Avrupa Birliği (AB) ile ilaç firması AstraZeneca ortasında Covid-19 aşısı teslimatlarının vaktinde yapılmaması nedeniyle başlayan aşı krizi büyüyor.
Avrupa Birliği (AB), İngiliz-İsveç ortaklı ilaç şirketi AstraZeneca’nın Avrupa ülkelerine evvelden planlanandan daha az korona virüs aşısı teslim edeceğine ait açıklamasına reaksiyon göstermişti. Avrupa ülkelerine aşı tedarikinde yaşanan gecikme ve kısıtlamaların önemli bir sorun haline gelmesi üzerine AB’ye aşı tedariki süreci çıkmaza girdi.
AB ve AstraZeneca ortasındaki mukaveleye nazaran, firmanın, AB’nin sipariş ettiği toplam 400 milyon dozun 80 milyonunu bu hafta içinde teslim etmesi gerekiyordu. Ancak AstraZeneca 22 Ocak’ta, tedarik sorunu yaşadığını ve AB’ye öngörülenden daha az aşı temin edebileceklerini duyurdu. Firmanın tedarik kesintisi nedeniyle yılın birinci çeyreğinde 31 milyon doz yani daha evvel anlaşılan ölçüden yüzde 60 daha az aşı temin edecek olan AB’den mevzuya dair gelen açıklamada firma tarafından sunulan lojistik münasebetin inandırıcı bulunmadığı tabirleri yer aldı. AstraZeneca’nın mukaveleye uymadığını savunan AB, firmanın öteki ülkelere kesintisiz sevkiyat sürdürdüğüne dair kuşkularını lisana getirdi.
AstraZeneca’nın CEO’su Pascal Soriot dün yaptığı açıklamada, AB ile yapılan aşı kontratını ihlal etmediklerini savundu. Şirketinin AB’ye aşikâr ölçülerde aşı teslim etmekle yükümlü olmadığını vurgulayan Soriot, “AB, AstraZeneca ile mukaveleyi İngiltere’den 3 ay sonra imzaladı fakat İngiltere ile birebir vakitte aşıya erişim talep ediyor. AB ile yapılan aşı kontratı çok açık. AB’ye taahhüdümüz, elimizden gelenin en iyisini yapacağımız şeklinde” tabirlerini kullandı.
Soriot, AB’nin AstraZeneca’ya aşı geliştirme ve üretim faaliyetleri için 336 milyon euro avans verdiği açıklamalarına yönelik olarak birebir yatırımı İngiltere’nin de yaptığını ve AB’nin sırasını beklemesi gerektiğini söyledi.
“Mahalle kasabı” benzetmesi
AB Komitesinin Sağlıktan Sorumlu Üyesi Stella Kyriakides ise, AstraZeneca’yı “mahalle kasabına” benzetti. Kontrat gereği aşılara erişim hakları olduğunu vurgulayan Kyriakides, “Biz ‘ilk gelen malı alır’ mantığını reddediyoruz. Bu mahalle kasaplarında işe yarayabilir fakat mukavelelerde bu türlü bir şey kelam konusu olamaz. Bizim ön alım mutabakatımızda hiç olamaz” dedi.
AB’den net plan talebi
AB, AstraZeneca’nın aşı dozlarını AB’ye nasıl tedarik edeceği konusunda şirketten bir açıklama yapmasını talep etti. Kyriakides, “Aşı teslimat programının net olmaması nedeniyle hüzün duyuyoruz ve AstraZeneca’dan sipariş ettiğimiz aşıların süratli teslimatı konusunda şirketin net bir plan sunmasını talep ediyoruz. AB’den yapılan aşı ihracatında netlik ve tam şeffaflık istiyoruz” dedi.
“AB hakkından fazla aşı alıyor”
AB’den gelen sert açıklamaların akabinde AstraZeneca da AB’yi “aşılarda hakkından fazlasını almakla” suçladı. Soriot, “Dünya nüfusunun yüzde 5’ine sahip Avrupa, tedarikimizin yüzde 17’sini alıyor” dedi.
“Dünya feci bir ahlaki başarısızlığın eşiğinde”
Dünya Sıhhat Örgütü Genel Yöneticisi Tedros Adhanom Ghebreyesus, Covid-19’a karşı geliştirilen aşıların dünya genelinde eşit dağıtılmadığı hakkında ihtarda bulunmuştu. Birinci aşıların uygulanmaya başladığı sırada verilen eşit erişim vaadinin önemli risk altında olduğunu kaydeden Ghebreyesus, “Aşıların, dünyadaki eşitsizlik duvarında öbür bir tuğla haline gelme tehlikesiyle karşı karşıyayız. 49 yüksek gelirli ülkede 39 milyondan fazla doz aşı uygulanırken, en düşük gelirli ülkede yalnızca 25 doz aşı yapıldı. Açık konuşmam gerekiyor, dünya feci bir ahlaki başarısızlığın eşiğinde” demişti.
İhracat kısıtlaması önerisi
Alman Hasta Hakları Muhafaza Vakfı Lideri Eugen Brysch, aşı üreticilerini paragözlükle suçladı. Almanya Sıhhat Bakanı Jens Spahn da, AB bölgesindeki aşı üreticilerine ihracat kısıtlaması getirilmesini önerdi. Brysch ise, “AB Kurulu, tazminat talebi ya da ihracat kısıtlamaları üzere yollara başvurarak bu gidişe bir dur demeli” açıklamasında bulundu. Üretici ülkelerin, sevkiyatta önceliğin kendi ülkelerine verilmesini mecburî tutması aşıyı ithal eden ülkeler için risk teşkil ediyor.
“Aşı milliyetçiliği”
İngiltere’de Aşılamadan Sorumlu Bakan Nadhim Zahawi, AB’yi aşı milliyetçiliği yapmakla suçlayarak, “Aşı milliyetçiliği yanlışsız bir yol değil” dedi. AstraZeneca aşısının, BioNTech-Pfizer ve Moderna aşılarının akabinde AB’de müsaade verilen üçüncü aşı olması bekleniyor. (İHA)
Kaynak: Tourism Today
Haberler.com
