İleri yaşlardaki insanların en büyük psikososyal probleminin yalnızlık olduğunu belirten Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kültürümüzdeki geniş çekirdek aile kavramının yalnızlık problemine çok bedelli bir tahlil sunduğuna dikkat çekiyor. İleri yaştaki bireylerin bilgi ve birikimlerini çocuklarına ve torunlarına aktarmasının değerli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, dede-torun ilgisinin çocuğun toplumsallaşmasına katkılarının büyük olduğunu vurguladı.
Günümüzde insan ömrünün uzadığını artık bilhassa 65-75 yaş üzeri periyoda yaşlılık değil “geç erişkinlik” denildiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu periyodu Dünya Sıhhat Örgütü yaşlılığın başladığı yaş olarak kabul ediyor. İleri yaşta olan şahısların en büyük psikososyal sorunu yalnızlıktır. Etrafında torunların, komşuların, çocukların olması gerekir. İnsan ilişkisel bir varlıktır. Tek başına yaşamaya kodlanmamıştır. İnsan tek başına kaldığı vakit daha süratli yaşlanır ve ümitsizlik, karamsarlık oluşur” dedi.
İLERİ YAŞLARDA ÜMİT DUYGUSU ÇOK DEĞERLI
Yaşlılıkta kaybedilen yetilerin olmasına rağmen hayat deneyiminin paylaşılmasının ileri yaştaki bireyleri memnun ettiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şunları söyledi:
KENDİ REÇETEMİZİ KENDİMİZ OLUŞTURMALIYIZ
“Batı’nın tahlili çözüm değil” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bizim kendi reçetemizi kendimiz oluşturmamız gerekiyor. Almanya’da yaşlıları bir ortaya toplayacak projeler üretiliyor lakin yaşlıları alıp çok hoş bir yere koymak onları memnun etmiyor. Onları memnun edecek şey yakınlarıyla olan münasebetleri. Batı’da bu kültür yok oldu. Durkheim, sosyolojide önemli bir kusur yaptı. Toplumu Tanrısallaştırdı. ‘Ahlakın ve yardımlaşmanın öğretilmesine gerek yok’ anlayışı ortaya çıktı. Nietzsche de o denli diyor. Yardımlaşma işletme maliyetini arttırır. Bunun sonrasında hayvanları gözlemlediler. Daima çekirdek aile modeli vardı. Hayvanlarda bu türlü bizde de bu türlü olmalı diyerek geniş aileyi dağıttılar” diye konuştu.
TÜRKİYE, KENDİ TAHLILINI ÜRETİYOR
Türkiye olarak bu hususta kendi çözümümüzü ürettiğimizi belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Şu anda apartmanlarda herkesin dairesi farklı lakin bütün akrabalar birebir yerde durabiliyor. Buna geniş çekirdek aile diyebiliriz. Komşuluk bağı formunda aile alakası devam ediyor. Bu durumla ilgili kendi tahlillerimizi üretmeye devam etmemiz gerekiyor. Üretemezsek Batı’nın şu anda yaşlılarda yaşadığı sorunu biz de yaşayacağız. Kendi kültürel yapımıza uygun tahliller geliştirmemiz gerekiyor. Kültürel ahenk olursa toplumsal kabul ortaya çıkıyor” dedi.
DEDE-TORUN MÜNASEBETI ÇOCUĞUN TOPLUMSALLAŞMASINA KATKI SAĞLIYOR
Jenerasyonlar ortası birlikteliğin gençlere de büyük katkı sağladığını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Dede ile torun münasebeti çok meşhurdur. Zira aile büyükleri anlatma gereksinimi içindedir. Torunlar da sorup öğrenme gereksinimindedir. İkisinin muhtaçlığı örtüştüğü için çok iyi anlaşırlar. Anne babalar genelde daima meşguldür lakin aile büyükleri tahminen de bir öyküyü beş defa anlatırlar. Bu hadise çocuğun toplumsallaşmasına katkı sağlar. Tıpkı konutta kalınmasa bile çocukların aile büyükleriyle birlikte vakit geçirmesine fırsat verilmelidir. Bu hem de aile bağlarını güçlendiriyor” dedi.
Çocukluk anılarının çok değerli olduğunu belirten Tarhan, “Evlenen bir genç eşinin anne babasını kabul etmiyorsa bir süre sonra eşi de onun ailesi hakkında o denli düşünecek ve bağlantı kopacak. Bu türlü durumlarda yetiştiren kişi rolleri de çok değerli. Aile büyükleri ile kurulan bağ, çocuğun ruhsal doyumu ve zihinsel beslenmesi, yalnızlık hissini gidermesi için çok kıymetli. Bunlar çocuğun gelişen ruhunda iz bırakan şeyler. Anne babalar çocuklarına fedakârlık yaptılar, şu anda da torunlarına bakarak yapıyorlar. Burada büyük bir deneyim transferi var. Çocuğun büyüklerin deneyimlerinden faydalanmaları gerekiyor. Bu türlü durumlarda çocuklar his idaresini, doyum erteleme hünerini öğrenirler. Bunlar ileri yaştaki bireylerden daha iyi öğreniliyor. Gençlerin gücü vardır ileri yaştaki şahısların bilgiliği ve hayat deneyimi vardır” dedi.
UYGUN ÇOCUK YETİŞTİRMENİN BEŞİK KÜLTÜRÜ AİLEDİR
Aile büyüklerinden öğrenilecek bilginin hiçbir yerde bulunamayacağını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Eğitimsiz bir ordu düşünün. Karşı tarafta da çok iyi eğitilmiş bir ordu var. On bin kişilik eğitimli ordu, yüz bin kişilik eğitimsiz orduyu dağıtır. Tıpkı bu benzetmede olduğu üzere eğitimli ve bilge beşerler da böyledirler. O bilgiler genç çocuğun darmadağın gücünü toparlayıp dizginlemesini sağlar. Çocukta iç disiplin gelişir, his regülasyonunu öğrenir. Bütün bunların hepsi yaşantılamayla öğrenilecek olan kavramlardır. Bunlar okulda öğretilmiyor. Orada toplumsallaşma öğretiliyor. Bunun kültürü ailedir. Yeterli çocuk yetiştirmenin beşik kültürü de ailedir. İleri yaştaki şahısların aileyle bağlarını koparmamak bu noktada çok önemlidir” diye konuştu.
Jenerasyon çatışmasının doğal olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kuşak çatışması az ya da çok kesinlikle olur. Zira o neslin doğrularıyla başka jenerasyonun doğruları tıpkı değildir. Ailede çatışma olduğu vakit çatışmayı çözme prosedürleri vardır. Bunlar öğrenilebilir. Örneğin bir konutta devamlı anne baba uyuşmazlık yaşıyor, bağırıp çağırıyor. Çocuklar daima tedirginler. Konuta anneanne geliyor. İki tarafa da bir şey söylüyor. Eğitimli insanların halledemediği mevzuyu birden hallediyor. Konutta birden teğe huzur ortamı oluşuyor. Bu duygusal zekâdır. Duygusal zekâ ileri yaşta gelişiyor. Olgunlaştıkça duygusal zekâ genişler. Bunlar ruhsal olgunlukladır. Ruhsal olgunluk duygusal zekâ ile eş manalı kullanılıyor” dedi.
AİLEDE OLUMLU IRTIBAT EN KIYMETLI ANAHTAR SÖZ
Ailede anahtar sözün olumlu bağlantı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kusurları düzeltmeye çalışmak yanlış. Bunu ileri yaştaki beşerler, kendi çocuklarına yapıyor ve torunlar da bunlardan etkileniyor. Bu türlü olunca olumlu cümleler kurup dikkat odaklarını değiştirebilirler. Bu durum şirketlerde de böyledir. Müspet liderlik varsa negatifle savaşarak iş ortamı iyi hale getirilebilir. Bunu yaptığınız vakit sıkıntılar bizatihi çözülüyor. Psikiyatride olduğu üzere çocukluk travmalarını getirip önüne açtığınız vakit anne babaya düşman çocuk ortaya çıkabiliyor. Bunun yerine kullandığımız metot o kişinin güçlü ve zayıf taraflarına bakıp güçlü taraflarını ortaya çıkarmak oluyor. Hangilerini daha çok öne çıkarırsak o kişinin ruhsal bağışıklığı güçlenir. Bu dokulara saygılı hekimliktir. Bu aile içerisinde, yaşlılarla ve çocuklarla alakalarda müspet liderlik çok önemlidir” diye konuştu.
Kaynak: Bültenler
Haberler.com
