TBMM Başkanı Şentop, Doğu Akdeniz Sorunlarına Hukuki ve Siyasi Yaklaşım Sempozyumu’nda konuştu: (2)
TBMM Lideri Mustafa Şentop, “İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan adaletsiz dünya tertibinde, birtakım ülkelerin yalnızca hak ve menfaatleri, birtakım ülkelerin ise yalnızca görev ve yükümlülükleri vardı. Uzun yıllar bu garip ve adaletsiz tertip devam etti. Lakin artık dünya değişti, bu adaletsiz tertibi var eden parametreler çöktü. Bu gerçekliği birtakım ülkelerin kabul etmekte zorlandığını, geciktiğini görüyoruz.” dedi.
Şentop, TBMM himayesinde Ankara Üniversitesi tarafından TBMM Merasim Salonu’nda düzenlenen “Doğu Akdeniz Problemlerine Tüzel ve Siyasi Yaklaşım ile Türkiye Büyük Millet Meclisinin Tahlildeki Beklenen Rolü Sempozyumu”nun açılışında yaptığı konuşmada, başta Birleşmiş Milletler (BM) olmak üzere memleketler arası kuruluşların çabucak hemen hepsinin önemli bir varoluş kriziyle karşı karşıya bulunduğunu daima birlikte takip ettiklerini vurguladı. Şentop, “Bunun en sıcak örneğini çabucak yanımızda yaşanan Üst Karabağ krizinde gördük. Birleşmiş Milletlerin açık kararlarının da olduğu bir hususta bilhassa AGİT bünyesindeki Minsk Kümesi’nin 30 yıla yakın bir vakittir devam edegelen sıcak bir sorunun hallindeki kifayetsizliği acıklı bir formda ortaya çıkmıştır.” diye konuştu.
Memleketler arası kurum ve kuruluşların, adeta dünyadaki problemleri tahlilsiz kılmak, ihtilafları yeri gelince istismara hazır bir formda kenarda tutmak niyetiyle hareket ettiğine dikkati çeken Şentop, Üst Karabağ probleminin bunun en açık örneği olduğunu söyledi.
Şentop, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Uluslararası kurum ve kuruluşların vazifelerini yapamadıkları, sorun çözme yetenekleri uzun vakittir tartışılmakta. Bununla birlikte, bu kurum ve kuruluşların sorun çözmeye yönelik iradelerinin mevcudiyeti de esasen tartışılmalıdır. Yaşanan önemli ve ağır sıkıntılar, çatışmalar, savaşlar, siyasi ve diplomatik tartışmalar içinde yeni bir dünyanın kurulması mecburiyetiyle karşı karşıya bulunduğumuzu söz etmek isterim. 20. yüzyılın kurumları paradigmalarıyla birlikte ömrünü tamamlamaya yüz tutmuştur. Üst Karabağ sorunu, milletlerarası sistemin ve kurumların mevcut durumunu, neden işlemediğini ve geleceğinin ne olacağını, hatta meselelerin tahlil yollarının neler olduğunu göstermesi bakımından da çok kıymetli bir örnektir. Üst Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğu ve Ermenistan’ın Azerbaycan topraklarında işgalci olduğu herkesin kabul ettiği, teslim ettiği bir hakikattir. Bu konu o kadar net ve katidir ki, Ermenistan’ın yanında yer alan, ona silah yardımında bulunan ve lojistik takviye veren ülkeler dahil, hiç kimse bu gerçeği inkar edememektedir.
Bu mevzuda, Birleşmiş Milletler kararlar almış, tıpkı gerçeği kabul ve ilan etmiştir. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı da kararlar almış, bununla kalmayıp sorunun tahlili için bir insiyatif oluşturmuş: Minsk Kümesi. Bu kümenin başında da, üç ülke eş-başkan; birlikte sorunu çözmeye çalışıyorlar. Hangi ülkeler? Fransa, Rusya ve ABD. Yani, kağıt üzerinde baktığınızda, sorunun tahlili için harekete geçebilecek en uygun milletlerarası kuruluş tespit edilmiş.”
Arabulucu olarak mümkün ve tesirli olabilecek en uygun ülkelerin seçildiğine işaret eden Mustafa Şentop, “Peki ne olmuş? 30 yıla yakın bir vakit sorun çözülememiş hatta tahlil yolunda makul, sonuca yönelik hiçbir adım atılmamış. Genel olarak dünya barışını sağlamak, memleketler arası hukuku geçerli kılmak için var olan kurumlar, bu türlü kesin çizgileriyle aşikâr, herkesin resmen birebir fikirde olduğu bir hususta neden uzaklık alamıyor? Bunun karşılığı da tıpkı örnek olay üzerinden mevcut. Sorunu çözmek için inisiyatif üstlenen Minsk Kümesi’nin eş-başkanları, taraflardan haksız ve işgalci olduğunu söyledikleri, itiraf ettikleri ülkeye lojistik olarak yardımda bulunuyor, silah veriyor, onu işgale, saldırganlığa devamı istikametinde cesaretlendiriyor, teşvik ediyor. Aslında, milletlerarası kurumların da bir kabahati yok; onları var eden ve çalıştırması gereken iradede, tahminen de gerçek var oluş sebeplerinde bir sakatlık var. Minsk Kümesi eş liderleri, bir taraftan ‘Azerbaycan haklıdır, sorunu çözeceğiz’ derken, öteki taraftan da ‘haksızdır’ dedikleri Ermenistan’a silah yardımında bulunurlarken ne yapmak istiyorlar, çok açık değil mi?” değerlendirmesinde bulundu.
Barışı sağlamak, tahlil bulmak için var olan kurumun, aslında statükoyu sürdürmek, bütün tarafları bıktıracak derecede oyalayarak mevcut haksız tablonun devamını sağlamayı istediğini vurgulayan Şentop, “Öbür taraftan, Fransa Cumhurbaşkanı, ülkesindeki bir Ermeni STK’sinde, Üst Karabağ Azerbaycan toprağı olduğu için Ermenistan işgalini açıktan destekleyemiyoruz, manasına gelecek kelamlar söylüyor. Fransa Parlamentosu, Ermenistan’ın bile bağımsızlığını tanımadığı ve tanınması için davette bulunmadığı Üst Karabağ’ı bağımsız olarak tanıma kararı alıyor. Fakat bu kadar yanlış, bu kadar arızalı, bu kadar kör tarafgirlik içindeki bu tabloda, sorunu çözmek için yola çıkmış bir kümenin eş başkanlığını bırakmak en azından hiç kimsenin aklına gelmiyor.” dedi.
“Dünyanın her yerindeki olayda tablo aynıdır”
Şentop, 20. yüzyılın memleketler arası kuruluşları, hatta kurallarının işlemediğini, işletilmediğini belirterek, “Zira maksat; bu kuralların ve kuruluşların çalışması, barışa, hukuka hizmet etmesi değil. Maksat; oldu bittilerin, sömürgeci anlayış ve zihniyetlerin memleketler arası tertip örtüsü altında devam ettirilmesi, statükonun sürdürülmesi; barışçılık, hukukçuluk oynamak.” tabirini kullandı.
Dünyanın her yerindeki olayda tablonun birebir olduğunu vurgulayan Şentop, şöyle devam etti:
“Bu durum, memleketler arası tertibin ve kuralların işleyişindeki sorunun arızi bir durum olmadığını, tam manasıyla yapısal ve paradigmatik bir sorun olduğunu gösteriyor. Pekala bu sorun nasıl çözülür? Azerbaycan, kendi göbeğini kendisi kesmeye kalkınca, özgüvenle ve kararlılıkla harekete geçince sorun süratlice çözülüverdi. Bu kararlı atak karşısında, statükocu dengelerin aslında gerçek bir direnç gücünün de bulunmadığı ortaya çıkmış oldu. Memleketler arası tertibin, kağıttan bir tertip olduğu, büsbütün kabuller ve varsayımlar üzerine dayandığı, gerçekte artık var olmadığı anlaşılmış oldu.”
Kur’an-ı Kerim’de Sebe Suresi’nde, büyük bir güç ve saltanat sahibi Süleyman Peygamberin vefatını anlatan ayetteki metaforun mevzuyu aydınlatması bakımından burada çok açıklayıcı olduğunu anlatan Şentop, “Süleyman Peygamber vefat ettiği halde, onun vefatını etrafında hiç kimse fark edememiş, bir mühlet asasına, bastona dayanarak ayakta, canlı üzere durmuştur. Ta ki, bir kurtçuk dayandığı asayı kemirip kırılmasını sağlayıncaya kadar… Süleyman Peygamberin vefat etmiş olduğu o vakit anlaşılmıştır. 20. yüzyılın memleketler arası kuralları ve tertibi, öldüğü halde asaya dayanıp canlı imiş üzere duran bir varlığa dönüşmüştür. Asayı, yani onun fizik desteklerini kemiren kurtçuklar, gerçek durumu, yani bir sistemin olmadığını göstermeye yetmiştir.” diye konuştu.
Tıpkı gerçeği her olayda, dünyanın her yerinde tekrar gördüklerinin altını çizen TBMM Lideri Şentop, şunları söyledi:
“Libya’da, BM’nin tanıdığı hükümeti, güya herkes tanırken, onun karşısındaki darbeci güçlere yardım eden ülkeler, başta Fransa, kuralların ve kurumların gerçekte mevcut olmadığını gösteriyor. Son olarak, Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un, bir taraftan Türkiye’ye yönelik olarak güya demokrasi ve insan hakları temelinde tenkit getirirken, öbür taraftan ‘insan haklarına ve demokrasiye terslikler olmasına karşın Mısır’a silah satmaya devam edeceğiz’ demesi milletlerarası kurallar ve düzenle alakalı zihni deformasyonun artık gizlenemez bir duruma geldiğini göstermektedir. İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan bu adaletsiz milletlerarası nizam iflas etmişti; iflasının ilanı da uzun yıllar evvel aslında gerçekleşmişti. Her yeni milletlerarası sorun bu iflasın tekrar ilanından öteki bir gerçeği tabir etmiyor.”
“Dünya değişti, bu adaletsiz sistemi var eden parametreler çöktü”
Bugün Doğu Akdeniz’de ortaya çıkan hadiselerde de bu tarafgir ve adaletten uzak bakış açısının tezahürlerini yaşadıklarını vurgulayan Şentop, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Başından itibaren yalnızca milletlerarası hukuktan ve antlaşmalardan kaynaklanan haklarını ve tekrar tıpkı hassasiyetle legal araçlar ve metotlarla arayan Türkiye’nin teşebbüsleri; karşısında milletlerarası hukuku ve antlaşmaları yok sayan, her türlü gayrı legal teşebbüsü hak sayan birtakım ülkeler ve kelamda ittifaklar bulmuştur. Avrupa Birliği üzere güya büyük savların, demokrasi, barış ve ortak gelecek tezlerinin adeta bu ‘la yüs’el anma yef’al’ büyük projesi; dünyayı kasıp kavuran salgında, bir ortak gelecek değil, güçlünün ayakta kaldığı, zayıfın mukadderatına terk edildiği acımasız bir bencillik ve bir o kadar da çaresizlik yeri olarak başarısız bir imtihan vermiştir.
Eski dünyanın sakil alışkanlıklarıyla hareket eden bu ülkeler, yine şekillenen bölgemizin ve Doğu Akdeniz’in geleceğinde kelam sahibi olma savı taşımaktadırlar. İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan adaletsiz dünya tertibinde, kimi ülkelerin yalnızca hak ve menfaatleri, birtakım ülkelerin ise yalnızca görev ve yükümlülükleri vardı. Uzun yıllar bu garip ve adaletsiz tertip devam etti. Fakat artık dünya değişti, bu adaletsiz tertibi var eden parametreler çöktü. Bu gerçekliği kimi ülkelerin kabul etmekte zorlandığını, geciktiğini görüyoruz. Milletlerarası nizamda artık her devletin, her milletin hak ve menfaatleri olduğu üzere görev ve yükümlülükleri de vardır, olacaktır. Bu adaletli tezin hakim olacağı bir dünya da uzak değildir. Dünyadaki derin ekonomik dengesizlikler, maddi güçler ortasındaki ölçüsüz farklılıklar, adaletli bir tertibin oluşumunun uzak olduğu kanaatine bizi düşürmesin. Dünyada nüfus dengelerindeki büyük ve sarsıcı değişiklikler, buna bağlı nüfus hareketleri, Batı’nın artık gözlerden saklanamaz açık zalimce tavırları, ikili standartları ve bunların Batı dışı dünyada meydana getirdiği o büyük hayal kırıklıkları, infialler, öfke ve kin büyük değişimin ayak seslerini bize duyurmaktadır.”
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgının da açıkça tam manasıyla globalleşmiş bir dünyada yaşandığını gösterdiğini belirten Şentop, “Sadece para ve ekonomik varlıklar küreselleşmedi; birebir vakitte insan hareketleri de kültürler de sıkıntılar da hastalıklar da globalleşti, virüs de global. Elbette, memnunluk da, huzur da, mutsuzluk da huzursuzluk da global olacak. Bu türlü bir global dünyada, dünyanın rastgele bir yerinde bir insan güvenlik ve huzur içinde değilse, hiçbirimiz güvenlik ve huzur içinde olamayacağız.” dedi.
Bu gerçeği kavrayıp bütün dünyada barışın, güvenliğin, huzurun, minimum ömür düzeyinin sağlanması için, hakka ve hukuka saygılı, adaletli bir tertibin tesisi için uğraş göstermek mecburiyetinde olunduğunu tabir eden Şentop, “Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki varlığını, yalnızca stratejik kaynaklar ve bunlar üzerindeki legal haklar bakımından tanım edemeyiz. Türkiye, kendi haklarını aradığı kadar, bu alanda ve alanda adil bir paylaşımın, hakça bir dağılımın ve olmazsa olmaz bir barış yerinde gerçekleşmesi için vardır. Emeği değil sömürüyü, hakkı değil zulmü, paylaşımı değil el koymayı alışkanlık haline getirenlerin bunu anlamasını aslında beklemiyoruz. Türkiye kendi gücüyle mütenasip, kendi haklarına dönük adımlar atıp, kazanımlar elde ettikçe Türkiye karşısındaki hukuk dışı, olağandışı yansıları ve oluşturulan tuhaf birliktelikleri görüp müşahade ediyoruz.” diye konuştu.
Memleketler arası adalet ve barışın, tek taraflı değil, ilgili herkes için istek edilen bir taban olduğuna işaret eden Mustafa Şentop, şunları kaydetti:
“Türkiye bugün bu yer üzerinde kurulacak masada kendi haklı görüşlerini net bir biçimde tabir edecek kâfi doktriner birikime de sahiptir. Bugün ülkemizin en esaslı üniversitelerinden biri olan Ankara Üniversitemiz tarafından düzenlenen bu kıymetli sempozyum da, esasen bu tavrımıza dönük niyetimizin bir göstergesidir. Umuyorum ki bu sempozyumda kıymetli iştirakçilerimizin ortaya koyacağı fikir, teklif ve sonuçlar, Doğu Akdeniz’in bir barış maviliği içinde kalmasına dönük yeni yaklaşımların kapısını açar.”
(Bitti)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Alper Atalay
Haberler.com
