Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Türkiye’de her kısmın “Bu, benim anayasam”, “Evet, benim ruhum var” diyebileceği bir anayasayı yapmanın birinci vazifeleri olduğunu söyledi.
Bakan Gül, TRT Haber‘de katıldığı canlı yayında gündeme ait soruları yanıtladı, değerlendirmelerde bulundu.
Yargı ıslahat paketinde hangi basamağa gelindiği ve ne vakit açıklanacağına ait soru üzerine Gül, AK Parti’nin kendi varlığının vesayete, statükoya karşı en büyük ıslahat olduğunu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın siyaset üslubunun da ıslahatın bizatihi kendisi olduğunu belirtti.
Gül, Mayıs 2019’da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kamuoyuna Yargı Islahatı Strateji Belgesi’ni ilan ettiğini ve bu evrakın 2023’e kadar yargı, hukuk alanında neler yapılması gerektiği, Türkiye’nin nelere muhtaçlığı olduğuna ait yapılan çalışmanın yol haritası olduğunu anımsattı.
Yargı Islahatı Strateji Evrakı amaçlarından birinin de İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın hazırlanması olduğunu lisana getiren Gül, “Yaklaşık 1,5 yıldır bu hareket planı üzerine bir çalışma yaptık, yargı ıslahatının bir kesimi. Yargı ıslahatı ilan edildikten sonra Cumhur ittifakı ile bir arada 3 yargı paketi çıktı Meclisimizde, tutuklamalara azami mühlet getiren, tabir, fikir özgürlüklerine karşı Yargıtay yolunu açan ve birçok yeniliği ihtiva eden düzenlemeler çıktı. Yaklaşık yüzde 50’si hayata geçti, daha hayata geçmeyenler de yargı paketi ile devam edecektir.” diye konuştu.
İnsan Hakları Hareket Planı’na ait Gül, “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” anlayışına inanan bir siyasi anlayışa sahip olduklarına işaret ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Sadece yargı, adalet manasında değil, toplumun her alanında, her kesitinde insan ve haklarını nasıl geliştiririz, bunlarla ilgili iktisat etrafları ile, sivil toplum kuruluşları ile konuştuk, siyasi partilerle Mecliste ilgili kurullarla bir ortaya geldik. Herkesi dinledik. 1,5 yıl sonrasında bunun sunumlarını da yaptık, hem MYK’de hem yetkili organlarda sunumları da yapıldı ve çok kabul gördü. Son takvim açıklama sürecindeyiz, yakında kamuoyuyla, milletimizle bunlar paylaşılacak. Daha özgürlükçü bir aksiyon planını ortaya çıkaracağız. Yakın vakitte Cumhurbaşkanı tarafından açıklanacak.”
Bakan Gül, en çok şikayetin nereden geldiğine ait soru üzerine, şu karşılığı verdi:
“Bakıldığında iktisat ve yargı alanında bir öngörülebilirlik, bir bellilik ve bu manada adil kararın makul müddette verilmesi tarafında ağır bir talebin olduğu karşımızda. Yani hukuk, temel prestijiyle bir, tıkayan, engelleyen, zorlaştıran misyon olabilir. İki, kolaylaştıran, insan hayatına temas eden tarafıyla bu manada iyileştiren tarafı olabilir. Herkesin ortak talebi, bu hususta hukukun kolaylaştırıcı fonksiyonunu, misyonunu yerine getirmesi. Hem süratli işlemesi hem de bu manada yargının daha da güçlü bir formda hakları, daha da güçlü bir biçimde hak ettiğini almasına yönelik talepleri kelam konusu. Bu bahiste tüm taleplere bakıldığında yalnızca yargı manasında değil yani bir ada parselasyonunda, imar değişikliğinde 5 kat herkesin, birisi 15 katı olunca ‘Bu nasıl adalet?’ deniyor. Yani yalnızca adliyelerde dağıtılan adaletinde ötesinde, bu aksiyon planında tüm kurumlarla yani etraftan iklime, gençlik hakkına varıncaya kadar tüm alanlarla ilgili adaletin sağlanması konusunda bir uğraş ve aksiyon planı var.”
“Masumiyet karinesini daha da güçlendiren prensipler ve uygulamalar kelam konusu”
Paketin içeriği ve “ruhu” ile ilgili ayrıntıların sorulması üzerine Gül, “Aslolan bir reformcu zihniyet ve özgürlükler alanında vatandaşın sıkıntılarını çözen yaklaşımla probleme bakmak. Hasebiyle bu mevzuda tıpkı metinden birisi farklı bir biçimde sorunu çözerken bir oburu yeni meseleler üretebilir, o yüzden milletimiz yargıdan problemler çözme istikametinde bir sonuç istiyor. Yani uyuşmazlık var, o uyuşmazlığı, ‘yargı hakem olsun, yeni uyuşmazlıklar çıkarmasın, yeni tartışmalar çıkarmasın, aksine tartışmaları bitirsin’ manasında bir beklentisi var, bu da haklı üzere beklentidir.” diye konuştu.
Bu alanda insan hakkı ile ilgili mülkiyet hakkının güçlendirilmesinden mukavele özgürlüğünün teminat altına alınmasına varıncaya kadar kontrat yapıldığını belirten Gül, “Lekelenmeme hakkını güçlendiren, tekrar masumiyet karinesini daha da güçlendiren, sulh cezanın kişiselliğini daha da artıran ve hukukun bu manada mukavele özgürlüğünü, teşebbüs hürriyetini daha da güçlendiren prensipler ve uygulamalar kelam konusu.” formunda konuştu.
Vatandaşların kendisinin doğuştan getirmiş olduğu haklara ait ne üzere aksaklıklar varsa bulacağı unsurlar ve yaklaşımların yer alması için gayret gösterdiklerini kaydeden Gül, şunları söyledi:
“Bir bakanlığın bir görüşü ya da AK Parti’nin bir yaklaşımından çok 83 milyonun hakkı ve özgürlüğü manasında nasıl bir beklentisi var, empati yaparak bu süreç hazırlanmış oldu. Münasebetiyle Avrupa Kurulu’ndan siyasi partilere varıncaya kadar her bölümün görüşleri, bu hususta kelam söyleyen herkesin fikirleri dinlendi. 1,5 yıla yakın, yaklaşık 2 bin kişinin, gazeteciler, kanaat liderleri, herkesin görüşleri alındı. Bu manada, biz AK Parti olarak Türkiye’de güvenliği, Türkiye’nin toplumsal birliğini korumak ismine çok değerli aralar katettik. Milletimize bir arada 15 Temmuzlara, darbelere karşı zaferle çıktık ve bundan sonrası da başta anayasa olmak üzere demokrasiyi daha da güçlendirmek.”
“Yeni yüzyıla girerken bu anayasa bizi taşıyamaz”
Adalet Bakanı Gül, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni anayasa davetini neden artık yaptığına ait soru üzerine AK Parti’nin yeni ve sivil anayasayı daima lisana getirdiğine işaret etti.
1982 Anayasası’nın yürürlüğe girdiği günden itibaren tartışılan bir metin olduğunu vurgulayan Gül, bu mevzunun, siyasetlerinin temel gayelerinden birisi olduğunu anlattı.
Demokratik, türel ıslahat denilen bahsin en sonuncu noktasının “anayasa” olduğunu lisana getiren Gül, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu insan hakları aksiyon planı olsun, hukuk ıslahatı, demokrasi ıslahatı olsun, bunun bir anayasayla taçlanması lazım. Münasebetiyle çalışmalarımızın merkezinde bu yer aldı. Siz ne kadar değişiklik yaparsanız yapın, anayasadan kaynaklı birtakım değişiklikler olmadıkça bunlar da eksik kalacaktır. Türkiye’de her kısmın ‘Bu, benim anayasam’, ‘Evet, benim ruhum var’ diyebileceği bir anayasayı yapmak bizim birinci vazifemiz. Hasebiyle Sayın Cumhurbaşkanımızın daveti, bu mevzudaki anayasa ile ilgili vurgusu, siyasetin, demokrasi manasında daha da özgürlükleri, demokrasiyi güçlendirme manasında bir davetidir. Yeni bir yüzyıla giriyoruz, yeni bir yüzyıla girerken artık bu anayasa Türkiye’nin gerisinde bir anayasadır, milletimizin gerisindedir. Milletimiz bu anayasanın ilerisindedir. Türkiye, bu anayasanın önündedir, gençlerimiz bu anayasanın önündedir, yeni yüzyıla girerken bu anayasa bizi taşıyamaz. Yeni yüzyıla daha çoğulcu, daha herkesin ‘Benim de ruhum var, benim de orada beklentilerim yansımış’ diyeceği bir anayasa, siyasetin çözmesi gereken ve başarması gereken bir mevzudur. Münasebetiyle bu hususun, sivil anayasanın yapılacağına ait inancımız da tamdır. Bu, bir siyasetin en kıymetli ödevlerinden biridir.”
“Bu anayasa değil ‘amayasa’ olmuş”
Bakan Gül, yeni anayasa çalışmalarının Cumhur İttifakı öncülüğünde nasıl yapılacağına ait soru üzerine, “Anayasa, hakları veriyor, sayıyor, sayıyor, ‘Ey amca, teyze, esnaf, öğrenci kardeşim, sana şu hakları veriyorum lakin…’ diyor. Bu anayasa değil, ‘amayasa’ olmuş, amalarla sonlandırılan. Meğer anayasalar, insanı ve haklarını genişletir, devlete der ki: ‘Ey yöneticiler, sizin sonunuz budur, vatandaşın bu haklarını koruyacaksınız.’ Elbette bu, sınırsız bir hak, özgürlük değil, bunun çerçevesi de muhakkak olacak fakat bu konuda genel bir çalışmayı anayasalar ortaya koyar ve demokratik, hukuk üzere ıslahattan bahsediyorsak da anayasa olmadan bu hayatta geçmez.” değerlendirmesinde bulundu.
“Toplumsal mukavele ise toplumun her kesitinin orada yansıması lazım”
Anayasanın içeriği ile üretim sürecinin de bir anayasa kadar sivil ve demokratik olmak zorunda bulunduğuna dikkati çeken Gül, şunları lisana getirdi:
“Bu süreçte Cumhurbaşkanımızın da daveti, ‘Gelin, daima bir arada yeni bir anayasa yapalım, sivil bir anayasa olsun.’ Pekala nasıl? Tüm siyasi partiler zira siyasi partiler demokrasinin temel ögeleri. Herkes görüşünü sunsun ve bu görüşünü tartışmaya açsın, milletin hakemliği önünde, o denli merdiven altı, zımnî kapaklı değil zira anayasa toplumsal kontrattır. Biz istiyoruz ki toplumun 2023 sonrasında yeni yüzyılda bir ortak bahtını, ortak geleceğini, gençler nasıl bir gelecek istiyor, yüz yıl, iki yüz yıl sonra da bu ana ideoloji ile bu süreç tamamlansın. Toplumsal kontrat ise toplumun her bölümünün orada yansıması lazım, hasebiyle bir sınırlama yapmadan bu davet çok değerli ve bedelli. Ben tüm siyasi partilerin de bu süreçte katkısını, görüşlerini sunacağına inanıyorum. Nasıl olacak, kurul mu kurulur, nasıl yapılır, bunlar önümüzdeki süreçte belirlenecek.”
Gül, CHP ile ÂLÂ Parti’nin masaya oturmadığı takdirde anayasayı, AK Parti ve MHP’nin, toplumun bütün kesitleri ile konuşup Meclis’e taşıma ihtimali olup olmayacağına ait soruya da “Bir kez bu anayasayı biz milletimize birlikte yapacağız. Yani Meclis’ten ne çıkarsa çıksın, milletimizin onayına sunacağız.” cevabını verdi.
Ne olursa olsun bu bahiste asla geri adım atmadan, milletin önüne tekliflerini götüreceklerini vurgulayan Gül, “Biz Türkiye’nin 2023 sonrasında ilerici bir anayasaya, daha ileri bir demokrasi anlayışına milletimizin layık olduğu bu anayasayı, milletimizle bir arada yapma irademizi paylaşacağız, değerlendireceğiz. 360 referandum için, 400 anayasa için gerekli bir çoğunluk lakin ne olursa olsun yeniden milletimizin onayına sunulacak. Biz Türkiye’nin gelecek tasavvuru manasında da toplumsal mukavele teklifimizi milletimizle paylaşacağız ve milletimizin çizdiği bu siyaset evrakını, toplumsal mukaveleyi milletimizin hakemliğine sunacağız.” tabirlerini kullandı.
Öbür partilerle uzlaşı sağlanamazsa millete birden fazla teklif sunulmasının kelam konusu olup olmayacağına ait soru üzerine Gül, bunu mümkün mertebe uzlaşı ve müşterek tabanı çoğaltarak, güçlendirerek yapmak istediklerini lisana getirdi.
Milletin önünde tartışılıp son analizde milletin karar vereceğini tabir eden Gül, bu sürecin olabildiğince iştirakçi, çoğulcu bir yaklaşımda olmasının ehemmiyetine dikkati çekti.
Bunun siyasi partiler üstü, ülkenin ortak paydası manasında bir metin olduğunu vurgulayan Gül, “Ümit ederim ki bu hususa dayanak verilecek.” dedi.
“2023 ve sonrası anayasasını hedefliyoruz ancak ruhumuz bu Anadolu’dur”
Bakan Gül, 1921 Anayasası’na ait tartışmalar ve “21 Anayasası ruhu” telaffuzlarına ait soru üzerine de 1921 ruhunun Ulusal Çaba’yı ve Kurtuluş Savaşı’nı kazanan “kutsal bir ruh” olduğunu söyledi.
1921 Anayasası’nın kabulünde Meclis’in Kurtuluş Savaşı’nı yönetirken birebir vakitte da ülkenin kuruluş manifestosunu ortaya koyduğunu anlatan Gül, şunları kaydetti:
“Egemenlik, kayıtsız koşulsuz millete aittir ve toplumun tüm bölümleri ile birlikte toplumsal mukavele yapma manasında yoksa anayasa tekniği manasında üniter yapımızı güçlendiren, koruyan ve temel niteliklerimizi, devletin ve Cumhuriyet’in temel niteliklerini bu manada daha da koruyan konularla ilgili, devletin varlığı, milletiyle bölünmezliği, bütünlüğü mevzularında elbette ki hiçbir tartışma yok. Bunları, üniter yapıyı, temel nitelikleri koruyacak. Kuvvetler ayrılığını yeniden koruyan lakin orada bir ruh çok pahalı, çok manalı anayasa tekniği manasında. Biz, 2023 ve sonrası anayasasını hedefliyoruz lakin ruhumuz merkezimiz, bu Anadolu’dur, bu coğrafyadır, vatanın bağımsızlığıdır ve milletin egemenliğidir. Ana çatımız bu, buna yönelik bir şey ortaya çıkacaktır.”
(Sürecek)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Yıldız Nevin Gündoğmuş
Haberler.com
