Türkiye Alzheimer Derneği Lideri Prof. Dr. Haşmet Hanağası, dünyada ve Türkiye’de yaşlı nüfusun artmasıyla alzaymır hastalığında büyük bir artış yaşandığını belirtti.
Hanağası, yaptığı yazılı açıklamada, 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü’nün, alzaymır ve demans hastalarının sıkıntılarına dikkati çekmek, onlara ve yakınlarına yardımcı olabilmek için neler yapılabileceği konusunda büyük ehemmiyet taşıdığını anlattı.
Dünyada ve Türkiye’de yaşlı nüfusun artmasıyla birlikte alzaymır hastalığında büyük bir artış yaşandığını belirten Hanağası, şu bilgileri aktardı:
“Dünyada 50 milyon civarında demans hastası bulunuyor ve bunların yaklaşık üçte ikisini alzaymır hastaları oluşturuyor. Ülkemizdeki alzaymır hastası sayısı gelişmiş ülkelerdeki oranlara benzeridir. Ülkemizde 800 bin civarında demans hastası olduğu düşünülmektedir. Bu hastaların büyük kısmını da alzaymır hastaları oluşturmaktadır. Son 10 yıl içinde hasta sayısında, artan yaşlı nüfusla bir arada yükseliş yaşanmıştır.”
Alzaymır hastalarına ve yakınlarına her etapta sıhhat çalışanları tarafından geniş kapsamlı teklifler verildiğine dikkati çeken Prof. Dr. Haşmet Hanağası, “Bu teklifler, hastaların ilaçlarını nizamlı kullanması, davranışsal ve psikiyatrik meselelerin yönetilmesi, çevresel düzenlemelerin yapılması ve hukuksal hususlar üzere farklı alanları içermektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
“Alzaymır hastalığına artık çok kolay teşhis konulabiliyor”
Alzaymır hastalığından korunma ile ilgili en büyük gelişmelerin, hastalığın patofizyolojisinin ve risk faktörlerinin anlaşılması istikametinde olduğunu belirten Hanağası, şunları kaydetti:
“Artık alzaymır hastalığına erken etaplardan itibaren çok kolay teşhis konulabilmektedir. Fakat beklenen en büyük gelişme hastalığın tedavisi ile yeni ve güçlü seçeneklerin ortaya çıkmasıdır. Hastalığın düzeneklerinin daha iyi anlaşılması ile önümüze yeni tedavi seçenekleri çıkabilir.
Alzaymır hastalığıyla ilgili en kıymetli gelişmeler, hastalığın teşhisinin daha erken basamaklarda koyulabilmesi ve risk faktörlerinin ortaya çıkarılmasıdır. Fakat hastalığın hala kesin olarak nasıl başladığı konusunda kâfi bilgimiz bulunmamaktadır. Hasebiyle bu bilgi eksikliği tedavide de sonlu bir muvaffakiyete yol açmıştır. Hastalık sistemlerinin daha da iyi anlaşılması ile yeni tedavi seçeneklerinin gündeme gelmesi beklenmektedir.”
Alzaymır hastalığının dünyada en çok araştırma yapılan hastalıklardan biri olduğunun altını çizen Hanağası, hastalık konusunda her yıl binlerce makale yayınlandığını, eninde sonunda bu çalışmaların tedaviye yansımasının beklendiğini belirtti.
“Alzaymır hastalığı genetik özelliklerine bakıldığında iki kümeye ayrılıyor”
Prof. Dr. Haşmet Hanağası, alzaymır hastalığının genetik özelliklerine bakıldığında iki kümeye ayrıldığını belirterek, şöyle devam etti:
“İlk küme ileri yaşta başlayan ve aile hikayesinin çok bariz olmadığı hastaları içerir. Bu kümede hastalık genel olarak 65 yaşının üzerinde başlar ve ailede alzaymır hastası hikayesi olması hastalığa yakalanma riskini artırır. Bu kümede hepimizde bulunan birtakım genetik risk faktörleri yahut genetik esirgeyici faktörler çevresel risk faktörleriyle bir arada hastalığın ortaya çıkmasına katkıda bulunur. Genetik özellikler konusundaki ikinci küme ailevi alzaymır hastalığı dediğimiz tüm alzaymır hastalığının yüzde birden azını oluşturan kümedir. Bu kümede hastalık sıklıkla 60’lı yaşlardan evvel başlar. Hastalığın başlangıç yaşı 30’lu yaşlara kadar gerileyebilir. Bu kümede ailede ağır bir halde erken başlangıçlı alzaymır hastalığı hikayesi bulunur. Hastalar incelendiğinde alzaymır hastalığına neden olabilecek mutasyonlar saptanır.”
Alzaymır hastalığının bayanlarda biraz daha fazla görüldüğünü lakin bu durumun nedeninin kesin olarak bilinmemekle birlikte birtakım hormonal ve bayan cinsiyetiyle bağlı genetik risk faktörlerinin rolü olduğu düşünüldüğünü anlatan Hanağası, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Alzaymır hastalığı sinsi bir hastalıktır. Hastalık birinci olarak günlük hayatı etkilemeyen kolay unutkanlıklar ile başlar ve vakit içinde zihinsel yakınmalar hastanın hayatında olumsuz tesirler oluşturur. Zihinsel fonksiyonlarındaki aksama günlük ömür aktivitelerini de bozmaya başlar. Örneğin para hesabı, taraf bulma, konut işlerini yapma üzere günlük fonksiyonlarda aksamalar meydana gelir. Alzaymır hastalığı kolay unutkanlıklardan yapılan klinik testler, çeşitli laboratuvar ve görüntüleme incelemeleri ile kolaylıkla ayrılabilir.”
“Unutma Seni-Yaşanmışlığın Kokusu” farkındalık projesi
Türkiye Alzheimer Derneği toplumda farkındalık yaratmak, alzaymır hastalığının erken teşhisindeki ehemmiyeti vurgulamak hedefiyle hasta ve hasta yakınlarına özel olarak, “Unutma Seni-Yaşanmışlığın Kokusu” farkındalık projesini hayata geçirdi.
“Unutma Seni-Yaşanmışlığın Kokusu” farkındalık projesi, alzaymır hastalarının birinci unuttuğu duyulardan kokuya odaklanıyor.
Farkındalık projesi ile hasta yakınları sevdiklerini hatırlatan, unutamadıkları kokuların öykülerini yazıyor. Farkındalık projesi kapsamında ise gelen kıssaların unutulmaması için bu esanslar kolonyaya dönüştürülüyor.
Proje kapsamında “unutmaseni.org” sitesinden kıssalarını paylaşan bireylerin kıssaları de “Unutma Seni” toplumsal medya hesaplarında ve web sitesinin “Yaşanmışlığın Kokusu” kategorilerinde yayınlanarak daha çok bireye erişilmesi ve farkındalık sağlanması hedefleniyor.
Kaynak: AA
Haberler.com
