Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Üç tane deniz sondaj gemimiz var, bunların ikisi faal çalışıyor, Kanuni’de şu an da hazırlık periyodunda. Haydarpaşa Limanı’na çekip direği sökeceğiz. Kasım ayı içerisinde onu Filyos’a çekeceğiz. Muhtemelen orada kulenin dikilmesi ve kimi hazırlıklar yapılacak. Önümüzdeki yılın Ocak ayı içerisinde o da faal olarak çalışmaya başlar” dedi.
Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Karadeniz‘deki doğal gaz arama çalışmalarına ait açıklamalarda bulundu. Tuz Gölü yer altı doğal gaz depolama tesisi için yürütülen çalışmaları anlatan Bakan Dönmez, “Ekolojik olması, çevreci olması, ülkenin arz güvenliğine katkı sağlaması açısından son derece kritik projelerden birisi ve 2 milyar dolarlık yatırım yaptığımız bir alan. Aslında bu özellikler öne çıkmazsa kredi temininde de zorlanırsınız. Dünya Bankası her projeye kolay kolay dayanak vermez. Tekrar Asya Yatırım Bankası’nın burada bir takviyesi kelam konusu. Hamdolsun planlandığı üzere gidiyor. Salgın periyodunda kimi işçinin yahut teknolojik ekipmanın, gereçlerin tedarikinde de zorlanmamıza karşın inşallah onları da telafi edeceğiz. Planladığımız formuyla projeyi vaktinde yetiştirmeyi hedefliyoruz. Yüzey tesislerimiz bir taraftan başlayacak. Yüzey tesislerimiz de işletme devrinde gelen gazı bu mağaralara basacak. Bilhassa kış aylarında alacağımız gazı da sisteme basmak üzere tasarlanmış yüzey tesislerimiz var. Lakin asıl işin büyük bir kısmı bu 52 tane mağarayı, kuyuyu açıyoruz. Yerin altında formlar oluşuyor. Buradan aşağı üst 600 metre indikten sonra tuz katmanına başlıyoruz. Oradan itibaren yeni bir 500 metre daha iniyoruz. 1000-1150 metreye gelince kuyunun en üst koduna ulaşıyoruz. Sonra da tekrar en alttan başlayarak 300-400 metredir mağaranın yüksekliği. Sondaj kuyusu, aslında petrol, doğal gaz, jeotermal kuyusu neyse o da onu yapıyor. Evvel boruları yerleştiriyoruz, matkap dönüyor çıkartıyor ve şuraya ulaştıktan sonra, hatta en alta kadar da gidiyoruz, evvel oradan başlıyoruz. Bunun etrafından nodüller çıkıyor. Fıskiyeli bir sistem düşünün, orada yüksek basınçla tatlı suyu, yani Kızılırmak’tan taşıdığımız tatlı suyu bu mağarayı açmak için oluşturuyoruz ve çapı 90-100 metre. Bir futbol alanı büyüklüğünde. Yüksekliği 300 ila 400 metre ortasında değişiyor. 60 tane Galata Kulesi hacim olarak içine yerleşebiliyor. Aşağı üst bir Eyfel Kulesi yüksekliğinde bahsettiğimiz iş. Buraya biz 100 milyon metreküp civarında gazı da depolamış olacağız. Toplamda da 5.4 milyar metreküpe ulaşmış olacağız” dedi.
Hedeflenen birçok mega proje olduğunu söyleyen Bakan Dönmez, “İnşallah Sakarya Gaz Alanı’ndaki gazı da çıkarttığımızda, o da sisteme 2023 üzere basılmış olacak. Yaz aylarında ekseriyetle üretim kuyularında ülkü olan sistemli bir üretim, tertipli bir akışı sağlamaktır sistem verimliliği açısından. Lakin elektrik ve doğal gazın şöyle bir farkı var; elektrik mevsimsel olarak çok farklılık arz etmez talep açısından baktığımızda ancak doğal gazda tam zıddıdır. Yani biz yaz aylarında örneğin bir ünite tüketiyorsak, kış aylarında üç katı oluyor. Bu şu demektir; üç katı sistem veriyorsa, yazın da o üç katı aldığımda ben ikisini depolarsam, kışın o vakit sistemden ben üç çekmeme gerek kalmaz. Zira ikisini olağan akıştan, borudan yaparım, birini de depodan verirsem o vakit benim bilhassa kış aylarında ithal edeceğim gaza olumlu katkısı olur. Zira kış aylarında doğal gaz fiyatları spot piyasalarda artar, yaz aylarında düşer. Bu hem sistem dinamiği açısından hem de maliyetlerin optimizasyonu açısından da son derece değerli bir gelişme” açıklamasında bulundu.
“ÖNÜMÜZDEKİ KIŞ İÇİN RASTGELE BİR KÜLFET YOK”
Önümüzdeki kış rastgele bir meşakkat yaşanmayacağını kaydeden Dönmez, “Bu kış TürkAkım devreye girdi. Mavi Akım var. Faal çalışıyor. Geçtiğimiz yıl TANAP devreye girdi. Yeniden Bakü-Tiflis-Erzurum çizgimiz vardı, Azerbaycan’dan gelen gaz. O aslında faal. İran tarafı etkin. 2 taşınabilir LNG terminali ekledik. 2 de daha evvelce kara terminali vardı. Baktığımızda ülkeye teorik giriş kapasitemiz tüketimimizin iki katına ulaştı. Ortalama 45-50 milyar metreküp yıllık gaz tüketiyoruz. Bütün bu sistemin bu giriş noktalarından full çekebilsek ve bu kadar da tükettiğimizi teorik olarak varsayarsak, bunun iki katı kadar gaz getirebileceğiz demektir. Bunun manası şu; yerli gazla birlikte ne kadar çeşitli kaynaktan çok gaz getirebilirsek o kadar fazla gazda rekabetin yaşandığı bir piyasa oluşacak. Daima onun altını vurguluyoruz. Gazın gazla rekabeti her vakit tüketicinin lehine çalışır. Bu bütün dünyada olduğu üzere bizde de o denli olacak. Bunu biz daima söylüyoruz. Bunun işaretlerini de alıyoruz aslında. Bizim şu anda iki yıldır çalışan bir doğal gaz piyasamız var derinliği fazla büyük olmamakla birlikte. Yeni kaynaklar da geldiği vakit göreceksiniz, orada derinliği artacak ve rekabet de artmış olacak. Hakikaten Avrupa’da bu halde çalışan iki büyük piyasa var. Birisi TTF dediğimiz Hollanda’da da, bir de Londra merkezli borsa var. Keza onlar kadar büyük olmamakla birlikte İtalya’da bir piyasa var. PSV ismi verilen bir piyasa daha var. Biz de aslında Güneydoğu Avrupa’nın bölgesel ticaret merkezi olabiliriz. Günlük ticaret bu sene 2 milyar metreküpü geçecek” diye konuştu.
FİLOYA YENİ GEMİ VE ORUÇ REİS’İN SON DURUMU
Denizlerdeki sondaj ve arama çalışmaları hakkında bilgi veren Bakan Dönmez, “Üç tane deniz sondaj gemimiz var, bunların ikisi faal çalışıyor, Kanuni’de şu anda hazırlık devrinde. Haydarpaşa Limanı’na çekip direği sökeceğiz. Kasım ayı içerisinde onu Filyos’a çekeceğiz. Muhtemelen orada kulenin dikilmesi ve birtakım hazırlıklar yapılacak. Önümüzdeki yılın Ocak ayı içerisinde o da faal olarak çalışmaya başlar. İki sismik gemimiz aktif vaziyette. Onlar Akdeniz’de çalışıyor; Oruç Reis ve Barbaros Hayreddin Paşa. Oruç Reis’te Kaş’ın güneyindeki alanda oradaki iş planımızın yarısını tamamladık. Doğu batı istikametindeki sismik çalışmalarımızı tamamladık. Artık güney kuzey tarafındaki sismik çalışmalara geçiyoruz. Şu anda biz doğu batı eksenindeki çalışmaların kendi kıyılarımıza kadar olan kısmını bitirdik. Artık güney kuzey taramalarına geçiyoruz. Burada da yaklaşık 2 aylık bir programımız var bu iki boyutlu çalışmanın sonuçlanması için. Sonra bilgileri değerlendireceğiz, üç boyutlu sismikler için bir iş planı yapacağız. Hiçbir emare yoksa kimi yerlere üç boyutlu sismik hiç yapmayacağız. Röntgen sinemasına bakıyor hekim, herkesten tomografi istemiyor. Bir yerde tomografi bizim buradaki üç boyutluya benziyor, daha ayrıntılı sinema, daha fazla bilgi aktarıyor. O üç boyutluyu da değerlendirdikten sonra o vakit orada tekrar bir kıymetlendirme yapılıyor ve nerelerde sondaj açalım. Oradaki gaz varlığının tayini keşfi açısından bu türlü bir basamağı var. Bizim planlarımız birinci keşif oluncaya kadar 2-3 sondaj gemisi birinci arama maksatlı olanları kafiydi. Fakat birinci keşiften sonra ağır bir sondaj işimiz olacak. Bir gemimiz biliyorsunuz Akdeniz’de. Karadeniz’de iki gemimiz var. Tahminen bir üçüncü geminin satın alması ya da kiralanması istikametine gidebiliriz demiştik. Şu anda arkadaşlar da çalışıyorlar. Hangisi ekonomik olacaksa bizim açımızdan onu tercih edeceğiz” dedi.
KARADENİZ’DE YENİ SONDAJLAR
Keşif gayeli sondajın tamamlandığını bildiren Dönmez, “Yakında Türkali-1 kuyusunda sondaja başlayacağız. Kasım ayının başından itibaren. Sonrasında da orada toplamda 30 ila 40 ortasında bir sondaj kuyusu açmayı planlıyoruz. Bu da demektir ki aşağı üst bir 7-8 yıllık bir iş planından bahsediyoruz. Lakin birinci üretimi de 2023’te yapacağız. 2023’e kadar 8-10 kuyuyu tamamlarsak üretime almaya başlarız demektir. Bir yandan üretim devam edecek. Bir yandan da sahanın geliştirilmesi, yeni üretim kuyularıyla devam edecek. Orada da planımız 2028’e kadar oradaki işlerin tamamını bitirmek. Bu olağan mevcut alana ait. Bir taraftan sismik çalışmalara tekrar Kasım ayı başında başlıyoruz. Sakarya Gaz Alanı’nda yaklaşık 5-6 aylık bir programımız var. Oralarda da sismik datalarımız şayet potansiyel vaat ederse birinci keşif emelli sondajlarımızı yapacağız. Burada bahsettiğimiz 400 milyar metreküplük sahanın dışında. Şu an da o alanla alakalı elimizde data yok, sismikleri bitirdikten sonra konuşacağız. Fakat şu var; bu mevcut birinci keşfi yaptığımız sahanın komşu alanları bunlar. Hasebiyle proje jeologları bu alanların birbirine benzediğini ve umutlu olduklarını söylüyorlar. Fakat bu sismik çalışmaları ve sondaj çalışmasını bitirmeden burada şu kadar vardır ya da yoktur demek hakikat olmaz bugünden” formunda konuştu.
AKDENİZ’DEKİ ARAMA VE SONDAJ FAALİYETLERİ
Akdeniz’de 8 sondajın olduğunu belirten Dönmez, “Birkaç kuyudan gaz akışı okuduk lakin süreklilik arz etmedi. Karadeniz’deki Sakarya Gaz Alanı üzere değil. Son açtığımız Selçuklu-1 kuyusunda arkadaşlar programı birkaç ay uzattılar bizim beklediğimizden daha uzun sürdü. Bunun da nedeni vakit zaman gelen gaz akışlarıydı. Oraya daha yakın yerde bir ek sismik çalışması yaptırıyoruz. O açıdan orada bir potansiyel görüyoruz. Lakin o sismik çalışması ve gerisinden yapacağımız ikinci bir kuyuyla onu test etmemiz lazım. Oradan da o müjdeli haber gelir fakat bugün kesin bir şey söylemek erken” dedi.
Vakit zaman farklı ülkelerden gerek Akdeniz, gerekse Avrupa ve Karadeniz ülkelerinden gemilerin oralarda da çalışmasıyla ilgili talepler geldiğini söyleyen Dönmez, “Ama şu anda bu son keşifle birlikte kendi işimize yoğunlaşmamız gerekiyor. O teklifleri biraz erteliyoruz. Sondajdan evvel sismiklerinin yapılması lazım. Şu anda biz kendi alanlarımıza yoğunlaştığımız için o tip tekliflere açıkçası teşekkür ediyoruz. İleride bakalım diyoruz” diye konuştu.
-İHA-
Kaynak: İhlas Haber Ajansı
Haberler.com
