Bugün gözler Erdoğan-Biden görüşmesine çevrilmiş durumda.
Bu görüşme Biden lider seçildikten sonra iki önderin birinci yüz yüze görüşmesi olması açısından değerli. Dış siyasetten iktisada kadar birçok alanı etkileyecek. Görüşmeye ne kadar vakit ayrılacağı, görüşme sırasında başkanların yüzlerindeki tabir, mimikleri, jestleri hatta taktıkları kravatın rengine kadar her şey değerlidir. Zira her şey bir iletidir, her şey bir mana tabir eder.
KRİZ ÖNCELİKLİ Mİ OLMALI
Dış siyaset alanım değil lakin iki önderin görüşmesinin formatının evvelce belirlendiğini bilecek kadar mesleksel tecrübeye sahibim. Hangimiz otursak, iki ülke ortasındaki kriz hususlarına ait birinci dört maddeyi ezberden sayabiliriz. S-400’lerden girer, Suriye’de YPG’ye verilen dayanaktan çıkar, F-35’leri bir köşeye yerleştirir, FETÖ’nün iadesinden çıkarız.
FIRSAT ÖNCELİKLİ
Fakat ben diğer bir şeyden bahsetmek istiyorum. Bu çok geç kalmış bir teklif de olabilir. Lakin ABD liderleri ile görüşmelerin formatını değiştirmeliyiz. ABD liderleri ile daima kriz mevzularını görüşüyoruz. Elbette ki ülkeler ortasında problemler varsa devlet liderleri bunları ele alacak. Fakat bu çeşit durumlarda gücümüzü kriz mevzuları üzerinde harcıyoruz. İlgilerin geliştirilmesi konusu ise birkaç iyi niyet cümlesi olarak geçiyor.
ÖZAL BAŞARMIŞTI
Ben krizlere endeksli değil, fırsat öncelikli yeni bir alaka biçimi kurulması gerektiğini öneriyorum.
Turgut Özal bunu başarmıştı. Özal ile Bush görüşmesinde de masada devasa meseleler vardı. Özal krizlere değil, fırsatlara odaklanarak yeni bir bağ geliştirmeyi önerdi. Başarılı da oldu. Özal ABD’den yararlandı, ABD Özal’dan yararlandı. Türk-Amerikan ilgileri askeri ve stratejik kulvardan çıkıp, ekonomik boyut kazandı. Türkiye, Körfez Savaşı başta olmak üzere ABD’nin bölgedeki en çok danıştığı ülkelerin başında geldi. Özal’ın ABD siyasetinde tenkit edilebilecek noktalar bulunabilir. Hatta çok Amerikancı olduğu söylenebilir. Lakin benim kastetmek istediğim nokta farklı.
PARADİGMA DEĞİŞİKLİĞİ
ABD ile ilgilerde yeni bir paradigma değişikliğine gereksinim var. Zira bağlantılar tıkanma noktasına geldi. Bağlantılara yeni bir format kazandırmalıyız. Bunun vakti neden artık gelmemiş olsun? Neden Erdoğan-Biden görüşmesi ile yeni bir süreç başlamasın? Erdoğan bir devir hem ABD ile hem AB ile çok iyi alakalar tesis etmişti. Bir devir Obama’nın en çok görüştüğü başkanların başında geliyordu. Avrupa Birliği’nden tam üyelik için müzakerelere başlanması kararını çıkarabilmiş bir başkandı. Çok umutlu değilim fakat buna gereksinim var.
BIDEN’LA 4 YIL
ABD’yi 4 yıl daha yönetecek bir lider var. Biden’ın bizimle ilgili çok olumlu niyetlere sahip olmadığını da biliyoruz. Erdoğan’ı seçim yoluyla tasfiye etmekten kelam edecek kadar ileri gitti. Lakin bu çeşit münasebetler kimi vakit zıtlıklar üzerinden kurulabilir.
Zira Erdoğan ABD’nin göz gerisi edemeyeceği yüksek profilli bir lider. Milletlerarası hususlarda süreçleri aksine çevirebiliyor. Ve halk dayanağı çok güçlü.
YENİ BİR SIÇRAMA
Elbette ülkemizin çıkarları gerektiriyorsa ABD ile de restleşebiliriz. Aslında uzun müddettir bir restleşme içindeyiz. Lakin yeni bir başlangıç yapılabileceğine inanıyorum. Kriz değil fırsat öncelikli bir bağ tesis ettiğimizde şu anda sorun olarak görünen birçok şey manasını kaybedecek demektir.
Erdoğan-Biden görüşmesi ile Türkiye ile ABD ortasında yeni bir bağlantı tesis edilebileceğini düşünüyorum. Buna muhtaçlık var. ABD ile AB ile bağlarımızı geliştirmek Rusya karşısında da elimizi güçlendirir. Ayrıyeten Batı dünyası ile alakalarını geliştiren Türkiye iktisatta yeni bir sıçrama yapabilir.
Haber7
