İngiltere Dışişleri Bakanlığınca yayımlanan Balfour Deklarasyonu, 1948’de İsrail’in kuruluşuna giden sürecin en kıymetli ayaklarından biri oldu.
Balfour Deklarasyonu, birebir vakitte Filistinlileri ve Arapları -bazı Arap ülkelerinin son periyotta alakalarını olağanlaştırma eğilimine girmesine rağmen- İsrail ile şimdi sona ermemiş uzun vadeli bir çatışma sürecine soktu.
Siyasi uzmanlar her ne kadar “uzak bir ihtimal” olarak görse de Filistinliler, bağımsız bir devletin kurulmasını bekliyor.
İsrail Başbakanı Naftali Bennett’ın 10 Ekim’de kullandığı “Filistin devleti kurmak, evimden ve İsrail’in neredeyse her noktasından 7 dakika uzaklıkta bir terör devleti getirmek demektir.” halindeki tabirleri ise Tel Aviv’in bu mevzuya yaklaşımını gözler önüne seriyor.
Filistin’de işgalin yolunu açan mektup
Eski İngiltere Dışişleri Bakanı Arthur James Balfour, Siyonist hareketin önde gelen figürlerinden Rothschild ailesinin baronu Lord Jacob Rothschild’e 2 Kasım 1917’de gönderdiği mektupta, “Majestelerinin hükümeti, Musevilere Filistin’de bir yurt tesisi fikrini hararetle desteklemektedir. Bu niyetle her ne gerekiyorsa yapılacaktır.” cümleleriyle İsrail’in kurulmasına İngiltere’nin vereceği dayanağı açıkça söz etti.
Tarihe “Balfour Deklarasyonu” olarak geçen mektup, İsrail devletinin kurulmasına giden süreçte en değerli kilometre taşı olarak görülüyor.
Musevilerin Filistin toprakları üzerinde bir İsrail devleti kurmasının yolunu açan 67 sözlük Balfour Deklarasyonu, yayımlanmasının akabinde Filistinlilerin topraklarının modül parça ellerinden alınarak vatanlarının işgale uğramasının birinci adımı oldu.
Tarihi Filistin topraklarında İsrail devleti kurulmasının yolunu açan ve İngilizler tarafından Musevilere verilen bu kelam, Filistin’deki büyük halk kitlelerinin yerlerinden edilmesine neden oldu.
İngiltere’nin Birinci Dünya Savaşı sırasında tarihi Filistin topraklarının tamamını işgal etmesiyle eş vakitli olarak gelen bu deklarasyon üzerine yürütülen teşebbüslere, 1918 yılında Fransa ve İtalya’dan, 1919’da da ABD ve Japonya’dan takviye geldi.
Filistin’i işgali periyodunda (1917-1948) İngiltere, dünyanın tüm ülkelerinden Musevileri organize etmek, bölgeye çekmek ve İsrail’in kurulmasına takviye sağlamak için çalıştı.
The Guardian gazetesinin “Balfour” pişmanlığı
İngiliz gazetesi “The Guardian”nın kuruluşunun 200. yıl dönümünde 7 Mayıs’ta yayımlanan başyazısında, Balfour Deklarasyonu’nu desteklemenin gazetenin “en büyük hatalarından” biri olduğu belirtildi. Başyazıda ayrıyeten çağdaş İsrail’in “bekledikleri yahut istedikleri ülke olmadığı” kaydedildi.
Gazete, bu vaadi desteklemelerinin ve kutlamalarının “bu deklarasyonun uygulanmasına yardımcı olduğunu” aktararak, periyodun genel yayın direktörünün “Filistinlileri haklarından yoksun eden Siyonizmi savunduğuna” dikkati çekti.
“Balfour Deklarasyonu’nun çevirisi; Siyonist çetelere yardımdır”
Filistin İnsan Hakları Merkezi Hukuk Araştırmacısı Muhammed Ebu Haşim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İngiltere ve İsrail’in işgal altındaki topraklarda Filistinlilere karşı işlenen tüm katliamlardan direkt sorumlu olduğunu söyledi.
“Balfour Deklarasyonu’nun çevirisi; Filistinlilere karşı onlarca katliam işleyen Siyonist çetelere yardım ve silah temin edilmesidir.” diyen Ebu Haşim, işgalin varlığının devam eden bir kabahat olduğunu ve İsrail saldırganlığının milletlerarası hukuk tarafından kabahat sayıldığını vurguladı.
Ebu Haşim, “Deklarasyon, devletler ortasındaki münasebetleri düzenleyen memleketler arası hukukun tüm unsurlarına, bilhassa de öbür devletlerin topraklarına saldırılamayacağı ve ilhak edilemeyeceği unsuruna terstir.” tabirlerini kullandı.
Deklarasyonun (1945) Birleşmiş Milletler muahedesinden evvel yayımlandığına işaret eden Ebu Haşim, “Eğer deklarasyon bu günlerde ilan edilseydi , milletlerarası hukuka nazaran, milletlerarası barış ve güvenliği tehdit eden bir hareket olarak sınıflandırılırdı.” diye konuştu.
Ebu Haşim, milletlerarası topluma da “deklarasyondan ötürü özür dilemesi için İngiltere’ye baskı yapma” davetinde bulundu.
Balfour Deklarasyonu’nun 104. yılında Filistin davası risk altında
Filistinli müellif ve siyasi analist Mustafa İbrahim ise Balfour Deklarasyonu’nun 104. yılında Filistin davasının hala risk altında olduğunu belirtti.
İbrahim “Filistin ile İsrail ortasındaki güç istikrarında görülen fark, İsrail’in Filistin devletinin kurulması konusundaki uzlaşmaz hali ve Arap dünyasındaki badireler Filistin davası için risk teşkil ediyor.” biçiminde konuştu.
“Normalleşme, İsrail’e meşruiyet kazandırdığı için tehlikeli”
Kimi Arap ülkelerinin İsrail ile bağlarını olağanlaştırmaya çalışmasının Filistin’in pozisyonunu zayıflattığına dikkati çeken İbrahim, “İsrail ile olağanlaşma, bilhassa İsrail’e meşruiyet kazandırdığı için tehlikeli.” dedi.
İbrahim, Filistinlilerin bu krizden çıkabilmesinin lakin mevcut (Fetih ile Hamas arasındaki) bölünmenin sona ermesi ve tehlikelerle birlikte gayret edilmesiyle mümkün olabileceğini söyledi.
Filistinli muharrir son olarak İsrail’in uzlaşmaz tavrının bağımsız bir Filistin devletine yönelik umutların giderek zayıflamasına neden olduğunu aktardı.
Haber7
