Istenilmeyen uyku Parkinson’da şikâyetleri artırıyor
Direkt yaşla ilgili bir hastalık olan Parkinson’un 60 yaşındaki her 100 şahıstan 1’inde ortaya çıktığını belirten mütehassıslar, illetin bayanlara orantıyla erkeklerde 1.5 kat daha yüksek nispette çıktığını kaydediyor. Kuyu suyu tasarrufu ve tarım ilaçlarının risk faktörleri arasında bulunduğunu belirten mütehassıslara nazaran kalp damar sıhhatini koruyan beslenme, nizamlı egzersiz, bisiklet yahut yüzme sporu yapılmalı. Eksperler, istenilmeyen uykunun hastanın sonraki gün şikayetlerini besbelli artırdığı ihtarında bulunuyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Dimağ Hastanesi Nöroloji Eksperi Prof. Dr. Sultan Tarlacı, Parkinson illetine ait değerlendirmelerde bulundu.
Kuyu suyu kullanmak ve tarım ilacı risk faktörü
Parkinson illetinin direkt yaşla birlikte ortaya çıktığını kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Hastalık direkt yaşla birlikte, 60 yaşındaki her 100 kimseden 1’inde ortaya çıkıyor. Yaş artışı ile de sıklığı artıyor. Aşikâr risk faktörleri ile ortaya çıkan ve az nispette da genetik nedenli ortaya çıkan bir durum olduğundan yüzde 100 korunmak mümkün olmayabilir. Lakin bilinen risk faktörlerini ortadan kaldırmak korunmayı sağlayabilir. Kuyu suyu kullananlarda, tarımda böcek-bitki ve mantar öldürücü üzere ilaçları kullananlarda daha sık ortaya çıkıyor. Bu cins pratiklerde muhtemelen direkt maruz kalma ile beyindeki ilgili alan etkileniyor. Bu nedenle bu çeşit pratiklerde ehliyetli korunma tedbiri alınmalıdır. Kırsal kesimde daha sık ortaya çıkıyor” ihtarında bulundu.
Bayanlara nazaran erkeklerde daha fazla rastlanıyor
Bayanlara nazaran erkeklerde görülme sıklığının arttığını kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Bunun sebebini bilmiyoruz. Erkeklerde 1.5 kat daha yüksek orantıda çıkıyor. Birtakım marazlar, depresyon ve korku bozukluğu üzere, bağışıklık sistemi marazları da Multipl Skleroz, SLE, romatoid artirit üzere bayanlarda daha sık. Muhtemelen cinsiyet genleri ile bağışıklık temeli genleri HLA yahut bağışıklık genleri arası bir bağlantı var ve bunu şimdi tam olarak Parkinson açısından bilmiyoruz” dedi.
Titreme yahut hareket azlığı ile başlıyor
Umumide marazın vücudun bir yanından titreme yahut hareket azlığı, tutuklukla başladığını, 1 yıl kadar sonra vesair vücut yarısına, sonraki bir yılda da vücut orta hattını etkilediğini kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Bu etkileme, yazmada karınca yazısı üzere yazma, hareketlerde ağırlaşma, koku kaybı, kabızlık, seste boğuklaşma, salyanın yastığa akması, oturup kalkarken ağırlaşma ve yavaşlama biçiminde olabilir. Birinci devirde 2-3 yıl ilaçlara karşılık çok iyidir ve bu devir balayı periyodu ismini alır bu nedenle. Sonrasında ilaçların dozunu arttırmak gerekir. 5-10 yıl sonra ilaç sayısı iyice artış gerektirir. Bu periyotlarda zihinsel yavaşlamalar da eklenir tabloya. Giderek günlük ömür 10-15 yıl sonra bağımlı hale gelebilir. 15-20 yıl sonra ise ilaçlar yanıtsızlık yahut ilaç yan tesirleri ortaya çıkar. Lakin dimağ pili üzere formüllerle mütenasip hastalarda ömür kalitesi önemli halde iyileştirilebilmektedir” dedi.
Prof. Dr. Sultan Tarlacı, 1960’larda hastaların Parkinson nedeniyle hayatını kaybedebildiğini
Gelgelelim 1960’lardan bu yana geliştirilen ilaçlarla artık kimselerin Parkinson illetinden ölmediklerine dikkat çekti. Tarlacı, ilaçlarla hayat mühletinin sıradan kimseler üzere olduğunu kaydetti.
Adım genişliği sarih ölçüde azalıyor
Parkinson illetinde tipik bir seyirde hareketlerde yavaşlama ve ağırlaşma olduğunu, hastanın “Kaslarıma komut ulaştıramıyorum” dediğini kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Yüzde göz kırpma sayısı azalması ve mimik azalması, maske yüz görünümü olur. Konuşma boğuk ses, monotonal ve yutma sayısı azalmasından salya akması oluşur. Gövdede sandalyeden kalkma, yatakta dönmede yahut yürümede zorluk, bir bütün olarak oturma olur ve yatakta dönme zorluğu oluşur. Adım genişliği sarih azalır, ileri evrede yürürken birden donup kalmalar, aniden süratli koşar üzere öne hızlanma gelişir. Görme bozuklukları olabilir. Lakin çok dikkat çekmez. Dimağda Parkinson’a neden olan hücre kaybının gibisi beğenilen de olur. Lakin dikkat çekmez. Koku kaybı, kabızlık, yazı yazmada giderek karınca yazısına dönme, içe çekilme-depresyon gibisi görünüm ve bazen bir kol omuzda sebebi bilinmeyen donukluk, tutukluk ağrı birinci yakınma olabilir. Kimi durumlarda da düşüp kalçayı kırma sonrası ortopedi kliniğinde aslında Parkinson hastası olduğu anlaşılır” ihtarında bulundu.
Kalp damar sıhhatini koruyan beslenme öneriliyor
Parkinson illetinde beslenmenin ehemmiyetine işaret eden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Kalp damar sıhhatini hami beslenme değerli. Vücut hareket yavaşlaması üzere barsak hareketleri de yavaşlar. Sıklıkla kabızlık olur. Bu nedenle bol posalı beslenme, bol likit ve kayısı, incir üzere bağırsak hareketini arttıran, içeride likit tutan besinler almalılar. Tıpkı devirde bol deniz eseri ve kalsiyum da önemlidir” dedi.
İlerleyen periyotta unutkanlık ortaya çıkıyor
Neredeyse bir kural olarak Parkinson illetinin ilerleyen yıllarında, 10-15 yıl sonra kimselerin yüzde 30’unda unutkanlık ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Bu sık görülen ve Parkinson illetinin tedavi sürecini de zorlaştıran bir durumdur” dedi.
Parkinson yönetilebilen bir hastalıktır
Parkinsonun tedavi edilebilen bir marazdan çok yönetilebilen bir hastalık olduğunun altını çizen Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Uygun hastalarda dimağ pili yahut ilaç tedavisi kullanılmaktadır. Lakin Parkinson aslında tedavi edilmez yönetilir. İlaçların ayan tesirleri ve hasta durumlarına nazaran yan tesirleri var. Tesirleri bezen 4-6 saat. Hasta yahut yakını kendini takip etmeli ve etkisizlik vakitlerini kayıt altına almalılar. Tertipli egzersiz bisiklet yahut yüzme sporu yapılmalıdır. Bisiklet tekerli kullanılamıyor ise sıkıntı olabilir, tekersiz bisikletle yarım saat 45 dakika pedallama yapılmalıdır. Uyku sistemli ve iyi kalitede olmalıdır. Istenilmeyen uyku hastanın sonraki gün şikayetlerini besbelli arttırır” ihtarında bulundu.
Tedavide dimağ pili de kullanılıyor
Parkinson tedavisinde ilaçların her vakit vazgeçilmez olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Uygun devirde, münasebetli ilaç ve mütenasip yerinde dozda ilaç. Gayrı tedavi de dimağ pili. Bazen bu hasta seçimine nazaran ilaç tercih de olabilir. Epey tesirli bir usul lakin hangi hastaya takılacağına dair kurallarımız olması yanında, hangi hastaya da takılmayacağını iyi bilmek lazım. Külliyen zararsız bir prosedür değil” dedi.
Parkinsonda her tedavi bireye şahsidir
Dünyada uygulanan ilaç ve dimağ pili metotlarının memleketimizde de birebir biçimde uygulandığını kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Her tedavi insana kişiseldir. Parkinson da bunun dışında değildir. Her kişinin ilaca tesir, yan tesir ve beklenmedik yan tesirler ortaya çıkması açısından yansısı çok farklı. Birtakım hastalar düşük dozda Parkinson ilacı ile hayal görmeye hazırken, kimileri yüksek dozlarda görmez. Yahut ilaçların en sık yan tesirleri bulantı kusma. Kimi hastalarda hiçbir formda çıkmaz. Ferdî farklılıklar hem tesirde hem de yan tesir de var. Bu nedenle Parkinson marazı tedavi edilmez, aslında hastalık idaresi yapılır. Bazen de klasik Parkinsonla karışan fakat süreci daha güç olan benzeri marazlarla da karışabilir. Ayrımı iyi yapmak gerekir” diye konuştu.
Kaynak: Bültenler
Haberler.com
