Metabolizma suratının yaşla birlikte bozulduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan, “Boy, cinsiyet ve kilo da metabolizma suratını belirler. Sağlıklı kilo kaybı için işin matematiği şöyledir; aldığınız kalorinin, bazal metabolizma ve idman ile harcadığınız kaloriden düşük olması gerekiyor. Fakat buna karşın kilo verilemiyorsa karında mor çatlaklar, yüzde yuvarlaklaşma üzere belirtileri varsa cushing sendromu araştırılmalı” dedi.
Çamlıca Medipol Üniversitesi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kısmından Doç. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan, metabolizmayı etkileyen faktörlere dikkat çekti. Doç. Dr. İlhan, metabolizmanın canlı bir hücrede oluşan bütün kimyasal tepkilere verilen genel bir isim olduğunu belirterek, “Vücuda alınan besinlerin yakılarak güce dönüştürülmesi olarak da tanım edilebilir. Besinlerle aldığımız güç bedende çeşitli gayelerle kullanılır. Bunlardan birincisi organlarımızın çalışmak için sarf ettiği güçtür. Yani kalbimiz, beynimiz, bağırsaklarımız üzere bütün organlarımız çalışmak için makul bir güce gereksinim duyar. Bu bizim ‘bazal metabolizmamızı’ oluşturur. Oburu ise kendi denetimimizdeki kaslarımızla hareket, idman üzere faaliyetlerle harcadığımız güçtür. Besinlerle aldığımız güç bazal metabolizma ve günlük aktivelerimizde kullandığımız güç ile bir istikrar halindedir. Şayet besinlerle aldığımız güç harcadığımıza nazaran fazlaysa beden bunu depolamaya başlar (anabolizma) ve kilo alırız. Antrenman ve bazal metabolizma için kullandığımız güç daha fazlaysa istikrar depoları yakma istikametine kayar (katabolizma) ve kilo veririz” açıklamasında bulundu.
“YAŞ, CİNSİYET VE KİLO KAYBI ETKİLİYOR”
Yaşla birlikte metabolizmanın değiştiğini söz eden Doç. Dr. İlhan, şöyle devam etti:
“Kilo almaktan şikayet eden birçok bireyden geçmiş yıllarla ilgili ‘Daha evvel de tıpkı ölçüde yemek yiyordum, ancak kilo almıyordum’, ‘Eskiden de fazla hareket etmiyordum, ancak birebir kiloda kalıyordum’ üzere çeşitli karşılaştırmalar duyarız. Bu değişimin klasik fakat ikna edici bir sebebi vardır o da yaşlanmadır. Yaşlanma ile bazal metabolizma suratı dediğimiz organlarımızın tükettiği güç ölçüsü azalmaya başlar. Bireyden bireye değişmekle birlikte, her faktör birebir kalsa bile kişinin 40 yaşındaki bazal metabolizma suratı 20 yaşındakine nazaran kabaca günde 150 kalori daha azdır. Bazal metabolizmayı etkileyen öbür ana faktörler uzunluk, kilo ve cinsiyettir. Kilo verdikçe bazal metabolizma suratı azalır. Kişinin diyet yaparak kilo verince, tıpkı diyeti yapmasına karşın sabit kiloda kalmasının sebeplerinden biri bazal metabolizma suratının kilo verince düşmesidir. Bazal metabolizmayı etkileyen başka kıymetli bir faktör cinsiyet olup erkeklerde metabolizma suratı bayanlardan daha yüksektir.”
“KİLO KAYBI İÇİN İŞİN MATEMATİĞİNİ ÖĞRENİN”
Doç. Dr. İlhan, uygulanan diyete karşın kilo kaybının neden olmadığını ise şu formda açıkladı:
“Özellikle obez olmayıp fazla kilolu olan hastalar (Vücut kitle indeksi 25-29,9 kg/cm2 olan kişiler) bazen yalnızca birkaç hesaplama yoluyla kilo vermenin önündeki mahzurları aşabilir. Aldığınız kalorinin, aktivite ve bazal metabolizma ile harcadığınız kaloriden düşük olması kilo vermek için koşuldur. Ortadaki farkın büyüklüğü ve müddeti ise kilo verme suratınızı ve geri almamayı söz eder. Diyelim ki 90 kg, 165 cm uzunluğunda, 30 yaşında bayan bir hasta ayda 4 kg vermek istiyor. Bu kişinin bazal metabolizma suratı formül ile hesaplanacak olursa 1680 kcal/gündür. Bir kişinin ayda 4 kilogram yani haftada 1 kilogram vermesi için aldığı kalori ile yaktığı kalori ile ortasındaki farkın kabaca günde bin kalori olması gerekmektedir. Sıhhat açısından 1000-1200 kalorilik diyetlerin altına düşülmesi önerilmediği için örneğimizdeki kişinin ayda 4 kilo vermesinin tek yolu aktivite ve idman ile yaktığı kaloriyi arttırmasıdır. Her gün yapılacak 30-45 dakikalık tempolu yürüyüş, bisiklet, yüzme yahut açma germe idmanları kilo verme ile kalp sıhhati açısından da olumlu katkılar sunar. İdman ile harcanan kalori antrenmanın mühleti kadar antrenmanın tipi ve tartısı ile de bağlantılıdır.”
“FAZLA KİLONUN NEDENİ CUSHİNG SENDROMU OLABİLİR”
Şayet diyete ve idmana karşın hasta kilo veremiyorsa bir tabip tarafından kıymetlendirilmesi gerektiğine dikkat çeken Doç. Dr. İlhan, şu bilgileri verdi:
“Bu değerlendirmede obeziteye sebep olabilecek durumlar incelenmeli ve altta bir hastalık yatıp yatmadığı araştırılmalıdır. Örneğin hastanın obeziteye eşlik eden gövde (santral) kısmında yağlanma, tüylenme, adet düzensizliği, karında mor çatlaklar, yüzde yuvarlaklaşma üzere belirtileri varsa cushing sendromu üzere böbreküstü bezi hastalıkları kilo verememenin sebebi olabilir. Çağdaş tıbbın obezite tedavisinde rolü obeziteyi tedavi etmenin yanında obezitenin gelişmesini önlemektir. Bunun için bilhassa riskli bireylerde metabolizmayı oluşturan parametreler dikkatli gözden geçirilmeli, bireye obeziteden korunması için yapılması gereken ömür şekli değişiklikleri etraflıca anlatılmalıdır. Bununla bir arada obezite tedavisi için diyet ve idman üzere hayat kalitesi değişiklikleri ile kilo vermekte zorlanan hastalar farmakolojik tedaviler için ilgili tabibe başvurmalıdır.”
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
Haberler.com
