Moğolları ilk kez durduran Harzemşah’ın mezarının Kars’ta değil, Silvan’da olduğu iddia edildi

admin

0 1 3 dakika okuma süresi

– Moğolları birinci sefer durduran Harzemşah’ın mezarının Kars‘ta değil, Silvan’da olduğu sav edildi

DİYARBAKIR – Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Kürşat Öncül, yaptığı saha çalışmalarında edindiği bilgiler çerçevesinde Celaleddin Herzemşah’ın mezarının Kars’ta olduğunu ileri sürdü. Bu tezlere karşı Dicle Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Lideri Doç. Dr. Oktay Bozan, Celaleddin Harzemşah‘ın mezarının Kars’ta değil, kaynak göstererek Diyarbakır‘ın Silvan ilçesinde olduğunu savundu.

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Kürşat Öncül, tarihçi olmadığını fakat yaptığı saha çalışmalarında edindiği bilgiler çerçevesinde Kars Kalesi’nde bulunan türbedeki Celal Baba’nın, Celaleddin Harzemşah olduğunu ileri sürdü. Moğolların baskıcı, istilacı harekatını durduran Harzemşah devletinin kurucusu Celaleddin Harzemşah’ın mezarının Diyarbakır’ın Silvan ilçesinde olduğu ileri sürüldü. Dicle Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Lideri Doç. Dr. Oktay Bozan, bu savına elindeki kaynakları destek göstererek, Celaleddin Harzemşah’ın mezarının Silvan’dan öteki sav edilen hiçbir vilayette olamayacağını lisana getirdi.

Doç. Dr. Oktay Bozan, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Kürşat Öncül hocanın, Celaleddin Herzemşa’ın mezarıyla alakalı bir haberini okuduğunu belirtti. Hocanın, bu haberde Celaleddin Herzemşa’ın mezarının Kars Kalesinde olduğunu tabir ettiğini söyleyen Doç. Dr. Bozan, “Celaleddin Herzemşah, İslam tarihinin en değerli şahsiyetlerinden birisi. Bir defa Harzemşahlar üzere 150-200 yıl karar süren bir devletin son hükümdarı. Bunun yanı sıra Celaleddin Harzemşah, bilindiği üzere Moğollara karşı önemli uğraş veren, Moğolları yer yüzünde durduran birinci isim. Bu birinci isim olmasından münasebetiyle da İslam dünyasında dikkat çeken bir şahsiyet olduğunu görüyoruz. Celaleddin Harzemşah’ın mezarıyla ilgili tartışmalar gündeme geldi. Celalaeddin Harzemşah, Özbekistan açısından çok büyük bir mana söz ediyor. Özbekistan’ın değerli tarihi şahsiyetlerinden birisi olduğunu biliyoruz. Mesela kimi şahıslar bunun Tunceli’de olduğunu söylüyor. Kimi bireyler bahsettiğim üzere Kars’ta olduğunu söylüyor. Kimileri Bingöl’de olduğunu söylüyor. Mutlaka bunun mezarı Silvan’dadır. Silvan’da derken neye dayanarak söylüyoruz, birinci özellik tarihi bir olaya hakkında bilgi verirken en büyük argümanımız ve kaynağımız tarihi kayıtlardır” dedi.

“15 bin kişilik bir infaz timi oluşturuyorlar”

Celaleddin Harzemşah’ın son anlarını kaydeden ve aktaran kişinin Muhammed Nesevi olduğunu aktaran Doç. Dr. Bozan, “Bu kişi hem Celaleddin Harzemşah’ın sohbet arkadaşı hem de tarihçisidir. Sirreti Celledi Mengübert isminde tarih çalışması, bir tarih kitabı var ve bu tarih kitabında Celaleddin Harzemşah’ın son anlarını bize aktarmış oluyor. Bilindiği üzere Moğollara karşı önemli bir çaba verilince Moğollar, Celaleddin Hazremşah’ı tasfiye etmek açısından bir infaz timi oluşturuyor. Bir 15 bin kişilik bir infaz timi oluşturuyorlar. Bütün emelleri gözlerinde büyük olarak gördükleri Celaleddin Harzemşah’ı bir halde tasfiye etmek istiyorlar. Bu açıdan Van’dan Bitlis’e, Diyarbakır’dan Mardin’e bu coğrafya da ağır bir takip başlıyor. Son analizde Diyarbakır ve Silvan ortasındaki bir noktadayken bunu Nesevi bize anlatıyor. Bir gece baskınında uğruyorlar. Bu gece baskını Moğol müfrezisi tarafından gerçekleştirilmiş oluyor. Bu baskın sonrasında Celaleddin Harzemşah ağır bir takip sonucunda Silvan dağlarına sığınıyor. Silvan dağlarına sığındığı vakit bir eşkıya tarafından öldürüldüğünü görüyoruz. Birtakım kaynaklarda bu eşkıyanın onun üzerindeki elbiseyi almak için öldürttüğünü söylüyorlar. Birtakım kaynaklarda ise Celaleddin Harzemşah’ın ahlat kuşatması var daha evvel. Celaleddin Harzemşah’ın itibarının önemli manada sarsılmasına neden olan bir kuşatmadır. Ahlat’ta kardeşini kaybeden bir kişinin bunun intikamını almak için Celaleddin Harzemşah’ı öldürttüğünü görüyoruz” diye konuştu.

“Nesevi tarından söylenen bu bilgiyi, Süryani tarihçi Ebul Ferec de naklediyor”

Celaleddin Harzemşah’ın ölmeden evvelki son günlerine bakıldığı vakit bilhassa onun mahiyetindeki bir kadro bireylerin o periyotta Silvan buyruğu Melik Muzaffer ile görüştüğünü gördüklerini kaydeden Doç. Dr. Bozan, “Bu manada irtibatı kurduğunu görüyoruz. Şahabettin Gaziyle görüşmeleri var ve bu manada Celaleddin Harzemşah hayatını kaybedince bunun Buyruk Şahabettin tarafından getirildiğini, atının, kılıcının, özel eşyalarının ve Celaladdin Harzemşah’ın Silvan’a defnedildiğini görüyoruz. Nesevi tarından söylenen bu bilgi, Süryani tarihçi Ebul Ferecte naklediyor. Hasebiyle bu tarihi bilgileri dikkate aldığımız vakit Celaleddin Harzemşah’ın tartışmasız bir formda Silavn’da olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Tabi hocamızın tezlerine gelecek olursak ben orada üç eksiklik görüyorum. Birincisi bir kez Anadolu’da baba tabiri geçen, Celal Baba, tabirinde geçen yerlere bakıldığı vakit bunlar çoklukla dini şahsiyetlerdir. Diyarbakır’da ne vardır Hindi Baba vardır. Elazığ’a gittiğiniz vakit Arap Baba olduğunu görüyoruz. Malatya’ya gittiğimiz aman Somoncu Baba olduğunu görüyoruz. Münasebetiyle baba tabirleri siyasi şahsiyetler için kullanılan bir tabir değildir” biçiminde konuştu.

Birinci çelişkinin bu olduğunu gördüklerini lisana getiren Doç. Dr. Bozan, kelamlarına şöyle devam etti:

“İkinci çelişki ise demin söylediğim üzere, tarih kayıtlarının hiçbir yerinde bunların mezarının Kars’ta olduğuna dair bir bilgi yok. Ki Silvan neresi, Kars neresi. Engebeli bir arazi, güç bir coğrafya ve Kars, Celaleddin için bir mana tabir edecek bir yer değil. Üçüncü olarak da çelişki şu, tabi Kürşat Hocamız şunu söylüyor. 1239 sahihinden bahsediyor. 1239 tarihin ki 9’un daha sonra 1 olduğunu, 9 olarak değiştirildiğini söylüyor. Aslında bu da anlamsız. Neden, zira 1925 tarihine kadar ülkemizde takvim olarak bilindiği üzere Hicri ve Rumi takvimler kullanılırdı. Tabi yaşadığı devirle ilgili Rumi takvim olması mümkün değil. Hicri Takvim olur. Hicri Takvim olduğu vakit ne oluyor pekala? Biz, 1231 tarihini hicriye çevirdiğimiz vakit 636 yapar. Hasebiyle o yapı üzerinde bir tarih olsa şayet bu 636 olur. Yoksa 1239 olması mümkün değildir. Bu açıdan bu üç bileşeni alt alta koyduğumuz vakit Celaleddin Harzemşah’ın mezarının Kars’ta olma ihtimalinin bu manada çabucak hemen sıfır olduğunu söyleyebiliriz. Gerek tarihi bilgiler, gerek bu manadaki çaba alanı, gerekse anlatılanlara bakıldığı vakit Celaleddin Harzemşah’ın ne Kars’ta, ne Tunceli’de, ne Bingöl’de olmadığını, olamayacağını ve Silvan’da olduğunu görmek mümkündür.