NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in başkanlığında 30 Kasım ve 1 Aralık’ta düzenlenecek iki günlük toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu temsil edecek. NATO toplantısının bir kısmına ittifak üyesi olmayan Ukrayna ve Gürcistan’ın dışişleri bakanları da katılacak.
Riga’daki toplantının ana gündem hususlarından birini Rusya’nın oluşturması bekleniyor. Bilhassa son haftalarda Rus ordusunun Ukrayna hududunda tahkimat yaptığına yönelik NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ve ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerin açıklamalarından sonra Rusya konusu NATO’nun gündemini daha fazla işgal etti.
NATO yetkilileri, Rusya’nın 2014’te ilhak ettiği Kırım içinde ve Ukrayna hududunda yürüttüğü askeri faaliyetlerin şeffaf olmadığını ve soru işaretlerine yol açtığını lisana getiriyor.
Genel Sekreter Stoltenberg, Riga buluşması hakkında geçen hafta düzenlediği basın toplantısında, Rusya’nın Ukrayna hududunda tanklar, topçular, zırhlı birlikler, insansız hava araçları ve elektronik savaş sistemlerinin yanı sıra savaşa hazır birlikler bulundurduğunu söyledi.
SONDA YÜZ BİNE YAKIN ASKERİN OLDUĞU VARSAYIM EDİLİYOR
Rusya’nın Ukrayna etrafındaki hareketliliği geçen baharda da dünyanın gündemine geldi. Nisan ayında bölgeye gönderilen Rus askeri sayısının 100 binden fazla olduğu belirtildi. ABD, Avrupa Birliği (AB) ve NATO’dan Rusya’ya yönelik sert yansılar geldi. Askeri birliklerin tatbikat için bölgeye sevk edildiğini belirten Rusya Savunma Bakanlığı, nisan sonunda tatbikatlarının sona erdiğini ve askerlerin geri çekileceğini açıkladı.
İstihbarat raporlarına dayandırılarak şu anda tekrar Ukrayna hududunda ve Kırım’da 90 bin ile 100 bin civarında Rus askeri bulunduğuna yönelik varsayımlar yapılıyor.
Niyet kuruluşu Avrupa Dış Bağlantılar Kurulu’nun (ECFR) Kıdemli Siyaset Araştırmacısı Gustav Gressel, Rusya’nın askeri tahkimatının kasım başından bu yana sürat kazandığını belirtti.
Bu hareketliliğin özel olarak Ukrayna’yı amaç aldığını tabir eden Gressel, açık kaynaklardan alınan bilgilerle Rus birliklerinin Ukrayna sonu yakınındaki Maslovka ve Rostov’da ağırlaştığını gördüklerini kaydetti.
Gressel, bu atılımın muhtemelen Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesine nüfuz etme maksadı taşıdığını savundu.
NATO: “SONUÇLARI OLUR”
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, son haftalardaki açıklamalarında sık sık Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhakının sonuçları olduğunu, Rusya’ya yaptırımlar uygulandığını hatırlatıyor.
NATO, benzeri bir durum Donbas’ta tekrar yaşanırsa bunun Moskova için “maliyetleri ve sonuçları” olacağını söz ediyor. NATO yetkilileri, 2014’ten sonra ittifakın doğusundaki hava, kara ve deniz mevcudiyetinin artırıldığını, Karadeniz ve Baltık Denizi’ndeki güçlerin kuvvetlendirildiğini belirtiyor.
NATO’ya nazaran, bütün bu ögeler Rusya’nın Ukrayna’ya karşı güç kullanması halinde bunun sonuçları olacağını gösteriyor.
ABD idaresi de Rusya’nın atılımlarına karşı “her seçeneğin masada olduğu” bildirisini veriyor.
UKRAYNA VE BATI’YA İLETİ VERİYOR
Lakin birtakım uzmanlar, Rusya’nın Donbas bölgesini işgal ve ilhak etmek için “acelesi olmadığı”, bölgenin esasen halihazırda Rusya tesiri altında olduğu görüşünü lisana getiriyor.
Niyet kuruluşu Avrupa Siyaset Merkezi’nden Kıdemli Analist Amanda Paul, Ukrayna sonundaki üzere faaliyetlerin Rusya’nın “hibrit taktiği” olarak yorumlayan uzmanlardan biri.
Paul, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “Burada emel bölgede istikrarsızlık ve öngörülemez durumlar yaratmak. Birebir vakitte Ukrayna’ya güçlü bir bildiri verme maksadı bulunuyor. Ayrıyeten bölgedeki ülkelere de ‘Rusya, bulaşmamanız gereken çok güçlü bir ülkedir’ bildirisi veriliyor. Putin, bunu AB ve NATO’ya bu bahiste hiçbir şey yapamayacaklarını göstermek için yapıyor.” dedi.
Rusyla Devlet Lideri Vladimir Putin’in Ukrayna’yı tekrar Rusya’nın yörüngesine oturtmak istediği görüşünü lisana getiren Paul, “Putin, Ukrayna’nın AB’ye ve NATO’ya üye olma gayesinden, Avro-Atlantik entegrasyonu hayalinden vazgeçmesini istiyor. Putin, bu gayeye ulaşmak için neredeyse her şeyi yapmaya hazır.” değerlendirmesini yaptı.
DİYALOG İMKANI
NATO, bir taraftan Rusya’ya karşı caydırıcılık ve savunmasını güçlü tuttuğu, başka taraftan diyaloğa açık olduğu bildirisini veriyor.
Lakin ekim ayında NATO, Brüksel’de bulunan karargahındaki Rusya misyonundan 8 kişinin akreditasyonunu casusluk faaliyetleri yürüttükleri gerekçesiyle iptal etmiş, Moskova idaresi de karşılık olarak NATO’nun Moskova’daki ofisleri ile Rusya’nın NATO’daki misyonunu kapatmıştı. Bu nedenle 2014’te Kırım’ın ilhakından bu yana düşük seyreden diyalog imkanının daraldığı yorumu yapılıyor.
HUDUTTAKİ GÖÇMEN SIKINTISI GÜNDEMDE
NATO Dışişleri Bakanları Toplantısında masaya gelecek hususlardan biri de Belarus-Polonya hududundaki göçmen krizi olacak.
Başta Belarus’un komşuları Polonya, Litvanya ve Letonya olmak üzere AB ülkeleri, Minsk idaresinin bilhassa birtakım Orta Doğu ülkelerinden binlerce kişiyi getirerek sona yığdığı, böylelikle bir göç krizi yaratarak AB’yi istikrarsızlaştırmaya çalıştığı suçlamasında bulunuyor.
Polonya gibi birçok AB ülkesi de Belarus’un bu krizi Rusya’nın takviyesiyle çıkardığı suçlamasını getiriyor. Rusya ise bu suçlamayı reddediyor.
NATO ve AB idareleri, bu çerçevede Baltık ülkelerine olan takviyesi göstermek için NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı öncesinde Litvanya ve Letonya’yı ziyaret etti.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen’in her iki ülkeye birlikte düzenledikleri ziyaretler, Batı’nın Baltık ülkelerine dayanışma bildirisi verdi.
BATI BALKANLAR
NATO bakanlarının toplantısında Batı Balkanlar da konuşulacak. NATO’nun stratejik ehemmiyette gördüğü bölgede son periyotta yaşananlar kaygı kaynağı.
Kosova ile Sırbistan arasında taşıtların hudut geçişleri nedeniyle yaşanan kriz ve Bosna Hersek’te Devlet Başkanlığı Kurulunun Sırp üyesi Milorad Dodik’in ayrılıkçı telaffuzları, NATO dışişleri bakanlarının masasında olacak.
Toplantının bu bölümüne İsveç ve Finlandiya’nın dışişleri bakanlarının yanı sıra AB Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de katılacak.
NATO ve AB, böylelikle Batı Balkanlar’a birlikte dayanak iletisi vermiş olacak.
STRATEJİK KONSEPT VE AFGANİSTAN
NATO Dışişleri Bakanları, Riga’daki toplantıda ittifakın yeni Stratejik Konsepti’nin de birinci görüşmesini yapacak.
Yeni evrakın 2010 yılında kabul edilmiş, halihazırda geçerli olan stratejik konseptin yerini alması öngörülüyor. Yeni Stratejik Konsepti’nin NATO’nun gereksinimlerine yanıt verecek formda güncellenmesi tarafındaki çalışma bakanlar seviyesinde Riga’da başlatılmış olacak.
Toplantıda, NATO’nun yaz aylarında çekildiği Afganistan’daki son durum da ele alınacak.
Haber7
