Osmanlı’dan günümüze ulaşan az el sanatı, fabrikasyona direniyor
Ünü dünyaya nam salan Devrek Bastonu, ustaların elinde sanat yapıtına dönüşüyor
ZONGULDAK – Zonguldak’ın Devrek ilçesinde “Kızılcık” ağacından yapılan, asaletin simgesi olarak kabul edilen Devrek Bastonu, adeta dünyaya ün salmasına karşın teknolojiye direniyor. Sağlamlığı ve süslemeleriyle dikkat çeken Devrek Bastonu, fabrikasyon bastonlara karşı uğraşını sürdürüyor.
Devrek ilçesinde ‘asaletin simgesi’ olarak kabul edilen dünyaca ünlü Devrek Bastonu, ustaların elinde hayat buluyor. Kızılcık ağacından yapılan Devrek Bastonu, sağlamlığıyla da büyük ilgi görüyor. 50 liradan başlayan baston fiyatları yüksek fiyatlara da kadar yükselebiliyor. Motif ve desenlerle süslenen dünyaca ünlü Devrek Bastonu, devrin ABD Lideri Barack Obama’nın yanı sıra yerli ve yabancı devlet büyükleri ve sanatkarlara da ikram edildi. Baston Ustası ve usta öğreticisi Fuat Kulaltmış, “87 yılından bu yana bu mesleği yapıyorum. Birinci okul bittiğinde meslek hayatını öğrensin altın bileziği olsun derlerdi ya evvelce bende o formda başladım. Merhum Müntela Çelebi ustamızın yanında çalışmaya başladım. En son Gençlik Spor Bakanımıza, MHP Başkanı Devlet Bahçeli, Mesut Özil için bir tane yaptım” diye konuştu.
“İnsanlar bastondan çekiniyor”
Beşerler bastonun yaşlılığı çağrıştırdığı için çekindiğini söz eden Baston Ustası ve usta öğreticisi Fuat Kulaltmış, “İnsanlar bastonu yaşlılığı çağrıştırdığı için çekiniyor, utanıyorlar lakin bastonu bir şahsa ikram etmek hem asaletin simgesi hem de uzun ömür dilemek için verilen en hoş hediye” dedi.
“Baston teknolojiye direniyor”
Bastonun el emeğinden uzaklaşıp modellerin makinalarda açıldığını tabir ederek “Bakanlığımızın yok olan el sanatları listesindeyiz. Vergi muafiyetimiz var eskisi üzere çırak yetişmiyor. Bizde teknoloji ile gayret etmeye çalışıyoruz. Modeller makinalarda açılıyor çok fazla el emeği yok. Biz genel olarak elde yapıyoruz. Beşerler buraya geldiğinde bu işin nasıl yapıldığını görerek almaları daha iyi oluyor. Olağan bir bastonu yapmamız verniklemesi ve boyaması ile birlikte 3 gün daha kapsamlı bir baston olursa bir hafta 10 güne kadar üretimi sürebiliyor. Osmanlıdan günümüze gelen az el sanatlarından bir tanesi burada en çok Gençlik Spor Bakanlığımız çok fazla kıymet veriyor. Vatandaşlarımızın da kendilerince bizlere takviye olurlarsa çok seviniriz” biçiminde konuştu.
Motiflerle, figürlerle süsleniyor
Osmanlı Beyefendi ve paşalarının da soyluluk ve güç simgesi olarak baston kullandıkları bilinen Devrek bastonu, en eski yazılı evrak olarak 1833 tarihli Kastamonu Salnamesi gösterilir. Devrek’te baston imal geleneği sürüyor. Birbirinden hoş örneklerle baston üretimi özel ve beğenilen bir meslek haline gelirken son vakitlerde fabrikasyon üretimlere direniyor. Devrekli ustaların el emeği ile oluşturduğu bastonlar onların göz parıltısını, zevkini simgelediği üzere sanat ile zanaatı da bir ortada gözler önüne seriyor. Öncelikle esnek bir ağaç olan kızılcık ağacı kesilir, Aralık ve Şubat aylarında suyu çekilen kızılcığın kolları ayıklanıyor ve elde edilen kesimler bir yıl bekletiliyor. Akabinde testere ile üzerinde yivler açılıyor, eğe yardımı ile sistire, zımpara süreçleri yapılarak desen ve figürler ortaya çıkarılıyor. Devrek bastonunun gövdesi kızılcık, sapı ise ceviz ağacından yapılıyor. Devrek bastonunun boyası kezzapla, desen ve motifleri çini mürekkebi ve dağlama sistemi ile işleniyor.
Kimi baston ustaları, sipariş üzerine gümüş ve sedef üzere değerli taşlar işleyerek çok özel ve bedelli bastonlar da üretiyor. Bu bastonlarda en değerli motif olarak birbirine dolanmış iki yılan motifi görülür ve sık sık uygulanıyor. Bu çift yılan motifli baston imalinin Ali Ziya Salman’ın önerisi olduğu belirtiliyor. Bastonun boyama süreci yapılırken kusurlu yerler dolgu verniği ile düzeltiyor. Ustalar, Devrek Bastonu üzerinde çok değişik cinslerde motif işlemesi yapılabildiğini belirtiyor. Çoğunlukla ceviz ağacından yapılmış saplarda sedef, gümüş bağa, dağ keçisi ayağı, kemik ve kıymetli taşlar kullanılıyor. Ördek bacağı, yılan başı, atmaca, karaca ve at başına saplarda yer veriliyor.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / ONUR ALTINDAĞ
Haberler.com
