Başta İstanbul olmak üzere birçok vilayet ve ilçede kiralık konut bulmanın zorlaştığı dönemde arz sonlu talep çok olunca kiralar önemli oranda yükseldi. Mesken bulmakta zorlanan vatandaş emlak ofislerine isim yazdırıp sıraya bile girmeye başladı.
MESKEN SAHİPLERİ PES DEDİRTTİ
Fakat kiralık meskenlerde ortaya çıkan bu tabloyu fırsata çevirmek isteyen konut sahipleri ise resmen pes dedirtti. Emlak istişareleri, eski kiracısını çıkarıp, meskenini daha yüksek fiyatla kiraya vermek isteyen mesken sahiplerinin sayısının arttığını söyledi.
KİRACILARIN HAKLARI NELER?
Bir devir ‘Almanya’dan oğlum geliyor, meskenden çıkın’ klişesi bugün farklı telaffuzlarla tekrar gündemde. Peki ev sahibi istedi diye kiracı evden çıkar mı? Kiracının hakları neler? Bu soruları avukatlara sorduk. Avukat Melek Elden Aydın, kiraya verenin kiracısını istediği vakit tahliye etmesinin mümkün olmadığını söyledi ve süreci şöyle anlattı:
MUHTAÇLIK İSPATLANMALI
“Konut ve çatılı işyeri kiralarında tahliye sebepleri kapsamında birinci sebep, kiraya verenin konut ya da işyeri gereksinimi. Mülk sahibi kendisinin, eşinin, alt soyunun, üst soyunun veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu bireylerin konut yahut işyeri muhtaçlığı sebebiyle kiracının tahliyesini talep edebilir. Fakat, bu durumu ispatlaması gerekir. Örneğin, müsait öbür bir taşınmazı varken açacağı tahliye davası red edilir. Mülk sahibinin tahliye tarihinden itibaren mesken ya da işyerini diğerine kiraya vermesi 3 yıl boyunca mümkün değil. Bu yasak ihlal edilirse tazminat ödenir.
ÖNCELİK ESKİ KİRACIDA
Bir tamir, tamirat geçirecek olması ve bu süreçte taşınmazın kullanılması imkânsız olması halinde, kiraya veren dava yoluyla kiracının tahliyesini talep edebilir. Fakat taşınmaz yine kiraya verilirken birinci öncelik çıkan kiracıdadır.
Kiralanan taşınmazı sonradan edinen kişi yani yeni malik kendisinin, eşinin, alt soyunun, üst soyunun veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu şahısların konut ya da işyeri ihtiyacı olması nedeniyle kiracının tahliyesini talep edebilir. Yeni malik durumu bir ay içinde kiracıya yazılı olarak bildirmekle yükümlüdür, aksi takdirde açılacak tahliye davası red edilir. Ayrıyeten yeni malik bildirimden altı ay geçtikten sonra tahliye davası açarak kiracının tahliyesini sağlayabilir. Yeni malik, gereksinimin mecburî olduğunu davada ispatlamalı.
Kiraya veren 10 yıllık uzama mühletinin sonunda rastgele bir münasebet göstermek zorunda olmadan Türk Borçlar Kanunu’nun 347. unsurunda sayılı kaidelerin gerçekleşmesi halinde kiracıyı tahliye edebilir. Kiraya veren 10 yıllık uzama mühletinin bitiminden en az 3 ay evvel kiracıya yazılı olarak fesih bildirimi yapmalıdır.”
FIRSATÇILARI ŞİKÂYET EDİN
Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği Lideri Hakan Akdoğan, yeni inşaat üretiminin yüzde 50’ye varanda oranda azaldığını, arz talep istikrarındaki bozulma nedeniyle kira fiyatlarının önemli oranda arttığını söyledi. Bu durumu fırsata çevirmek isteyen mesken sahibi ve emlakçılar olduğunu belirten Akdoğan, “Piyasanın tamamında var demek haksızlık olur lakin bunu yapanlar var. Konut sahibi bakıyor fiyatlar artmış, çeşitli mazeretlerle kiracısına çık diyor. Ya da yetki dokümanı olup olmadığını bilmediğimiz emlak ofislerinde çalışanlar konut sahiplerini arıyor ‘senin konutun 3 bin liraya kirada fakat ben 4 bine müşteri buluyorum, çıkar yenisini yerleştirelim’ teklifinde bulunuyor. O da hizmet bedeli alma peşinde. Fakat burada yasal ve etik olmayan uygulamalara teşvik etme hatası işleniyor. Vatandaş bu türlü bir durumda Taşınmaz Ticareti Bilgi Sistemi (ttbs.gtb.gov.tr) ya da CİMER üzerinden şikâyette bulunabilir” dedi. Akdoğan, önümüzdeki aylarda üniversite öğrencilerinden gelecek talep ve olağanlaşma sonrası artan evliliklerle kiralık meskene talebinin daha da artacağını, bunun da fiyat artışını beraberinde getireceğini ekledi.
SONUNA KADAR ARTIRIM
Emlak danışmanlık şirketi Coldwell Banker Türkiye Lideri Gökhan Taş, kiracısını çıkarmak isteyen mülk sahiplerinin hudutlu sayıda olduğunu söylerken yapılan artırımlara dikkat çekti. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 12 aylık ortalaması baz alınarak kira artışı yapıldığını hatırlatan Taş, “Geçmişte konut sahiplerinin birçok yasal oranın altında kira artışı yapıyordu. Mesela hakkı yüzde 15 ise, yüzde 5-6 diyordu. Bugün ise yasal hakkının tamamını yapıyor hatta kimi vakit üstüne çıkmak isteyenler de oluyor” dedi. Kiralık konut arzının az olması nedeniyle emlak ofislerindeki işleyişin de değiştiğini belirten Taş, “Eskiden mülk sahibi bizi arar konutunu kiraya vermek isterdi. Artık biz kira kontratı bitmeye yakın arıyoruz, kiraya verilecek mi soruyoruz. Zira kiralık konut arayan müşteri sırada bekliyor” dedi.
Haber7
