Türk Edebiyatı Vakfının “Geleneksel Çarşamba Sohbetleri”ne, şair ve müellif Mustafa Özçelik konuk oldu.
Vakfın toplumsal medya hesaplarından çevrim içi yayınlanan “Türkçe’nin Sesi, Anadolu’nun Nefesi Yunus Emre” bahisli “Ramazan Özel” programını, edebiyatçı müellif Feride Turan yönetti.
Özçelik, konuşmasında Yunus Emre’yi tanımlara ve tariflere sığdırmanın çok sıkıntı olduğunu, Yunus’un şiirlerinde kendi şahsında toplumu anlattığını söyledi.
Yunus ile ilgilenmek için insan olmanın kâfi olduğunu lisana getiren Özçelik, “Biz onu okudukça yalnızca onu tanımış olmayız, insan olarak kendimizi, kendi öykümüzü, kendi mana dünyamızı da tanımış oluruz. Yani bize bir ‘ayna’ misyonu de yapar Yunus Emre.” diye konuştu.
“İnsan ve millet yoksa şiirin ve edebiyatın da bir manası olmayacaktır”
Söyleşinin konusunu “Türkçe’nin Sesi, Anadolu’nun Nefesi Yunus Emre” olarak belirlediklerini, yazmayı düşündüğü yeni kitabına da bu ismi vermek istediğini anlatan Özçelik, şunları kaydetti:
“Bu başlığı tesadüfen seçmedik, epey üzerinde baş yorduktan sonra vakfın müdürüyle bu başlıkta mutabık kaldık. Benim de muayyen bir kitabımın ismidir bu. Yani son bir Yunus Emre kitabı yazmak nasip olursa ki çok kapsamlı düşünüyorum, bir kaç ciltten oluşan, ismini da şimdiden bu formda koymuş oldum.”
Türkçe’nin nefes olmasını, ses olmasından başka düşünmemek gerektiğine işaret eden usta muharrir, “Çünkü ortada insan ve millet yoksa şiirin ve edebiyatın da bir manası olmayacaktır. Her şey insan için. Nefes ve sesi bu yüzden birlikte düşünmek lazım.” dedi.
Mustafa Özçelik, “Bizim tarihimizde şairlik yalnızca şiir söylemekten yahut şiir yazmaktan ibaret değil. Bizde şiirde his ve fikir bir arada ele alınan kavramlar olmuş. Bizim şairlerimiz birebir vakitte mütefekkirlerimizdir, filozoflarımızdır, hikmet ehli insanlarımızdır. Önde olan isimlerin fikir adamlarının da şair olduğunu söyleriz. Mevlana bir şairdir, Ahmed Yesevi bir şairdir, Yunus Emre bir şairdir. Alışılmış şiire yükledikleri mana başka bir bahis, tekrar mesela kriz devirlerimizde Namık Kemal, Ziya Gökalp, Mehmet Akif, Tevfik Fikret, Necip Fazıl, Nazım Hikmet, Sezai Karakoç şairdir lakin tıpkı vakitte birer fikir insanıdır; toplum ve millet ismine kederleri, dertleri olan insanlardır.” değerlendirmesini yaptı.
“Yunus, halkın konuştuğu bir lisanı tabir gücü olarak zenginleştirdi”
Yunus’u yalnızca lisan şuuruna indirgeyen aldatıcı bakışın bilimsel de olmadığını vurgulayan Özçelik, “Yunus, yeni bir lisan icat etmedi, o devir halkın konuştuğu bir lisanı mahiyet olarak, tabir gücü olarak zenginleştirdi. Halkın konuştuğu lisanın içinde Arapça ve Farsça sözler, din tabirleri zati vardı. Bilmeyenler için Yunus, bu tabirleri eski Türkçede dini kavramları karşılayan sözlerle birlikte kullanmayı denedi. Hem ‘Allah’ dedi hem ‘Çalap’ dedi, hem ‘cennet’ dedi hem ‘uçmak’ dedi, hem ‘cehennem’ dedi hem ‘tamu’ dedi, hem ‘peygamber’ dedi hem ‘yalvaç’ dedi. Böylece beşerler dini kavramları daha kolay öğrenmeye başladılar.” bilgisini paylaştı.
Arapça ve Farsça dini kavramların Yunus Emre sayesinde Türkçe olarak da tabir edilebildiğini, böylelikle devrin insanlarının dini daha iyi anlamaya başladığını ve bunun çok değerli olduğunu söz eden Özçelik, şunları söyledi:
“Yunus’a kadar Türkçe eser sayısı çok az, biz dini Arapça ve Farsça üzerinden öğrenince onun mana dünyasına girmekte zorlandık. Yani bir cins bilgiyi ezberleme biçiminde zihnimize aldık. Lakin onu gönle taşımak için mana dünyasına girmemiz lazımdı. Bu da fakat dinin bize kendi lisanımızda anlatılmasıyla mümkündü. Yunus çok kıymetli bir kazanım olarak bunu da başardı. Beşerler Yunus’un Türkçesiyle yalnızca bildikleri, konuştukları lisanı, bir güçlü şiir lisanı halinde görmediler, bu lisanla dinlerini de öğrendiler.”
Özçelik, böylelikle dinin yalnızca kurallardan ibaret bir anlayış olmanın ötesine taşındığını, gönül ve aşk penceresinden anlaşılabilen bir lisana dönüştüğünü belirterek, “Yani Türkçe de bir gönül lisanı oldu. Bizim İslam anlayışımız da gönle bağlı, gönül merkezli, aşk merkezli bir din anlayışı oldu.” dedi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Ahmet Esad Şani
Haberler.com
