Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde kurulan Memleketler arası Yemen Heyeti, iç savaşın karar sürdüğü ülkede başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere tüm tarafların memleketler arası insan haklarını ihlal ettiğini ve tarafların savaş hatası işlediğine dair makul kanıtları olduğunu bildirdi.
BM İnsan Hakları Kurulu tarafından 2017 sonunda Yemen’deki insan hakları ihlallerinin izlenmesi için kurulan 3 kişilik heyetin üçüncü raporu açıklandı. Temmuz 2019-Haziran 2020 ortasında Yemen’de yaşanan vakaları içeren 55 sayfalık rapor, 29 Eylül’de BM İnsan Hakları Kurulunun 45’inci oturumuna sunulacak.
Raporda, bilhassa Yemen iç savaşına katılan memleketler arası koalisyonun ana gövdesini oluşturan Suudi Arabistan ve BAE içindeki bireylerin (subay-asker) pek çok savaş hatası işlemiş olabileceğinin altı çizildi.
ÇATIŞMALARDA 2 BİN 138 ÇOCUK ÖLDÜ
Raporda, Yemen iç savaşında şimdiye kadar 112 bin kişinin öldüğü, bunların yaklaşık 12 binini sivillerin oluşturduğu bilgisi paylaşıldı.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Ofisinin ise Mart 2015-Haziran 2020 ortasında 2 bin 138’i çocuk, 933’ü bayan toplam 7 bin 825 sivilin çatışmaların sonucu öldürülmesini ve 12 bin 416 sivilin de yaralanmasını belgelediği aktarıldı.
Raporda, BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths’in tüm gayretlerine karşın, ülkede siyasi tahlil için çok az ilerleme kaydedildiğinin, Stockholm Mutabakatı’na da artık uyulmadığının altı çizildi.
BAE’NİN ASKERİ AKSIYONLARI TEK TEK ANLATILDI
BAE’nin Yemen’de askeri varlığının devam ettiği belirtilen raporda, bu ülkenin hava kuvvetlerinin ataklarının da sürdüğü vurgulandı. Sudan’ın birkaç koalisyondan birkaç 1000 askerini çekmesine karşın, Yemen’de BAE’nin kendi askeri varlığı dışında 90 bin Yemenli savaşçıyı da desteklediğine dikkati çekildi.
Raporda, BAE Kara Kuvvetleri, Başkanlık Muhafız Komutanlığı ve Özel Kuvvetlerinin, Yemen’deki çeşitli kent ve valiliklerde 15 binden fazla askerle 15 vazife gücüne katıldığı, Hava Kuvvetlerinin 130 binden fazla hava sortisi ve 500 binden fazla uçuş saati gerçekleştirdiği kaydedildi. Deniz Kuvvetlerinin ise 50’den fazla savaş gemisi, 3 binden fazla işçi ve 1000’den fazla deniz misyonunu içeren 3 deniz vazife gücüne katıldığı söz edildi.
SUUDİ ARABİSTAN VE YEMEN PEK ÇOK SAVAŞ HATASI İŞLEDİ
BM uzmanları raporda, Yemen hükümeti, Suudi Arabistan, BAE, Husiler ve BAE dayanaklı Güney Geçiş Kurulunun (GGK) hayattan yoksun bırakma, keyfi tutuklama, cinsel şiddet ve azap üzere kabahatlere bulaşarak esas insan hakları ihlallerinden sorumlu olduğunun altı çizildi.
Raporda, Yemen hükümeti, Suudi Arabistan ve GGK’deki bireylerin 15 yaş altındaki çocukları temel hak ve özgürlüklerinden yoksun ederek etkin savaşçı olarak kullandığı ve bunun savaş cürmü teşkil edebileceği kaydedilerek bilhassa Suudi Arabistan ve BAE olmak üzere koalisyon güçlerine ilişkin kimi subayların hava akınlarında “fark gözetme, orantılılık ve tedbir” prensiplerini ihlal ederek savaş hatası işlemiş olabileceği vurgulandı.
İç savaşın karar sürdüğü ülkede başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere tüm tarafların milletlerarası insan haklarını ihlal ettiği belirtilen raporda, tarafların savaş cürmü işlediğine dair makul kanıtlar olduğu bildirildi.
Raporda bilhassa, Yemen hükümeti, Suudi Arabistan, BAE ve GGK’deki ögelerin sivillerin öldürülmesi, azap, zalimane yahut insanlık dışı muamele, tecavüz ve öbür cinsel şiddet biçimleri, insanların haysiyetine hakaret ve adil yargılamanın engellenmesi üzere hareketleri gerçekleştirerek savaş kabahatine imza atmış olabilecekleri belirtildi.
“HİÇBİR TARAFIN ELİ PAK DEĞİL”
Ülkede çatışan tüm tarafların milletlerarası hukuku ihlal ettiği ve “hiçbir tarafın elinin pak olmadığı” tabir edilen raporda, şunlar kaydedildi:”Tespit edilen bilgiler ışığında ihlallerin (savaş hataları ve insan hakları ihlalleri) Yemen hükümeti, Husiler, GGK, Suudi Arabistan ve BAE liderliğindeki Koalisyon üyeleri tarafından işlendiği sonucuna varılmıştır. Koalisyon tarafından yürütülen hava akınlarının kimilerinin sivilleri ve sivil objeleri korumak için ayrım, orantılılık ve tedbir unsurlarına uygun halde dikkate alınmadan gerçekleştirildiği sonucuna varmıştır. Ayrıyeten hem Koalisyon hem de Husiler tarafından sivillere ve sivil objelere ziyan veren rastgele taarruzların gerçekleştirildiği sonucuna varıldı. Orantısız ve ayrım gözetmeyen taarruzların milletlerarası teamül hukukuna nazaran savaş cürümleri teşkil ettiğine dikkat çekildi.”
Suudi Arabistan ve BAE, BM Yemen Heyeti’nin yayımladığı son iki rapora büyük reaksiyon göstermişti. Heyet ise her iki ülkeden savaş kabahati işleyen bireylerin Milletlerarası Ceza Duruşmasında yargılanması için BM Güvenlik Kuruluna davetlerde bulunuyor.
Uzun müddettir siyasi istikrarsızlığın karar sürdüğü Yemen’de, İran dayanaklı Husiler, Eylül 2014’ten bu yana Sana ve birtakım bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor.
Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015’ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine takviye veriyor.
Son Dakika Haberleri – Son Dakika Haber – Yeni Haberler
Kaynak: AA
Haberler.com
