Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “İnsan Hakları Hareket Planı ile yalnızca tabir vermek için mesai saati dışında yakalayıp gözaltına alma, otelde gecenin bir yarısı bulup gözaltına alma üzere uygulamalara son veriyoruz.” dedi.
Erdoğan, Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlen İnsan Hakları Hareket Planı Tanıtım Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın beşinci maksadının “kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi” olduğunu, bu temel hak çerçevesinde pek çok yeniliği hayata geçirdiklerini belirtti.
Erdoğan, iktidara geldikleri 2002 yılında, cezaevlerinde bulunanların yüzde 41’i tutuklu iken, bugün bu oranın yüzde 17’ye gerilediğini bildirdi.
Tabir alma süreçleri
Ceza Muhakemesinin temel unsurlarına uygun halde, bu anlayışı daha da güçlendireceklerini, bunun için, “tutuklamada ölçülülük ve orantılılık” prensipleri doğrultusunda, katalog cürümlerin kapsamını daraltacaklarını anlatan Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Katalog kabahatlerde ‘somut kanıta dayanma şartı’ getirerek, tutuklamanın istisnai bir muhafaza önlemi olduğuna ait ilkeyi tahkim ediyoruz. Sulh ceza hakimliklerinin tutuklama ve öbür müdafaa önlemlerine ait kararlarına karşı dikey itiraz yolu getiriyoruz. İsimli denetim önlemlerini de, tutuklamada olduğu üzere üst mühlete bağlıyoruz. Müdafi ile görüşme hakkını kısıtlayan kanun kararlarını, özgürlükler lehine bir yorumla gözden geçiriyoruz. ‘Konutu terk etmeme’ isimli denetim önleminde geçen mühletin, sonuç cezanın infazından mahsubuna yönelik değişiklik yapıyoruz. Bahse yalnızca mevzuat tarafıyla bakmıyor, uygulamadan kaynaklanan aksaklıkları da gündemimize alıyoruz. Vatandaşımızın, sadece söz almaya yönelik yakalama kararları yüzünden özgürlüğünden yoksun kalmasını istemiyoruz. Hareket Planı’yla, yalnızca söz vermek için mesai saati dışında yakalayıp gözaltına alma, otelde gecenin bir yarısı bulup gözaltına alma üzere uygulamalara son veriyoruz. Tabir alma süreçleri artık 7 gün 24 saat yapılabilecek.”
“Sistematik azap ya da makus muamele argümanları, artık geride kalmıştır”
Erdoğan, Hareket Planı’nın altıncı gayesinin “kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının teminat altına alınması” olduğunu lisana getirdi.
Şahısların maddi ve manevi varlığının bütünlüğüyle kastedilenin, fizikî ve manevi dokunulmazlığı olduğunu belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
“İnsan onur ve haysiyetini korumak, devletin en kıymetli varlık sebebidir. Bunun için, ‘işkence ve makûs muameleye sıfır tolerans’ anlayışını istisnasız bir formda hayata geçirdik. Geçmişte daima tartışılan sistematik azap ya da makus muamele tezleri, artık geride kalmıştır. İşkenceyi, en ağır yaptırımlarla soruşturan Türkiye, bu mevzuda vakit aşımını kaldıran dünyadaki nadir ülkelerden biridir. Bu alandaki kazanımlarımızı korumak için, kolluk vazifelileri ile çarşı ve mahalle bekçilerine sıkıntı ve silah kullanımı ile makûs muamele teşkil edebilecek konular hakkında tertipli olarak eğitim veriyoruz. Azap tezleriyle ilgili disiplin soruşturmalarında da vakit aşımını kaldırıyoruz. Hastanelerde isimli muayeneye mahsus üniteleri ve fiziki yerleri yaygınlaştırıyoruz. Vazifesinin gereklerine karşıt hareket etmek suretiyle bir hak ihlaline sebebiyet veren kamu vazifelileri hakkında rücu ve disiplin süreçlerinin aktifliğini artırıyoruz. Soruşturmaların tesirli bir halde yürütülmesini temin etmek hedefiyle, iddianameyi hazırlayan Cumhuriyet Savcısına, yargılama sonucunun bildirilmesini sağlıyoruz. Yeniden bu kapsamda, olay yeri inceleme, isimli arama ve fiziki el koyma süreçlerinin dijital olarak kayıt altına alınması zorunluluğunu getiriyoruz.”
Aile içi şiddet ve bayana karşı şiddet
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kişi güvenliğini sağlamaya yönelik gayretin en kıymetli ögelerinden birinin de aile içi şiddetle ve bayana karşı şiddetle gayret olduğunu vurguladı.
Ülkede 2012 yılında yürürlüğe giren 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un, kendi alanında çok ileri bir düzenleme olduğuna dikkati çeken Erdoğan, “Tek bir bayanın dahi şiddet mağduru olmadığı güne kavuşana kadar kurumlarımızın, sivil toplumun, medyanın ve toplumun tüm bölümlerinin iş birliğiyle, bu çabayı sürdüreceğiz. Hareket Planı’mızla, bayana karşı şiddet hatalarını faal bir formda soruşturmak hedefiyle kurulan özel soruşturma ofislerini ülke genelinde yaygınlaştırıyoruz. Eşe karşı işlenen cürümlerle ilgili öngörülen ağırlaştırıcı sebebi, boşanmış eşi de kapsayacak biçimde genişletiyoruz. Tek taraflı ısrarlı takip fiillerini farklı bir hata olarak düzenliyoruz. Şiddet mağduru bayanlara avukat görevlendirilmesini sağlıyoruz.” diye konuştu.
Hareket Planı’nda şahısların fizikî şiddet yanında onur ve haysiyetlerinin korunmasının da ayrıyeten düzenlendiğini aktaran Erdoğan, bu kapsamda, kişinin, dava konusu olayla ilgisi bulunmayan konulardaki mahremiyet alanının korunması için gereken tüm önlemleri aldıklarını söz etti.
“İletişimin tespiti ve dinlenmesi formundaki müdafaa önlemiyle elde edilen kayıtların, beraat kararı verilmesi halinde de yok edilmesini sağlıyoruz.” diyen Erdoğan, üst ve vücut aramalarının, insan onurunu zedelemeyecek biçimde yapılmasına yönelik kararlılıkları doğrultusunda, kolluk ve infaz kurumu işçisine tertipli eğitimler vermeye devam edeceklerini söyledi.
Ceza infaz kurumlarında dijital dönüşüm
Erdoğan, ceza infaz kurumlarında dijital dönüşümü tamamladıklarını, bu çerçevede, hükümlü ve tutukluların yakınlarıyla imajlı görüşebilmelerinin yanında, mektup alıp gönderme, dilekçe verme ve sıhhat durumunu takip üzere süreçlerde de teknolojiden yararlanılacağını belirtti.
Kontrollü özgürlük yükümlülerinin meslek edinmelerini sağlamak için halk eğitim merkezleri, İŞKUR, lokal idareler ve özel bölüm iş birliğiyle programlar düzenlediklerini anımsatan Erdoğan, “Kamuya faydalı bir işte çalışma yükümlülüğünün, bu kurslarda yerine getirilebilmesini sağlıyoruz. Bu başlık altındaki bir başka değerli gayemiz olan şahsî bilgilerin işlenmesinde özel hayatın korunmasını sağlamak için, Şahsî Dataları Müdafaa Kanunu’nu, Avrupa Birliği standartları ile uyumlu hale getiriyoruz. Ferdî Bilgileri Muhafaza Heyeti’nin idari para cezası kararlarına karşı sulh ceza hakimlikleri yerine idari yargıya müracaat imkanı da sağlıyoruz.” sözünü kullandı.
“Kamulaştırmayla ilgili tüm mevzuatı yine ele alıyoruz”
İnsan Hakları Hareket Planı’nın yedinci emel başlığının, “mülkiyet hakkının daha aktif korunması” olduğunu hatırlatan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Mülkiyet hakkı, vatandaşımızın toplumsal ve ekonomik istikametten gelişimini temin eden temel bir haktır. Doğuştan kazanılan bu hakkı korumak, devletin öncelikli görevlerinden biridir. Kamu yönetimleri, mülkiyet hakkını kullanmayı zorlaştıracak uygulamalardan büyük bir hassasiyetle kaçınmak mecburiyetindedir. Bu anlayışla, çabuk kamulaştırmaya ait kararları de içerecek formda, kamulaştırmayla ilgili tüm mevzuatı tekrar ele alıyoruz. Kamulaştırmasız el atmaya karşı valilikler nezdinde idari bir müracaat yolu getiriyor, bu konuda kusuru bulunan kamu görevlilerine de idari yaptırım yolunu açıyoruz. Tıpkı formda, kamulaştırmasız el atma aksiyonlarından kaynaklı davaların öncelikle görülmesini sağlıyoruz. İcra takibi ve yargılama süreçlerinden kaynaklı mağduriyetlerin önüne geçmek için, İcra ve İflas Kanunu ile ilgili yönetmeliği, mülkiyet hakkının en geniş halde korunmasını sağlayacak formda tekrar düzenliyoruz. İdari yargıda mülkiyet hakkını etkileyen konuların acele yargılama tarzıyla süratli biçimde tahliline imkan sağlıyoruz. İmar planı izleme, kıymetlendirme ve denetleme sistemi oluşturuyoruz. Yeniden, imar planlarında parselasyon süreçlerinden doğan mağduriyetleri gidermeye yönelik çalışma yapıyoruz.
Kamu yönetimlerinin taraf olduğu tıpkı nitelikteki uyuşmazlıklarda ‘pilot dava’ adabı getiriyoruz. Pilot davada verilecek kararın birebir bahisteki uyuşmazlıklar bakımından bağlayıcı olmasını temin ederek, gereksiz vakit kayıplarının ve kaynak israflarının önüne geçiyoruz. Yönetimin, haklı olduğu muhakkak olan vatandaşa ‘git davanı aç, kazan o denli gel’ halinde özetleyebileceğimiz haline son veriyoruz. Yerleşik yargı içtihatlarının yönetim tarafından sistemli olarak takip edilmesini sağlayarak, müracaatları kabul etme ve davadan vazgeçme üzere mevzularda kurumların yetkilerini artırıyoruz. Tapu siciline yönetimler tarafından konulan kamusal kısıtlamaları da elektronik ortamda malik ve ilgililerin erişimine açıyoruz.”
Çocuğun üstün faydası unsuru
Erdoğan, İnsan Hakları Hareket Planı’nın sekizinci gayesinin, “toplumsal refahın güçlendirilmesi ve kırılgan kesitlerin korunması” olduğunu bildirdi.
Bu hedef altındaki maksatlara çocuk haklarıyla başladıklarını vurgulayan Erdoğan, şu görüşleri paylaştı:
“Çocuğun üstün faydası prensibi doğrultusunda bugüne kadar mevzuat ve uygulamada gerçekleştirdiğimiz ıslahatları, bu çalışmayla derinleştiriyor, güçlendiriyoruz. Çocukların fiziki ve ruhi gelişimlerinin desteklenmesi için onların dijital riskler, siber zorbalık ve internet bağımlılığından korunmasına yönelik çalışmaları en üst düzeye çıkarıyoruz. Milletlerarası müdafaa ve süreksiz muhafaza kapsamındaki kimsesiz çocukların bakım ve nezaretinin daha faal sağlanabilmesi için hükmî kişi vesayet sistemini hayata geçiriyoruz.
Çocuk adaleti uygulamalarını da güncelliyoruz. Çocuk mahkemelerindeki duruşma salonlarını, çocuk dostu olacak biçimde tasarlıyor, duruşmalara hakim, savcı ve avukatların cübbe giymeksizin iştirakine imkan sağlıyoruz. Aile mahremiyeti ve çocuğun üstün faydasının daha iyi korunabilmesi emeliyle aile ve çocuk mahkemelerinin müstakil bir yerleşke içinde bulunacağı yeni bir adliye mimarisi modeli geliştiriyoruz. Kontrollü hürlük müdürlüklerinde çocuk ofisleri kuruyoruz. Suça sürüklenen çocukların isimli süreçlerinin her evresini, bu ofisler vasıtasıyla takip ediyoruz.”
Hareket Planı’nda gençlik haklarının da güçlü bir formda yer aldığına dikkati çeken Erdoğan, gençlerin karar alma süreçlerine ve kamu hizmetlerine iştirakini, liyakat ve eşitlik temelinde garanti altına almayı amaçladıklarını anlattı.
Gençlerin toplumsal ve demokratik hayata iştirakini artırmak için ortaöğretim müfredatına “Gönüllülük Çalışmaları” koyacaklarını ve bunu üniversitelerde de yaygınlaştıracaklarını kaydeden Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Dijital dünyada meslek yapmak isteyen gençlerimizin, milletlerarası alanda geçerli sertifika programları yoluyla, yazılım dalına kazandırılmalarını sağlıyoruz. Gençleri aile kurmaları tarafında teşvik için evlilik yardımının kapsamını genişletiyoruz. Tekrar, gençlerin iş gücü piyasasına etkin iştirakleri için ‘genç istihdamı ulusal strateji belgesi’ hazırlayarak, staj imkanlarını geliştiriyoruz. İstanbul’da bir Birleşmiş Milletler Gençlik Merkezi kurulmasına yönelik çalışmalara sürat veriyoruz. Böylelikle, Birleşmiş Milletler 2030 Gençlik Stratejisi’nin faal bir halde uygulanması maksadına de katkıda bulunmak istiyoruz.”
Engelli ve yaşlı bireylerin hakları
Erdoğan, desteklemeye ve özel siyasetler geliştirmeye devam edecekleri bir öbür kümenin da engelli ve yaşlı vatandaşlar olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Engelli bireylerin üst kademe kamu yöneticiliği ile mesleklerine uygun kamu vazifelerinde istihdamını zorlaştıran kararları tespit edip kaldırıyoruz. Sıhhat raporlarında engellilik oranı ve haline ait kriterlere bir standart getirerek, bu mevzuda yaşanan problemleri gideriyoruz. Engelli ve yaşlı vatandaşlarımızın oy kullanma süreçlerine tam iştirakini sağlamak ve kolaylaştırmak için yeni önlemler alıyoruz. Ayrıyeten, engelli öğrencilerimizin yurtlarda fiyatsız barındırılmasını sağlıyoruz. Toplumsal ve insani siyasetler açısından, cezaevlerinde bulunan-bulunmayan üzere bir ayrımı hakikat bulmuyoruz. Özel infaz metotlarının kapsamını genişletmeye devam ederek, ağır hasta, yaşlı yahut engelli mahkumların cezalarının konutlarında infazının imkanlarını artırıyoruz. Yaş yahut sıhhat sebebiyle ceza infaz kurumunda hayatını tek başına idame ettiremeyen mahkumlar için kontrollü hürlük uygulamasının alanını genişletiyoruz. Milletlerarası muhafaza ve süreksiz muhafaza kapsamındaki yabancıların rehabilitasyonu ve adalete erişimlerinin güçlendirilmesi için de çalışmalar yapıyoruz. Geri gönderme merkezlerindeki barınma kaidelerine ait şikayetleri incelemek üzere tesirli bir müracaat yolu oluşturuyoruz. Yabancılar için hazırlanan kuşkulu, sanık ve mağdur hakları formlarını yaygın lisanlara çeviri ederek, ilgililerin kolay kolay ulaşımına açıyoruz. İnsan ticaretine ait cürüm ve cezaları, Avrupa Kurulu İnsan Ticaretine Karşı Hareket Kontratı ve GRETA tavsiyeleri çerçevesinde tekrar ele alıyoruz.”
Toplumsal refahın güçlendirilmesi için sağlıklı ve yaşanabilir etrafın korunmasının vazgeçilmez kıymete sahip olduğunu, bunun için etrafın, tabiatın ve bilhassa ormanların korunmasına yönelik yürüttükleri irtibat kampanyalarına devam ettiklerini lisana getiren Erdoğan, yenilenebilir güç kaynaklarının kullanım oranını artırdıklarını aktardı.
Erdoğan, “Tabiatı ve çevreyi bir arada paylaştığımız hayvanları ‘mal’ olarak değil ‘can’ olarak gören bir anlayışla mevzuat değişikliği yapıyoruz.” dedi.
Besin garantisinin sağlanması için tüketici örgütleri temsilcilerinin de bulunduğu bağımsız bir sistem oluşturacaklarını anlatan Erdoğan, toplum sıhhatinin korunması kapsamında uyuşturucu ile çabaya kararlılıkla devam edildiğini kaydetti.
Tedbire ve tedavi vazifelerini yürüten ÇEMATEM ve AMATEM’lerin sayılarını, kapasitelerini ve aktifliğini artırdıklarını anlatan Erdoğan, “Uyuşturucu kullanımından birinci sefer kontrollü hürlük kararı alanların rehabilitasyon ve tedavilerinin orta denetimlerle izleneceği, 5 yıl periyodik ‘bağımlılık takip modeli’ kuruyoruz. Fiziki etrafın korunması ve etraf sıhhatinin geliştirilmesi kadar, dijital mecralarda da insan haklarını koruyacak önlemler getiriyoruz. Tabir özgürlüğü istikrarını bozmayacak biçimde bireylerin kişilik haklarının toplumsal medya üzerinden ihlaline yönelik fiillerle çabayı artırarak sürdürüyoruz.” diye konuştu.
(Sürecek)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Mümin Altaş
Haberler.com
