TBMM Başkanı Şentop, Türk Dünyasının Dünü, Bugünü ve Geleceği Sempozyumu’na video mesaj gönderdi Açıklaması

admin

0 2 3 dakika okuma süresi

TBMM Lideri Mustafa Şentop, son 30 yılda bağımsız Türk Cumhuriyetlerinin devlet sistemlerini geliştirmek ve dünyayla bütünleşmek yolunda katettikleri uzaklığın takdire şayan olduğunu belirtti.

Türk Cumhuriyetlerinin, Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasıyla bağımsızlıklarını ilan ettiğini, geçen vakit zarfında devletin tesisi ve ulusal kimlik süreçlerini yüksek bir şuurla ve muvaffakiyetle tamamladıklarını lisana getiren Şentop, şöyle devam etti:

“Siyasi, ekonomik ve toplumsal alanlarda gerçekleştirdikleri ıslahatlarla büyük inkişaf kaydeden ülkeleriniz, güçlü ve istikrarlı bir pozisyonda memleketler arası sistem içerisindeki yerlerini almışlardır. Türkiye, Türk Cumhuriyetlerinin tamamının bağımsızlıklarını birinci tanıyan ve bu ülkelerde büyükelçilik açan birinci ülke olmuştur. Türk Cumhuriyetlerinin gerek ikili gerek çok taraflı ilgilerde, buna ilaveten parlamenter diplomaside bizim için her daim imtiyazlı bir yere sahip olduğu aşikardır. Kardeş ülkelerimizle ikili münasebetlerimizi bütün alanlarda geliştirme, çok taraflı iş birliğimizi genişletme istikametinde güçlü bir iradeye sahibiz. Kardeşlerimizin, müreffeh, siyaseten huzurlu ve istikrarlı, memleketler arası toplumla bütünleşmiş ülkeler olması dış siyasetimizin temel taşlarındandır. Türkiye olarak 1990’lı yıllardan itibaren Türk Cumhuriyetlerinin her alanda kapasitelerini artırmalarına takviye olmaya çalıştık. Devlet deneyimimizi kardeş ülkelerle paylaşma konusunda gerekli sorumluluğu hep üstlendik. Geçtiğimiz 30 yılda, bağımsız Türk Cumhuriyetlerinin devlet sistemlerini geliştirmek ve dünyayla bütünleşmek yolunda katettikleri aralık takdire şayandır. Kardeş ülkelerimizin gösterdiği bu başarıyı takip etmek bizleri memnun etmektedir.”

“İkili ilgilerin türel yeri son derece sağlam”

Şentop, Türk Cumhuriyetleri ile ikili münasebetlerin tüzel tabanının son derece sağlam olduğunu, ilgilerin bütün alanlarda kurumsallaşmış iş birliği düzeyinde seyrettiğini söz etti.

Derin kültürel ve toplumsal bağlardan güç alan çok istikametli münasebetlerin temelini karşılıklı hürmet, müşterek yarar ve vizyoner bir yaklaşımın teşkil ettiğini belirten Şentop, şunları kaydetti:

“Sizlerle kurduğumuz yakın iş birliği, global ve bölgesel politikalarımızda da makes bulmaktadır. Ülkemizin ‘Yeniden Asya’ teşebbüsünün ana ekseninde yer alan Orta Asya’nın etraf coğrafyalarla bağlantısallığının güçlendirilmesi, bu manada bizim için büyük ehemmiyet arz etmektedir. Hazar geçişli Doğu-Batı Orta Koridor Teşebbüsümüz, bölgesel refah ve global ticarete katkı vizyonumuzun en somut örneklerinden biridir. Bu teşebbüsümüzün, kardeşlerimizle bizi birbirimize daha da yakınlaştırmakla kalmayıp komşu coğrafyaların refah ve istikrarına da katkı sağlayacağı kanaatindeyiz. Kelam konusu teşebbüs ayrıyeten farklı coğrafyalara beraberce ulaşmak için de değerli bir sistemdir.”

Mustafa Şentop, Türk Cumhuriyetleri ile ilgilerin pek çok fırsat sunmakla birlikte çeşitli sınamaları da beraberinde getirdiğini söyledi.

Kovid-19 salgınının tüm dünyada olduğu üzere kardeş ülkelerle bağlar bakımından şiddetli bir periyot olduğuna değinen Şentop, salgın kaidelerine karşın 2020’de, kardeş ülkelerle bağlantılarda ilerleme sağlamayı başardıklarını anlattı.

İkili ticaret sayılarında önemli bir düşüş yaşanmamasından duyduğu memnuniyeti lisana getiren Şentop, “Bu süreçte dünyanın çabucak her coğrafyasına olduğu üzere Türk Cumhuriyetlerine de salgınla çabada takviyemizi ulaştırmaya çalıştık. Ümit ediyorum ki bu badireyi en kısa vakitte atlatacak, sıhhatli bir hayata elbirliğiyle kavuşacağız.” dedi.

“TÜRKPA’nın kurumsal alt yapısının güçlendirilmesini önemsiyoruz”

TÜRKPA’nın, parlamenter seviyede diyalog, dayanışma ve iş birliğinin temelini teşkil ettiğini belirten Şentop, kuruluşundan bu yana büyük aralık kateden TÜRKPA’nın, kurumsal alt yapısının güçlendirilmesini, şimdi üye olmayan kardeş ülkelerin de bu çatı altında temsil edilmesini önemsediklerini kaydetti. Şentop, “Türk lisanı konuşan bütün ülkelerin, tıpkı ceddin çocukları olarak bir ortaya gelmeleri, asamblemizin memleketler arası aktifliği ve görünürlüğü açısından tarihi bir dönüm noktası olacaktır. Bu amaç doğrultusunda hepimizin daha çok çaba sarf etmesi bir gereksinimdir.” diye konuştu.

Türkiye’nin milletlerarası toplumun saygın, müreffeh ve istikrarlı bir üyesi olması için bağımsızlığından bu yana kardeş Kırgızistan’ın yanında yer aldığını vurgulayan Şentop, Kırgızistan’da 10 Ocak 2021’de düzenlenen erken Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile Kırgız Cumhuriyeti’nin idare sistemine ait halk oylamasını yakinen takip ettiklerini hatırlattı. Şentop, ülkede 11 Nisan 2021’de düzenlenecek lokal seçimler ve halk oylamasının da huzur ve sükunet içinde tamamlanmasını ümit ettiklerini belirterek “Türkiye, Kırgızistan’daki demokratik sürecin kapsayıcılık ve toplumsal mutabakat temelinde neticelendirilmesi tarafında atılacak adımları desteklemeye devam edecektir.” dedi.

2020’nin, Üst Karabağ ihtilafının tahlili ve Azerbaycan‘ın işgal altındaki topraklarını kurtarması bakımından tarihi bir dönüm noktası olduğunu lisana getiren Şentop, “Kardeşlik hukukumuzun gereği olarak Azerbaycan’a haklı davasında verdiğimiz kuralsız dayanak tüm dünyanın dikkatini çekmiştir. Azerbaycan’la her alanda eksiksiz seviyede seyreden bağlantılarımız bundan sonra da ‘iki devlet, tek millet’ anlayışı çerçevesinde devam edecektir.” sözlerini kullandı.

Azerbaycan’ın bağımsızlığını tanıyan birinci devletin, Osmanlı Devleti olduğunu anımsatan Şentop, şöyle konuştu:

“Azerbaycan, 28 Mayıs 1918’de bağımsızlığını ilan ettikten sonra 4 Haziran 1918’de Osmanlı Devleti ile Batum’da bir mutabakat imzalamıştı. Azerbaycan, iki devlet ortasında siyasi, türel, ticari ve askeri alanlarda dostça alakalar kurulmasını karar altına alan bu mutabakata dayanarak, her geçen gün artan Ermeni ve Bolşevik tehditlerine karşı, Osmanlı’dan askeri yardım talebinde bulunmuştu. Bu tehditlere karşı Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu, bölgeye derhal yardıma koşmuştu. Türkiye ile Azerbaycan ortasında tesis edilen tarihi iş birliği ve kardeşlik hukukunun tüm Türk Cumhuriyetleri için müstesna bir örnek olduğuna inanıyoruz. Orta Asya’daki kardeşlerimizin de bu kanaati paylaştığını bilmek bizleri ziyadesiyle şad ediyor. Orta Asya ülkeleri için Afganistan’da kalıcı barış ve istikrarın temini de hayati değer taşıyan bir diğer sorundur. Türkiye olarak Afganistan’da barışın tesisi için yıllardır sağladığımız katkıya ilaveten, son periyotta Özbekistan ve Türkmenistan’ın bulunduğu teşebbüslere de dayanak olmaya devam ediyoruz.”

Bilge Tonyukuk Anıtı’nın dikilişinin 1300’üncü yılı