Merkezi hudut sistemi, mide, bağırsak ve idrar yolu rahatsızlıkları ilaçlarının üretiminde etken unsur olarak kullanılan ve yurt dışında 24 saatte yapılabilen sentezleme süreci, İnönü Üniversitesinde Türk bilim kişileri başkanlığındaki ekip tarafından yaklaşık bir dakikada yapıldı.
Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Kısmı Tedrisat Üyesi Prof. Dr. Sedat Yaşar, Dr. Nesrin Buğday, Malatya Turgut Özal Üniversitesinden Dr. Talim Üyesi Mitat Akkoç ve Pakistan’ın İslamabad Quaid-i-Azam Üniversitesi doktora mekteplisi ve Türkiye Bursları Başkanlığı bursiyeri Siraj Khan ile bir yıl evvel merkezi hudut sistemi, mide, bağırsak ve idrar yolu rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılan ilaç etken unsurları üzerinde çalışmalara başladı.
Ekip, üniversite bünyesindeki Kataliz Araştırma Merkezi’nde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sürecinde de laboratuvar çalışmalarına ara vermeyerek çalışmalarını sürdürdü.
Bilim kişileri, merkezi hudut sistemi, mide, bağırsak ve idrar yolu rahatsızlıklarının tedavisinde “tachykinin reseptör” engelleyicisi olarak kullanılan “piperidin türevli” ilaç etken unsurlarının üretiminde yararlanılan ve Japon bilim adamlarıncazor kaidelerde sentezi gerçekleştirilen ve 2005 yılında Amerika ve Yerküre patenti alınan “sübstitüye biariler” üzere yardımcı kimyasalların sentez müddetini kısalttı.
Yurt dışında “piperidin” türevli ilaçların sentezinde kullanılan kimyasallar, oksijen ve nemden arındırılmış bir ortamda yüksek sıcaklıklarda 24 saatte sentezlenebilirken, Türk akademisyenlerin başkanlığındaki ekip, birebir kimyasal unsurları oda sıcaklığında olağan atmosfer kaidelerinde bir dakika üzere kısa vadede su-alkol karışımıyla sentezlemeyi başardı.
Prof. Dr. Sedat Yaşar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Kısmı tedrisat üyesi Prof. Dr. İsmail Özdemir ve Kataliz Araştırma Merkezi Yöneticisi Prof. Dr. Nevin Gürbüz’ün liderliğinde ilaç etken hususları üretmek için yeni nesil katalizörlerin sentezi ve dizaynıyla ilgili Ar-Ge girişimleri yürüttüklerini belirtti.
“Amacımız devletimize katma bedeli yüksek kimyasalları kazandırmak”
Prof. Dr. Sedat Yaşar, çalışmaları hakkında malumat vererek, şöyle devam etti:
“2005 yılında Japon bilim kişileri tarafından patentlenen bir kimyasalı biz, oda sıcaklığında sıradan atmosfer kaidelerinde bir dakika üzere kısa müddette sentezlemeyi başardık. Etken maddeyi üretmek için çalışmalar 6 ayda sonuçlandı lakin öncesi var. Sonuçta bir noktaya varabilmek için evvel çalışmalar yapılması gerekir. Bu çalışmalar sonucuna elde edilmiş bir muvaffakiyet. Çok yüksek verimler elde ettik. Bu unsurla ilgili yurt dışından etken husus üreten şirketlerle muhabereye geçtik. Gerekli materyalleri kendileri gönderdik, görüntüleri çekerek firmalara gönderdik, çok etkilendiler. Ürettiğimiz gereç merkezi had sistemine tesir eden bir kimyasal, birebir devranda alzaymır marazı tedavisinde etken husus olarak kullanılıyor. Bununla ilgili biyolojik çalışmalar devam ediyor. Emelimiz memleketimize katma bedeli yüksek olan kimyasalları kazandırmak. Örnek vermek gerekirse bir gramı 1500 dolar civarında olan bir kimyasal. Bu kimyasal nispeten kıymetli.”
Merkez olarak ilaç etken unsurlarını üretmek için yeni nesil katalizörler üzerinde çalışmalara devam edeceklerine işaret eden Yaşar, “Ülkemizin gereksinim duyduğu ilaç etken hususlarını kendi imkanlarımız doğrultusunda kendi başımıza sentezleyebilmeyi ve üretebilmeyi amaçlıyoruz. Bu çok güç değil başaracağımıza eminim. Sonuçta yapmış olduğumuz eserler var.” diye konuştu.
Kaynak: AA
Haberler.com
