Türkiye’nin güç talebi, büyüyen iktisadına paralel olarak gelişim gösteriyor. 2000- 2020 yılları ortasında yıllık elektrik gücü talebi dünyada ortalama yüzde 3 artış gösterirken, ülkemizde bu oran yaklaşık yüzde 4.5 olarak gerçekleşti. Bu yüksek talep artışının inançlı bir biçimde karşılanabilmesi güç siyasetinin temel önceliği oldu. Günümüze kadar hidrokarbon bakımından güçlü rezervlere sahip olmayan Türkiye’de, yakın zamanda Sakarya Alanı’nda keşfedilen 540 milyar metreküplük doğalgaz keşfiyle birlikte güç dinamiklerinin değişme sürecine gireceği iddia ediliyor.
PAZARLIKTA AVANTAJ SAĞLAR
Sakarya Alanı’ndaki rezervin ve denizlerimizde bulunması mümkün yeni rezervlerin üretime geçmesiyle birlikte, ülkemizin güçte dışa olan bağımlılığının, cari süreçler ve dış ticaret açıklarının olumlu istikamette etkilenmesinin yanı sıra, güçte yüksek oranda dışa bağımlılık nedeniyle son kaynak tedarikçisinin katlandığı güç maliyetlerinin azalması bekleniyor. Keşfedilen doğalgazın, geliştirilen doğalgaz altyapısıyla birlikte, mevcut uzun devirli doğalgaz alım mutabakatlarının yine müzakere edilmesi sürecinde başta fiyat olmak üzere değerli avantajlar sağlayacağı öngörülüyor.
ARZ GÜVENLİĞİ ADIM
Arz güvenliğinin yanı sıra, kaynak ülke ve güzergâh çeşitliliği de sağlaması bakımından değer arz eden yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesi (FSRU) iskele ve ilişki çizgisi yatırımlarına ait çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, her biri 1.5 milyar m3 /yıl doğal gaz sevk kapasitesine sahip Hatay-Dörtyol FSRU irtibat sınırı ile Edirne-Saros FSRU iskele ve temas çizgisi yatırımlarına ait çalışmalar sürdürülüyor. Gaz formundaki ölçüsü 102 milyon metreküpe eşit 170 bin metreküp LNG depolama kapasitesine ve 28 milyon metreküp/gün gazlaştırma kapasitesine sahip olan BOTAŞ’ın yeni FSRU gemisi Ertuğrul Gazi’nin iletim sistemine kontağı yapıldı. Arz güvenliği ve mevsimsel talep dalgalanmaları doğalgaz depolama kapasitesinin artırılmasını zarurî kıldı.
DEPOLAMA KAPASİTESİ ARTTI
Avrupa ülkelerinin depolama kapasitelerinin yıllık tüketimi karşılama oranı ortalama yüzde 20 seviyesindeyken, ülkemizde bu oran yaklaşık yüzde 8 düzeyinde. 4.6 milyar metreküp depolama ve 75 milyon metreküp/gün geri üretim kapasiteli Kuzey Marmara Doğal Gaz Yer Altı Depolama Tevsii Projesi ile 5.4 milyar metreküp depolama ve 80 milyon metreküp/ gün geri üretim kapasiteli Tuz Gölü Doğal Gaz Yer Altı Depolama Projesinin tamamlanmasıyla birlikte, 2023’te Türkiye’nin toplam yer altı doğalgaz depolama kapasitesinin 10 milyar metreküpe ulaşması öngörülüyor. Doğal gazın ülke geneline yaygınlaştırılması amacına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu çerçevede, doğal gaza sahip olmayan ve merkez nüfusu en az 20 bin olan ilçeler ile belli kriterleri haiz OSB’lere doğalgaz ulaştırılmasına yönelik çalışmalar sürüyor.
10.9 MİLYAR DOLAR YATIRIM
2017-2023 yıllarını kapsayan Ulusal Güç Verimliliği Aksiyon Planı kapsamındaki hareketler için 2023 yılına kadar 10.9 milyar dolar seviyesinde yatırım yapılması ve güç tüketiminde 23.9 MTEP tasarruf sağlanması hedefleniyor. Bu çerçevede, 2019 yılında yaklaşık 300 milyon arı nakdî karşılığı olan 0.9 MTEP güç tasarrufu sağlandığı, 2017-2019 devrinin toplamında ise yaklaşık 1 milyar dolar nakdî karşılığı olan 2.7 MTEP güç tasarrufu sağlandığı varsayım ediliyor. Güç verimliliği yatırımlarından elde edilen tasarrufun önümüzdeki yıllarda değerli oranda artması bekleniyor.
YUSUFELİ DÜNYADA ÜÇÜNCÜ
275 metre yüksekliği ile çift eğrilikli beton kemer baraj sınıfında Türkiye’nin birinci, dünyanın üçüncü en yüksek barajı olacak olan Yusufeli Barajı ve HES projesinde, 558 MW konseyi güce sahip olacak hidroelektrik santralinde yıllık ortalama 1.888 GWh elektrik üretimi öngörülüyor. Ayrıyeten, kamu tarafından işletilen mevcut barajlardan Keban, Karakaya ve Hirfanlı HES’lerinde, verimliliğin artırılması hedefiyle rehabilitasyon yatırımları devam ediyor.
YEKA’LAR TAM GAZ SÜRÜYOR
YENİLENEBİLİR güç kaynaklarından elektrik üretimini teşvik etmek hedefiyle uygulanan Yenilenebilir Güç Kaynakları (YEK) Destekleme Düzeneği kapsamında 1 Temmuz’dan sonra devreye giren lisanslı santraller için alım fiyatları, hidroelektrik santrallerine 40 TL kuruş/kWh, rüzgâr ve güneş gücü santrallerine 32 TL kuruş/kWh, jeotermal güç santrallerine 54 TL kuruş/kWh ve biyokütle santrallerine kullanılan kaynağa nazaran 32, 50, 54 TL kuruş/kWh olarak güncellendi. Ayrıyeten, yenilenebilir güç kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması emeliyle elektrik kesin kullanıcılarının tüketimlerini yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı olarak gerçekleştirdiklerini belgelemelerini sağlayan Yenilenebilir Güç Kaynak Garanti Sistemi (YEK-G Sistemi) işletmeye alındı. Yenilenebilir Güç Kaynak Alanları (YEKA) modeli kapsamında güneş gücüne dayalı YEKA GES-3 yarışları tamamlanarak, 74 farklı yatırımcıya, 36 ili kapsayan ve her biri 10 MW, 15 MW ve 20 MW olmak üzere toplam 1.000 MW gücündeki kapasite hakkı sağlandı.
YERLİ KÖMÜRE TEŞVİK
Ulusal güç ve maden siyaseti kapsamında, yerli kömürün kullanımının artırılmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, büyük linyit rezervlerinin elektrik üretiminde kullanılmasına yönelik madencilik açısından Kaynak Raporu ile Rezerv Raporu hazırlanmasına yönelik çalışmalar sürdürülüyor. Şurası güç bakımından ülkemizin en büyük dördüncü hidroelektrik santrali olan Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nin altı türbininden birincisi 19 Mayıs 2020’de altıncı türbini ise 24 Aralık 2020’de devreye alınarak elektrik üretimine başlandı. Ocak 2021-Eylül 2021 devrinde hidroelektrik santralinde 1.5 milyar kWh elektrik üretimi gerçekleştirildi. 1.200 MW konseyi güce sahip barajda yıllık ortalama 3 bin 833 GWh elektrik üretimi öngörülüyor.
AKKUYU İÇİN GERİ SAYIM
TEMELİ 2018 yılında atılan ve ülkemizin birinci nükleer santrali olacak olan Akkuyu Nükleer Santrali’nin tamamlanmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Tamamlandığında Türkiye’nin elektrik muhtaçlığının yaklaşık yüzde 10’unu karşılayacak olan ve 4.800 MW toplam heyeti güce sahip VVER 1200 tipi 1.200 MW heyeti güçteki 4 üniteden oluşacak olan santralin birinci ünitesinin 2023 yılında, başka ünitelerinin de birer yıl ortayla 2026 yılı sonuna kadar işletmeye alınması planlanıyor. Akkuyu dışında iki nükleer güç santralinin daha kurulmasına yönelik saha seçimi, yer lisansı, teknoloji sahibi şirket yahut ülkelerle işbirliği üzere bahislerde çalışmalar sürdürülüyor.
Haber7
