Malatya’nın Battalgazi ilçesinde 1224 yılında Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubat devrinde inşa ettirilen ve 24 Ocak 2020’de Elazığ merkezli 6,8 büyüklüğündeki zelzelede hasar gören Ulu Cami’yi tekrar ayağa kaldırmak için onarım çalışması başlatıldı.
Zelzelede hasar gören ve ibadete kapatılan Büyük Selçuklu mescitlerinin Anadolu’daki tek örneği Ulu Cami, Malatya Vakıflar Bölge Müdürlüğünce restore ediliyor.
Bölge Müdürü Kenan Doğan, AA muhabirine, zelzelede birçok kültür varlığının ziyan gördüğünü, Ulu Cami’nin kışlık kısmındaki tonozlarında çatlaklar ile kemer taşlarında oynamaların kelam konusu olduğunu, bu hasarlarla ilgili raporların hazırlandığını anlattı.
Sivas Kültür Varlıklarını Müdafaa Konseyinin projeyi onaylamasının akabinde 5 Mart’ta cet yadigarı mescitte tamir için çalışmaların başladığını aktaran Doğan, şöyle devam etti:
“Üst örtüdeki kurşunlar sökülerek bakılacak, inşallah daha farklı bir hasar kelam konusu değildir. Bu yıl sonu prestijiyle bitirmeyi düşünüyoruz. Şu an sıva raspaları yapılıyor, tabanlar sökülüyor. Üst örtü sökülünce hasar tam ortaya çıkacak. Şu an tonozlara çürütme yoluyla dikiş atılacak. Yapının şu an 3 kapısı var, güneydeki kapının vakitle kapatıldığı kaynaklarda yazıyor. Sıva raspasında özgününde bunu gösteren ögeler varsa yapının özgün hüviyetine kavuşması için çalışmalarda gerekli revizeleri yapacağız.”
“Mihrabında Sultan Abdülhamit Han’ın tuğrası da var”
Caminin kaynaklara nazaran 1224 yılında yapıldığına değinen Doğan, “Yaklaşık 8 asırdır ayakta olan bir yapı, tahminen yüzlerce, binlerce zelzeleye şahitlik etmiş. Memlüklüler devrinde 1247-1274’te büyük tamiratlar geçiriyor, kışlık yerin eklenmesi üzere. Cami 1893 zelzelesinde büyük hasar görmüş devrin padişahı Sultan Abdülhamit Han yardım gönderiyor ve tamiratı yapılıyor. Mihrabında Sultan Abdülhamit Han’ın tuğrası da var. Mihrap Abdülhamit Han’ın periyodunda dizayn ediliyor.” diye konuştu.
Alaaddin Keykubat periyodunda yapılmış, 8 asırlık geçmişe sahip”
Doğan, tarihi caminin 1962, 1980 ve 2005 yıllarında derz dolgusu, doğramaların değişmesi üzere kısmi tamiratlar gördüğünü hatırlattı.
Yapının tarihi ve mimari açıdan çok ehemmiyet taşıdığına ve gelecek jenerasyonlara aktarılması gereken ecdat yadigarı eser olduğuna işaret eden Doğan, “Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat devrinde yapılmış, 8 asırlık geçmişe sahip camimiz 4 eyvanı planıyla İran’daki Büyük Selçuklu mimarisinin Anadolu’daki birinci ve tek örneği. Bu manada kıymet arz eden camimiz, Büyük Selçuklular İran’da birçok yapı yapmış lakin Anadolu’da o plan şemasını uyguladıkları tek yapı. Tuğla ve çini işçiliğiyle dikkati çeken bir yapı. Çiniler, desen ve motifler sağlam biçimde görsellerini sunuyor.” sözlerini kullandı.
Tamir kapsamına yapının derzlerinin açılmaya başladığını anlatan Doğan, şunları söyledi:
“Duvarların güçlenmesi için enjeksiyon uygulaması yapacağız ve duvarların içerisinde oluşan boşluklar doldurulacak. Tonozlarda çürütme metoduyla dikiş yapılacak. Üst yapıdaki kurşunları kaldırıp yenileyeceğiz. Avluyla yapı bütün halinde, süreç içerisinde soğuk olmasın diye alüminyum doğramayla ortası kapatılmış, bunu kaldıracağız. Açılır kapanır sistem yaparak cami ile avluyu bütün hale getireceğiz. Eski kayıtlarda avluda havuz olduğu görünüyor, hafriyat yaparak izlerine bakacağız. Tahminen havuzu tekrar yapacağız.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / Orhan Yoldaş
Haberler.com
