Tarihi Zeytinlik Semtinin göç öyküleri araştırıldı
Giresun’da tarihi Zeytinlik Semtindeki konutlar tek tek kimliklendirildi, mübadele ile meskenlerden gidenler ve meskenlere gelenler tek tek kimliklendirildi
Giresun Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gazanfer İltar:
“Akıllı konut kavramı günümüzden yaklaşık 150 sene evvel burada meşhur olmuştu”
“Dünya fındık ticareti hala buradan göç etmiş insanların elindedir”
GİRESUN – Giresun’un Zeytinlik Semtinde 19. yüzyıldan kalan tarihi konutlarda dünden bugüne kimlerin yaşadığı tek tek tespit edilerek mübadelede yaşanan göç kıssaları araştırıldı.
Giresun’da fındık ticareti yapan gemilerin yaklaşık 200 yıl evvel Fransa’nın Marsilya kentinden getirdiği gereçler, Anadolu sivil mimarisinde eşine az rastlanır bir mahalle kültürünün doğmasına neden oldu. Giresun Kalesi’nin eteklerinde kurulan Zeytinlik Mahallesi’nde altın oran kuralına nazaran inşa edilen 200 yıllık Marsilya stili meskenler, UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne girmeye hazırlanırken, Giresun Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi Kültür Varlıklarını Müdafaa ve Onarma Kısmı Lideri Doç. Dr. Gazanfer İltar tarafından meskenlerin tarihi kitap haline getirildi. Araştırmada mübadele periyodunda Zeytinlik Semti’nde yaşayanlar ve semt sakinlerinin kıssaları ortaya çıkarıldı.
4’ü anıtsal, 81’i konut mimarisi olmak üzere 85 tescilli kültür varlığının bulunduğu tarihi mahalle ile ilgili yaptığı çalışma ile ilgili bilgiler veren Doç. Dr. Gazanfer İltar, Zeytinlik Semti’nin Giresun’dan Avrupa’ya fındık gönderen tüccarların kendileri için tasarladıkları bir semt olduğu söyledi. İltar “Bu konutlarla ilgili daha evvel birçok çalışma yaptık. Bu konutların niteliklerinin çok farklı ve bedelli olduğunu anladıktan sonra konutların içerisindeki yaşanmışlıkları merak ettik. Mübadele devrinden burada yaşayanlar nereye gitmiş, gelenler nereden gelmiş bu bahisle ilgili ise birinci kez bir çalışma yaptık. Giresun’dan ve bilhassa Zeytinlik semtindekilerin birçok Yunanistan’a değil, Avrupa’nın büyük başkentlerine göç etmişler. Orada büyük iş adamları olmuşlar. Dünya fındık ticareti hala buradan göç etmiş insanların elindedir. Bunun dışında Giresun’dan Yunanistan’a gidenler Atina Kalithea bölgesine, köylerden gidenlerde Selanik bölgesine yerleşmişlerdir. Gidenler orada bakanlık yapmışlar, üst seviye iş adamı olmuşlar, üst seviye siyasetçi olmuşlar. Tanınmış iş adamları olmuşlar” dedi.
“Gidenlerin yerine gelenlerde daha çok Selanik Kayalar civarından gelen Türklerdir” diyen İltar “Buraya gelenler daha çok tütüncülük ile uğraşmışlar. Buraya geldikten sonra buradaki iklim kuralları, fındık ve zeytinlik üzere işler ilgilerini çekmediğinden bir kısmı vakitle buradaki konutlarını satıp İstanbul üzere kentlere yerleşiyorlar. Bugün hala mübadeleden kalanlarımız var. Mahallede yaşayanların pek birçok Selanik mübadilidir. Daha sonraki yıllarda da mübadele komitesi gidenlerin ve gelenlerin haklarını karşıladıktan sonra boşta kalan meskenler açık artırma adabıyla satışa sunulmuş ve satılmış” formunda konuştu.
“Zeytinlik Semti alanının tek örneğidir”
Zeytinlik meskenlerinin özellikleriyle ilgili de bilgi veren Doç. Dr. Gazanfer İltar, “Bu semt yalnızca Giresun’da değil Türkiye’deki değerli semtlerden bir adedidir. Zira bu semt Giresun’daki milletlerarası deniz ticareti ve nakliyatıyla uğraşan armatör iş adamlarının yüklü olarak yaşadığı bir semt ve özel tasarlanmış bir semttir. İş adamları kendi hayatlarına uygun bir semt tasarımı yapmışlar ve burada yaşamışlardır. Buradaki meskenler çok nitelikli konutlardır. Her birisi kendi içerisinde bir külliye üzeredir. Her konutun kendi içerisinde sarnıcı, çeşmesi, mutfağı, müştemilatı, hizmetlilerin yaşadığı yerleri, kuyusu, ocağı üzere pek çok üniteleri vardır. Her mesken kendi içerisinde bir mahalle üzeredir. Fırınları ve ocakları çok hoştur. Hiçbir konut birbirinin görüntüsüne ve hava sirkülasyonuna, manzarasına müdahale etmez. Bu konutlar vaktin akıllı konutlarıdır. Münasebetiyle akıllı konut kavramı günümüzden yaklaşık 150 sene evvel burada meşhur olmuştu. Zeytinlik Semti alanının tek örneğidir” sözlerini kullandı.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / AHMET BİLGE
Haberler.com
