Düzköy ilçesi Çayırbağı Mahallesi Koskarlı mevkisinde bir mağarada M.Ö. 11 bin yılına ilişkin olduğu düşünülen çakmak taşı ve obsidyenden (magmatik kaya) yapılma taş aletler bulundu. Yapılan tahlillerde taş aletlerin bölgede yaşayan birinci insan kümesinin kesici aletleri olduğu değerlendirildi.
GÖBEKLİTEPE İLE KIYASLANABİLİR
Bölgenin bilinen insanlık tarihine dair kıymetli bir keşfe imza atan arkeologlar, Göbeklitepe‘ye yakın periyotlara tarihlendirilen mağarada daha fazla bulgu için hafriyat yapmayı hedefliyor. KTÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Öğretim Üyesi Dr. Hülya Çalışkan Akgül, Göbeklitepe tüm dünya ve Anadolu için çok kıymetli. Trabzon‘un ‘Koskalı Mağarası’nın ehemmiyetini herkese gösterebilmek için bu kıyaslama yapılabilir dedi.
103 KESİM ALET BULUNDU
Karadeniz Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi öğretim üyelerinden Dr. Hülya Çalışkan Akgül ve Doç. Dr. Serkan Demirel’in 2018 yılında başlattığı ‘Trabzon Protohistorik (Kalkolitik ve Tunç çağları) Yüzey Araştırma Projesi’yle kıymetli bulgular tespit edildi. Proje kapsamında yürütülen çalışmalarda Trabzon’un Düzköy ilçesi Çayırbağı Mahallesi Koskarlı mevkisinde bulunan bir mağarada, arkeologlarca, farklı boyutlarda 103 kesim taş alet bulundu. Yapılan birinci incelemelerle, ‘kesici’ olarak kullanılan taş aletlerin, M.Ö. 11 bin yıl öncesine ilişkin olduğu belirlendi.
7 MODÜL KÖKEN TAHLİLİ İÇİN KANADA’YA GÖNDERİLDİ
Obsidyen ve çakmak taşından yapılma aletlerden 7 tanesi, köken tahlili yapılmak üzere Kanada’daki McMaster Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tristan Carter’e gönderildi. Elde edilen birinci sonuçlara nazaran, bölgede yaşayan birinci insan kümesinin ‘kesici alet’ olarak kullandığı düşünülen taşlardan 5 adedinin Kapadokya, 2 adedinin Trans Kafkasya (Gürcistan-Ermenistan) kökenli olduğu tespit edildi. Bölgenin bilinen insanlık tarihine dair değerli bir keşfe imza atan arkeologlar, Göbeklitepe’ye yakın devirlere tarihlendirilen ‘Koskarlı Mağarası’nda daha fazla bulgu elde edebilmek için hafriyat yapmayı hedefliyor. Bu ortada mağaranın tam yeri ise açıklanmadı.
“TRABZON’DA BU KADAR ERKEN PERİYODA TARİHLENEN BİRİNCİ MAĞARA”
Kalkolitik ve Tunç Çağları Yüzey Araştırma Projesi’yle, Roma devri öncesine ilişkin bulgular aradıklarını belirten KTÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi öğretim üyesi proje lideri Dr. Hülya Çalışkan Akgül, araştırmada en değerli bulguları 2019 yılında elde ettiklerini söyledi. Düzköy ilçesinde bir mağarada arkeolojik gereçler bulduklarını anlatan Dr. Hülya Çalışkan Akgül, “2019 yılında birinci sefer Düzköy vadisine giriş yaptık ve vadinin güneyindeki alanlarda bilhassa çalıştık. Burada ‘Koskarlı Mağarası’ olarak isimlendirdiğimiz bir mağarada tespit ettiğimiz taş aletler bizi çok sevindirdi. Zira şimdiye kadar bütün gerecin görülebildiği ve incelenmeye çalışıldığı bu kadar erken periyoda tarihlenen bilgilere sahip Trabzon’un birinci mağarası oldu” dedi.
“BU TAŞLAR İNSANOĞLUNUN ELİNDEN ÇIKTI”
Buldukları taşların üzerindeki izlerin nizamlı olduğunu ve doğal süreçlerle oluşmasının mümkün olmadığını belirten Dr. Hülya Çalışkan Akgül, mağarada buldukları taş aletlerin ayırt edici özellikleri hakkında şu bilgileri verdi:
“Sözünü ettiğimiz devir, insanoğlunun hala avcı ve toplayıcı olarak yaşadığı, lakin bu bahiste uzmanlaşmanın sağlandığı bir periyot. Daha incelikli, daha iyi rötuşlanmış, işlenmiş ve daha küçük taş aletler yapmaya başladıkları bir evre. Bizim ‘mikrolit’ olarak tanımladığımız bu aletler, 1 santimetre olacak kadar küçükler. Bunların da varlığıyla bu taşların insanoğlunun elinden çıktığını çarçabuk anlayabiliyoruz”.
“GÜNÜMÜZDEN 13 BİN YIL ÖNCESİNE AİT”
“İLK İNSANLARIN FAALİYETLERİNİ GÖSTERİYOR”
Mağarada buldukları modüllerin çakmak taşı ile volkanik bir cam olan obsidyen taşından yapıldığını ve Trabzon’da obsidyen kaynağı bulunmadığı için bu taşın dışarıdan geldiğini düşündüklerini anlatan Dr. Akgül, “Bunu anlayabilmek için obsidyenleri ‘köken analizi’ olarak tabir edilen bir tahlile tabi tutuyoruz. Mağaradan seçtiğimiz 7 adet atık kesim, Kanada’ya Dr. Tristan Carter’a incelenmesi için gönderildi. Kanada’dan gelen ön sonuçlara nazaran 7 adet kesimden 5 tanesi Kapadokya kökenli yani Nevşehir, Aksaray, Ürgüp civarından. 2 tanesi ise ‘Trans Kafkasya’ kökenli. ‘Trans Kafkasya’ Ermenistan, Gürcistan hatta tahminen de Kuzeydoğu Anadolu’yu da içine alacak o coğrafyadan gelmiş olabileceği ileri sürüldü. Bu demek oluyor ki insanoğlunun aşikâr bir hareketi var. Hareketin güzergahını ya da hangi biçimlerde gerçekleşmiş olabileceğini söylemek güç olsa da biliyoruz ki bu materyallerden biri Kapadokya’dan, oburu Trans Kafkasya’dan olmak üzere farklı bölgelerden Trabzon’a gelmiş. Paleolitik dediğimiz ya da günümüzden 13 bin yıl evvel bu bölgede bir insan faaliyeti, insan hareketliliği kelam mevzusuymuş. Biz, ‘Koskarlı Mağarası’ndan elde ettiğimiz taş aletlerle, bölgede hiç kimsenin olmaması üzere bir önyargıyı da kırmış olduk” diye konuştu.
KIYMETİ ÇOK BÜYÜK
Dr. Akgül, ‘Koskarlı Mağarası’nda buldukları taş aletlerin, insanlık tarihinin bilinen en eski yerleşik ömür alanı ve ibadethanesi olan Göbeklitepe ile yakın tarihlerde olduğu için değerli olduğunun altını çizdi. Akgül, Göbeklitepe tüm dünya ve Anadolu için çok kıymetli. Trabzon’un ‘Koskalı Mağarası’nın kıymetini herkese gösterebilmek için bu kıyaslama tahminen yapılabilir. Koskarlı Mağarası ile Göbeklitepe ortasında koşullar biraz farklı ancak kıymetine vurgu yapmak için kullanılabilecek bir cümle olabilir. Koskarlı şu anda Trabzon bölgesinde birinci olduğu, birinci insan topluluğunu bize gösterdiği için ve nispeten Göbeklitepe’ye yakın bir tarih önerdiğimiz için bu türlü bir karşılaştırma yapabiliriz dedi.
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
Haberler.com
