Kovid-19 pandemisinin istihdama tesirlerinin azaltılması hedefiyle alınan önlemler kapsamında hazırlanan mini istihdam paketini içeren yasa teklifi TBMM Plan Bütçe Encümeni’nde dün akşam kabul edildi. Teklifin en çok tartışılan unsuru işten çıkarma yasağının 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılabilmesine imkan sağlayan unsuru oldu. Laf konusu düzenlemeye nazaran, 17 Ağustos’ta sona erecek işten çıkarma yasağı, her keresinde 3 aya kadar olmak üzere 2021 haziran ayı sonuna kadar uzatılabilecek. İşten çıkarma yasağı devrinde patron yalnızca belli müddetli iş mukavelesinin sona ermesi, iş konumunun rastgele bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, her türlü hizmet alımları ile imalat işlerinde işin sona ermesi hallerinde personelin işine son verebilecek. Patron yasak devrinde istediği işçiyi fiyatsız müsaadeye çıkartabilecek. Fiyatsız olura çıkartılan emekçiye günlük 39.24 TL nakdi fiyat desteği verilecek. Aylık nakdi fiyat desteği brüt 1.177 TL, net 1.168 TL olacak.
İŞTEN ÇIKARMANIN YASAK OLDUĞU PERIYOTTA EMEKÇI AHDINI FESHEDEMİYOR
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine nazaran; İşten çıkarma yasağı bir yandan çalışanın işsiz kalmasını önlüyor ancak kimi durumlarda ise personelin aleyhine işliyor. Sıradanda emekçi, yazılı isteği olmadan fiyatsız olura çıkartılamaz. Çetinle fiyatsız müsaadeye çıkartılan personel bu durumu haklı fesih sebebi yaparak iş akdini feshettiğinde kıdem tazminatını alarak ayrılabiliyor. Lakin işten çıkarma yasağı devrinde fiyatsız müsaadeye çıkartılan personel bu durumu haklı fesih sebebi yapamıyor.
PATRONUN ÖNÜNDE EMEKÇIYI FIYATSIZ MÜSAADEYE ÇIKARMAK İÇİN BEIS YOK
Fiyatsız müsaadeye çıkartılan emekçi, alışılagelmiş fiyatı 2 bin 300 lira da olsa, 13 bin lira da olsa ayda yalnızca 1.168 TL nakdi fiyat desteği alabiliyor. Beğenilmeyen niyetli patronun çalışmak istemediği işçiyi kendi isteğiyle ayrılmaya zorlamak için fiyatsız müsaadeye çıkarmasının önünde yasal bir mani bulunmuyor. Bu periyotta fiyatsız müsaadeye çıkartılmayı haklı fesih sebebi yapamayan emekçi, kendi istifa ettiğinde kıdem tazminatı alamıyor.
PERSONEL, FIYATSIZ PERIYODUNDA HİÇBİR İŞTE ÇALIŞAMAZ
Fiyatsız müsaade devrinde emekçi hiçbir işte çalışamıyor. Yeni bir iş bulsa, kıdem tazminatını yakmamak ve işsizlik ödeneği hakkını kaybetmemek için ayrılamıyor. Personel ile patron karşılıklı anlaştığında patron kıdem tazminatı ödese bile bu defa de personel mümkün bir işsizlik durumunda işsizlik ödeneği alamıyor. Yeni başladığı işte üç ay sonra işsiz kaldığında işsizlik maaşı alma hakkını kaybediyor.
NİSAN, MAYIS AYLARINDA 1 MİLYON 358 BİN PERSONEL FIYATSIZ OLURA ÇIKARILDI
İşten çıkarma yasağı ve buna bağlı olarak fiyatsız müsaade pratiği 17 Nisan’da başladı. Nisan mayıs aylarında 1 milyon 358 bin emekçi fiyatsız müsaadeye çıkartıldı. Bu çalışanlara 1 milyar 701 milyon lira nakdi fiyat desteği verildi. 43 günlük müddet için personel başına ödenen meblağ nisan mayıs aylarında 1.252 lira oldu.
Haziran ayında ise 1 milyon 705 bin personel fiyatsız olura çıkartıldı. Emekçi başına aylık 645 liradan yekun 1.1 milyar lira ödendi. 17 Nisan-30 Haziran periyodundaki yekun ödeme meblağı 2.8 milyar lira olarak gerçekleşti.
GARO HAKLAN 38 LİRA GÜNLÜK FIYATA DİKKAT ÇEKTİ
HDP’li Garo Haklan, 1.7 milyon dolayındaki emekçinin mart ayından beri fiyatsız olurda olduğuna dikkat çekti. Haklan, bu emekçilerin günlük 38 lira fiyatla yaşadığını vurguladı. Haklan, emekçilerin 3 ay buna dayanabileceğini ancak yasağın 2021 haziran ayına kadar uzatılması halinde 15 ay boyunca tahammül etmelerinin çetin olacağını söz etti.
SENDİKALAR, EMEKÇILERE DE TEK TARAFLI FESİH HAKKI İSTEDİ
Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Umumî Sekreteri Akansel Koç, encümendeki görüşmeler sırasında kelam alarak, personel ile patronun karşılıklı anlaşarak ikale kontratı ile iş akdini sonlandırması halinin istisna tutulmasını istediklerini söyledi. TÜRK-İŞ temsilcisi Enis Bağdadioğlu Akansel Koç’un teklifini desteklediklerini belirtirken, işten çıkarma yasağının 15 aya yayılmasının, bu müddette düşük bir gelirle yaşamak zorunda kalan çalışanlar açısından meşakkat yaratacağını söyledi. Bağdadioğlu, nasıl patron tek taraflı olarak fiyatsız müsaadeye çıkartabiliyorsa, çalışanın de haklı nedenle iş akdini feshedebilmesine imkan sağlanmasını istedi.
BELEDİYELER, OLAĞANLAŞMA DESTEĞİNDEN YARARLANAMAYACAK
Kovid-19 binaenaleyh emekçilerine kısa çalışma yaptıran yahut fiyatsız olura çıkartan patronlara sağlanan olağanlaşma desteğinden yalnızca şahsi bölüm patronları yararlanacak. Daha evvel kısa çalışma pratiğinden yararlanmış olan belediyeler ve kamu kurumlarına ilişkin gayri iş bölgeleri ise sıradanlaşma desteğinden yararlanamayacak.
RESTORAN VE KAFELER SIRADANLAŞMA DESTEĞİNDEN YARARLANAMAYACAK
1 Temmuz 2020 tarihinden evvel kısa çalışma ödeneğine başvuran yahut çalışanlarını fiyatsız olura çıkartan patron, çalışanlarını tekrar çalıştırmaya başladığı takdirde ayda 868 TL prim desteğinden yararlanacak. İşler düzelmediği için faaliyete geçemeyen restoran, kafe ve gayrı iş konumları ise olağanlaşma desteğinden yararlanamayacak.
Olağanlaşma desteği ayda 4 milyar lira olmak üzere, 3 ayda yekun 12 milyar liraya kadar ulaşabilecek. Encümen Lideri Lütfi Elvan, içtimadan evvel Aile Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ile görüştüğünü, 12 milyar liranın maksimum fiyat olduğunu, kestirimlerinin bu formda yapılacak harcamanın 6-7 milyar lira dolayında olacağını söylediğini aktardı.
Kısa çalışma ödeneği mühletinin kollar bazında uzatılabilmesine imkan sağlayan bir düzenleme de encümende kabul edildi. Bu düzenlemeden yalnızca turizm kolunun yararlanması bekleniyor.
Haberler.com
