“Hititçe sözler günümüzde de kullanılıyor”
O, Türkiye‘de Hititçe okuyabilen ve yazabilen sayılı beşerler ortasında
ÇÜ Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Rukiye Akdoğan:
“Dilin kelam varlığından çıkmasına karşın halk ortasında yaşıyor olması toplumun hafızasının güçlü olduğunu gösteriyor”
“Kaka, kaki yahut gaga sözleri “diş” manasındadır, derleme sözlüğünde de kak sözü “diş, dilim, parça” manasına geliyor”
ADANA – Türkiye’de Hititçe okuyabilen ve yazabilen sayılı beşerler ortasında bulunan Çukurova Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Rukiye Akdoğan, Milattan Evvel kullanılan birtakım Hititçe sözlerin manalarıyla birlikte değişmeden günümüzde de kullanıldığını söyledi.
Uzun yıllar Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde Hitit Tarihi üzerinde çalışan ÇÜ Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Rukiye Akdoğan, kimi Hititçe sözlerin günümüzde de kullanıldığını belirledi. Bunun üzerine bir araştırma yapan Akdoğan, Arkeolog Özcan Şimşek ile birlikte “Hititçe ile Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü’ndeki Emsal Sözler Üzerine” isimli bir makale yayınladı.
2019 yılında Kubaba Arkeoloji, Sanat Tarihi, Tarih Mecmuası’nda yayınlanan 26 sayfalık makalede, milattan 2 bin yıl evvel kullanılan kimi Hititçe sözlerin günümüzdeki manalarına ve hangi yörelerde kullanıldığına değindi.
Prof. Dr. Rukiye Akdoğan, yeni sözleri arama çalışmalarının devam ettiğini belirterek, “Yazının icadıyla kayıt altına alınan ve gelecek kuşaklara aktarılan sözlerin kimilerinin lisanın kelam varlığından çıkmasına karşın halk ortasında yaşıyor olması toplumun hafızasının da güçlü olduğunu gösteriyor. Milattan 2 bin yıl evvel Anadolu’da konuşulan birtakım sözler kelamlı kültürle jenerasyondan jenerasyona aktarılması suretiyle insanların dağarcığında kalmıştır ve bu sözlere günümüz sözlüklerinde değil de halk ağzında rastlamak mümkündür. Türk Lisan Kurumu tarafından 12 cilt olarak yayınlanmış Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü ile Hititçede kullanılan sözleri karşılaştırdığımızda birçok sözün hala kullanılmakta olduğunu tespit ettik. Böylece Hititlerden itibaren devam eden kültür birikimi sekteye uğramadan günümüze kadar ulaşmıştır” diye konuştu.
“150-200 sözün yayın basamağı devam ediyor”
Şu ana kadar 60 söz bulduklarını, 200’e kadar yakın sözün de yayın basamağının devam ettiğini belirten Akdoğan, “Bu çalışmayı Derleme Sözlüğünde Hititçe ile benzeri sözler bulabilir miyiz diye başlamıştık. Başladığımızda çok fazla benzeyen sözler bulduk. Şimdilik sayısı 60 tane kadar olan bulduğumuz sözleri Kubaba, Arkeoloji, Sanat Tarihi, Tarih Mecmuası’nda yayınladık. Ayrıyeten 150-200 tane daha söz bulduk, onların yayın kademesi ise devam ediyor” tabirlerini kullandı.
“Birçok söz hala kullanılıyor”
Sözlerden örnekler veren ÇÜ fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Rukiye Akdoğan, daha sonra şunları söyledi:
“Hititçe’de kaka, kaki yahut gaga sözleri “diş” manasındadır, derleme sözlüğünde de kak sözü “diş, dilim, parça” manasına geliyor. Bu sözler, Bursa, Sakarya, Düzce, Bolu, Kastamonu, Çankırı ve Konya’da derlenmiştir. Hala de kullanılmaktadır. Hititçe’de kiruşa sözü “bir çeşit pırasa” manasındadır, derleme sözlüğünde kiriş sözü “pırasa, taşlar ortasında biten bir ot” formunda karşımıza çıkıyor. Tekrar derleme sözlüğünde kiriç yahut çiriş biçiminde karşımıza çıkan sözlerin manası “dağ pırasası”dır ve Hititçe’deki manasıyla tıpkı olduğu görülmektedir. Bu söz de Düzce, Bolu, Malatya, Sivas ve Muğla’da derlenmiştir.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / UMUTCAN İŞLEDİCİ
Haberler.com
