TL, dolar karşısında yılbaşından bu yana yüzde 16 değer kaybetti! Peki kur neden yükseliyor?
Türk Lirası yılbaşından bu yana ABD doları karşısında yüzde 16 bedel kaybetmiş durumda.
Para piyasası uzmanları TL’deki bedel kaybını ve dolar/TL kurundaki yükselişi birkaç temel nedene bağlıyor. Enflasyonun çift hanelerde kalmaya devam etmesine rağmen Merkez Bankası’nın son bir yıl içerisinde siyaset faizini yüzde 24 düzeyinden yüzde 8,25’e kadar indirmesinin TL’nin cazibesini azalttığı ve yatırımcıların TL varlıklara olan ilgisinin azaldığı belirtiliyor. Enflasyonun yüksek seyretmesine rağmen faiz indirimlerinin sürmesi sonucunda Türkiye negatif gerçek faiz veren bir ülke pozisyonuna gelmiş durumda.
SON 10 YILDA MERKEZ BANKASI’NIN SIYASET FAİZİ VE ENFLASYONUN SEYRİ
Bir öbür münasebet ise Merkez Bankası’nın azalan döviz rezervlerinin Türkiye’nin TL’yi destekleme kapasitesine olan inancı azaltması olarak lisana getiriliyor. TL’nin baskı altında olmasına yol açan bir öbür neden ise koronavirüs salgını nedeniyle ülkeye döviz girişinde yaşanan düşüş olarak öne çıkıyor.
Reuters haber ajansı, para piyasası traderlarının yaptığı hesaplamalara nazaran Merkez Bankası ve kamu bankalarının 2019’un başından bu yana TL’yi desteklemek için piyasaya yaklaşık 110 milyar dolar sattığını aktarıyor. Bu yolla piyasadaki döviz likiditesinin artırılması ve TL’nin desteklenmesi amaçlanıyor.
Yaz döneminde Türkiye’ye gelen yabancı turist sayısında yaşanan düşüş, turizm gelirlerinin geçen yılların epey gerisinde kalmasına yol açmış durumda. Son açıklanan Turizm ve Kültür Bakanlığı datalarına nazaran Haziran ayında Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 96 düştü.
Koronavirüs, tesirini ihracatta da hissettiriyor. Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa’da talebin salgınla paralel gerilemesi sonucu Türkiye’nin ihracatında da beklenen düzeyler yakalanamadı ve ihracattan elde edilen döviz geliri de azaldı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun bilgilerine nazaran Nisan ve Mayıs aylarında ihracat yüzde 40’ın üzerinde düştükten sonra Haziran’da yüzde 15 artmıştı.
TL’DE PAHA KAYBI NELERE YOL AÇIYOR?
Dış ticaret açığı veren ve güçte dışa bağımlı olan bir ülke olan Türkiye için TL’nin kıymet kaybetmesi, ithalat maliyetlerini artırıyor. Bilhassa güç ithalatı maliyetlerinin yükselmesi sonucu doğalgaz ve petrol fiyatlarındaki yükseliş, genel üretim maliyetlerini artırıyor. Üretim maliyetlerindeki artış işe TL’deki kıymet kaybının enflasyonu yükseltmesine yol açıyor. 2018 yılında Türk Lirası, ABD doları karşısında süratli kıymet kaybı yaşamış ve akabinde enflasyon yüzde 20’nin üzerine tırmanmıştı.
TL’deki bedel kaybının bir öbür tesiri ise TL geliri olan lakin dövizle borçlanan özel bölümde hissediliyor. Türk Lirası’nın paha kaybetmesi, hem şirketlerin döviz borçlarını geri ödemesini hem de borçların çevrilmesini zorlaştırıyor. Merkez Bankası datalarına nazaran özel dalın 12 ay içerisinde geri ödemesi gereken döviz borcu 162 milyar dolar düzeyinde.
LONDRA SWAP PİYASASINDA TL FAİZLERİ NEDEN YÜKSELDİ, NEDEN DÜŞTÜ?
4 Temmuz Salı günü, Türk Lirası’nın kıymetini desteklemek ismine milletlerarası piyasalardaki TL likiditesi kısıldı. Böylelikle Londra swap piyasasındaki TL faizleri yüzde yüzde 6,8’den yüzde 1050’ye kadar yükseldi. Para piyasası uzmanları, Türkiye’nin swap piyasalarında TL likiditesini kısarak Türk Lirası’na karşı konum almanın maliyetini yükselttiğini ve bu yolla TL’nin desteklendiğini belirtmişti. Bu yolla dolar/TL’nin ruhsal hudut olarak kabul edilen 7 düzeyini aşması salı günü engellenmiş oldu. Lakin swap piyasasında TL bulamayan yatırımcılar bu sefer ellerindeki pay senedi ve tahvil üzere öbür TL cinsi varlıklarda satışa gitti. Borsa İstanbul 100 endekasi TL swap faizinin yüzde 1050’yi gördüğü günü, yüzde 5’lik kayıpla tamamladı. Bu sabah ise swap piyasasında faizler tekrar olağan düzeylere geriledi.
Reuters’a konuşan Aberdeen Standard yatırım bankası analisti Viktor Szabo, swap faizlerideki artış için “Bu sürdürülebilir bir strateji değil. Ya TL’nin bedel kaybetmesine müsaade verecekler ya da olumsuz senaryoda sermaye denetimlerini devreye sokacaklar. Sermaye denetimleri kanamayı durdurur fakat para piyasalarını da büsbütün dondurur” dedi.
TL İÇİN BEKLENTİLER NELER?
Türk Lirası’nın ABD doları karşısında kısa vadede toparlanması beklenmiyor. Rabobank’tan kıdemli stratejist Piotr Matys, yatırımcılara gönderdiği piyasa notunda “Gelecek birkaç ay içerisinde Türkiye iktisadına dair beklentilerin önemli biçimde toparlanmaması halinde, Dolar/TL’nin 7’nin üzerinde kalıcı olması olası” diyor.
IMF ise açıkladığı son Dış Kesim Raporu’nda, Türkiye’nin dış şoklara karşı kırılgan olduğunu vurguladı ve Merkez Bankası’na rezervleri yine yükseltecek bir stratejiye geçip enflasyonu dizginlemeye yönelik adımlar atma tavsiyesinde bulundu.
Haberler.com
