Son dakika haberi… “ABD istemediği sürece uçamaz” denilen F-35’lerdeki güvenlik açığı, hem projeye ortak hem de alıcı ülkeleri düşündüyor. İngiltere, 138 siparişinden 90’ını iptal ederken Kanada “Üretimde varım, lakin envantere almam” dedi.
Türkiye’ye teslim edilmeyen beşinci jenerasyon savaş uçağı F-35’ler üzerine tartışmalar devam ediyor. F-35’lerin envanterdeki maliyeti ve bulut tabanlı sistemi ALIS’ten (Otonom Lojistik Bilgi Sistemi) kaynaklanan güvenlik açığı, hem projeye ortak hem de alıcı ülkeleri kaygılandırıyor.
F-35’lerin akıllı telefondan bir farkı olmadığına dikkat çeken askerî uzmanlar, uçağın tüm kontrolünün ABD’de olacağına işaret ediyor. F-35’in bulut tabanlı ALIS sisteminin öbür ülkeleri, üretici ülkeye bağımlı hâle getiren bir yazılım olarak pahalandıran ve bu sistemin devrede olduğu sürece, F-35’lerin ABD’nin isteği dışında diğer bir hedefle kullanılmayacağını belirten uzmanlar “ABD uç derse uçacak, uçma derse uçmayacak yahut şu bölgelerde uçma diyerek kısıtlamalarda bulunabilecek” değerlendirmesi yapıyor.
SİNGAPUR: BÜTÜN F-35’LER İZLENİYOR
Bu mevzuda Singapur Hava Kuvvetlerinin hazırladığı rapor dikkat cazibeli. Raporda, ABD’nin ALIS sistemi ile bütün F-35’leri izlediği ve istediği anda F-35’lere müdahale imkânı olduğu ortaya konuluyor. Ayrıyeten Washington ile bir kriz yaşanması durumunda her şeyin ABD’nin insafına kalacağı da vurgulanıyor.
F-35’in riskler içerdiğini düşünen Almanya, Fransa ve İspanya projeye dâhil olmamıştı. Tekrar, projenin ortaklarından Kanada, yalnızca üretim kademesinde yer alırken envanterine F-35 katmaya niyeti olmadığını duyurmuştu. F-35 projesinin bir öbür ortağı İngiltere de birinci başta 138 adet verdiği F-35 siparişinin 90’ınını iptal ederek yalnızca 48’ini alacağını açıklamıştı.
İSVEÇ DE TEDARİKTEN VAZGEÇTİ
Projenin ortaklarından İtalya ise her ne kadar F-35 savaş jeti programına devam edeceğini duyursa da ülkede bu uçaklar üzerine sert tartışmalar yaşanıyor. Son olarak İskandinav ülkelerinden İsveç de F-35 tedarikinden vazgeçerek teknik özellikleriyle F-35 jetlerini geride bırakma savında olan lazer silahlı İngiliz imali Tempest savaş uçaklarının üretim projesine katılmıştı.
DENETİMİN ABD’DE OLMASI HANDİKAP
Stratejik Fikir Enstitüsü Lideri emekli Tümgeneral Doç. Dr. Güray Alpar, F-35’ler üzerindeki tartışmaları kıymetlendirdi. Bulut tabanlı sistem sebebiyle uçağın denetiminin ABD’de olacağını belirten Alpar “Bunun nelere mal olacağını düşünmemiz lazım. Merkezî bir yerden denetim edilmesi ABD açısından hoş bir şey lakin yarın bir gün Kıbrıs Barış Harekâtı üzere ABD ile aykırı düştüğümüz farklı operasyon icra edeceğimiz vakit düşünce olabilir. Bu durumlarda ne olacak? ABD uçağa müdahale ederse, sistemi kilitlerse, vurulan yerleri tespit ederse… Bu handikap olur” dedi. F-35 projesinin 20 yıldır devam ettiğini söyleyen Alpar, “F-35’e ‘Şu da eklensin’, ‘Bu da eklensin’ diyerek herkes bir teklifte bulundu. Böylelikle uçağa birçok ekleme yapılarak proje uzadı. Birebir vakitte F-35 hantallaştı. F-35’e eklenen her bilhassa öbür bir yerden kasvet oldu ve bu uçaklarda yüzlerce kusur bulundu” diye konuştu.
SU-57’YE KARŞI ZAAF GÖSTEREBİLİR
Emekli Tümgeneral Güray Alpar, F-35’in hantal olmasının yanı sıra maliyetinin de hayli arttığına dikkat çekerek “Bir F-16, 30 milyon dolarken bir F-35, 80-90 milyon dolar. Hatta F-35’in dikine iniş-kalkış yapan modelleri F-16’ların dört katından daha fazla maliyetli. F-35 hantallaştığı için bunun hava-hava vazifelerinde etkisizliği de kelam konusu. Bu nedenle ABD, her F-35’in yanına F-15’i koyuyor. Zira F-35 havadayken hantal kalıyor ve Rus üretimi savaş uçağı SU-57’lere karşı zaaf gösterebilir ve hava savaşını kaybedebilir. F-35’lerin yanına bir tane de muhafaza hedefli F-15 koyuyor ki, daha pratik olan bu uçak hava vazifelerinde daha tesirli vazife yapabiliyor. Her ülke bunu yapabilecek mi? O da yok” değerlendirmesinde bulundu.
871 KUSUR TESPİT EDİLDİ
F-35’lerin yaşadığı teknik sorunlara dair tartışmalar devam ediyor. Covid-19 ve teknik zahmetler nedeniyle F-35 ıçaklarının tam kapasiteyle seri üretimini süresiz olarak ertelendiği açıklanmıştı. Ocak ayında ise ABD Savunma Bakanlığı Test ve Kıymetlendirme Ofisi, F-35’lerde 871 kusur tespit edildiğini duyurmuştu.
Bu kusurlardam 10’unun pilotların güvenliğini tehlikeye atabilecek ve askeri operasyonların verimliliğini düşürebilecek kadar değerli olduğuna dikkat çekilmişti. Şu ana kadar ABD’nin üç, Japonya’nın da bir olmak üzere toplam dört adet F-35 uçağı düştü.
ULUSAL UÇAĞIMIZI YAPANA KADAR F-16’LARI KULLANIRIZ
Emekli Tümgeneral Doçent Dr. Güray Alpar, Türkiye’nin 5’nci kuşak ulusal savaş uçağı Ulusal Muharip Uçak (MMU) çalışmalarına da değinerek şunları kaydetti: Kendi ulusal uçağımızı yapıyoruz. Hayli ilerleme de kaydettik ve son vakitte bu proje hızlandırıldı.
2030’lara yanlışsız MMU iyi bir hâle getirilir. Lakin o vakte kadar açığımızı kapatmamız gerekir. Bu açığı kapatabileceğimiz F-16’larımız var ve 30 yıldır kullanıyoruz. F-16 sahiden pratik ve fiyatı da uygun bir uçak. F-35 üzere çok fazla misyon yapacak bir uçak olmayabilir ancak şu anda vaktimizin en iyi uçaklarından bir tanesi.
Birebir vakitte F-16 deneyimimiz var. Bunların uçuşu 8 bin saat. Bu saat dolacağı için muhtemelen 2023’ten sonra bunlar elden çıkarılacak. F-16’ların bin ila bin 200 kesimi değiştirilir, gövdesi de yenilenirse bu uçakların kullanım ömrü 8 binden saatten 12 bin saate çıkar. Bu türlü bir yenileme yapabilirsek elimizdeki F-16’ları 2030’a kadar kullanabiliriz. Bu müddette de ulusal uçağımızı geliştirmiş oluruz.
Haber7
