Tasa bozuklukları, depresyon ve obsesif kompulsif bozukluğun, kalıtımsal sebeplerle ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Mehmet Kerem Doksat, gerek dert bozukluklarında gerek depresif bozuklukta, gerekse de obsesif kompulsif bozuklukta; tedavide en en önemli, seratonin ve/veya adrenalin geri alım inhibitörleri olan ilaçların kullanıldığını belirtti.
Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısmı Öğr. Üyesi Prof. Dr. Mehmet Kerem Doksat, psikonevroz ve toplumsal anksiyete bozukluğuna dair kıymetli bilgiler paylaşarak, tasa bozuklukları, depresyon ve obsesif kompulsif bozukluğun, kalıtımsal olarak ortaya çıkabileceğinin altını çizdi. Kelamlarına psikonevrozun, psikotik olmayan ruhsal hastalıkların tamamını kapsayan bir söz olduğunun altını çizerek başlayan Doksat, “Psikotik özellikli ruh hastalığı ise, gerçeği kıymetlendirme yetisinin bozulduğu, bireylerin gerçek dışı niyet ve inançların yanlışsız olduğuna kesin olarak inandığı ve bunların mantıklı bir açıklamayla değiştirilemediği, bireylerin gerçek hayatta olmayan sesler duyduğu yahut hayaller gördüğü hastalıkları kapsamaktadır. O halde, ‘psikonevroz’ dendiği vakit; kişinin gerçeği kıymetlendirme yetisinin bozulmadığı, hayaller ve/veya sesler duyma üzere şikayetlerin eşlik etmediği, lakin hayatın kalitesini ve fonksiyonelliğini önemli manada bozan ruhsal hastalıkları anlıyoruz” diyerek psikonevroz ile psikotik rahatsızlıklar ortasındaki temel ayrımı anlattı.
“BİRDEN FAZLA DERT BOZUKLUĞU TİPİ VAR”
Belirli başlı psikonevrotik rahatsızlıklara örnek olarak telaş bozukluklarının (anksiyete bozuklukları), depresif bozuklukların ve içgörünün korunduğu obsesif kompulsif bozukluğun (saplantı zorlantı bozukluğu) sayılabileceğini tabir eden Doksat, telaş bozukluklarının en önde gelenleri ortasında ‘yaygın anksiyete bozukluğu’nun sayılabileceğini söz ederek bu rahatsızlığa sahip şahıslarda her an makûs bir şey olacakmış korkusunun yaşandığını belirtti.
“SOSYAL ANKSİYETE BOZUKLUĞUNA DİKKAT”
“Kaygı bozukluklarının bir oburunun, ‘sosyal anksiyete bozukluğu’dur” diyen Doksat, “Bu durumda da şahıslar topluluk içinde konuşma yapmaktan, yeni ortamlara girip yeni beşerlerle tanışmaktan yanılgı yapacakları, gülünç duruma düşecekleri yahut söyleyecek bir şey bulamayacakları korkusuyla kaçınırlar. Korku bozukluklarının ortasında özgül fobileri de sayabiliriz. Bunlar, kapalı yerde kalma fobisi (klastrofobi), açık alan fobisi (agorafobi), uçak, hayvan fobileri vb. çeşitli formlarda kendini gösterebilir” kelamlarıyla telaş bozuklukları ortasındaki sınıflandırmalara dikkat çekti.
Depresif bozukluk dendiği vakit hayattan keyif alamama, ağır bir iç ezası, evvelden haz alınan faaliyetlerden keyif alamama, ümitsizlik, karamsarlık, çabuk sonlanma ve/veya ağlama, uyku ve yemek bozukluklarının bekleneceğini söz eden Doksat, bazen tabloya intihar fikirlerinin de eklenebileceği konusunda uyardı.
“Obsesif kompulsif bozuklukta ise, şahısta saçma olduğunu bildiği fakat bir türlü başından atamadığı takıntılar ve bunları etkisiz hale getirmek için yapmak zorunda hissettiği birtakım hareketler vardır.” diyen Doksat, “Temizlik yahut hastalık kapmakla ilgili takıntılar kendini uzun vadeli el yıkama ile gösterebilir. Emin olamama takıntısı kendini denetim etme davranışlarıyla gösterebilir. Sayı sayma ritüelleri, kimi hareketleri makul sayıların katı kadar sayıda yapmak, simetri takıntısı ve düzenlemek üzere birçok takıntı yahut davranış tabloya eşlik edebilir. Bu belirtiler, kişinin fonksiyonelliğini her manada bozar” kelamlarıyla obsesif kompulsif davranışlara farklı bir parantez açtı.
“KALITIMSAL OLARAK ORTAYA ÇIKABİLİR”
Telaş bozuklukları, depresyon ve obsesif kompulsif bozukluğun, kalıtımsal sebeplerle ortaya çıkabildiği üzere ekseriyetle beynin nörobiyolojisini ilgilendiren organik hastalıklar olduklarının bilindiğini söz eden Doksat, gerek telaş bozukluklarında gerek depresif bozuklukta, gerekse de obsesif kompulsif bozuklukta; tedavide en esas, serotonin ve/veya adrenalin geri alım inhibitörleri olan ilaçların kullanıldığını belirtti.
Belirtilerin çeşitliliğine nazaran bu ilaçların tesirlerini güçlendirecek öbür kümeden ilaçların da tedaviye eklenebileceğini söyleyen Doksat, şu formda kelamlarını sonlandırdı:
“Ek olarak, hipnoterapi ve bilişsel davranışçı terapi ilaçlı tedaviye ek olarak kullanılan en önemli psikoterapi yolları ortasındadır. Korku bozukluklarının ilaçlı tedavisine en az bir yıl, tercihen iki sene devam edilmelidir. Her üç hastalığın tedavisi için de önerilen ilaçlı tedavi müddeti atak sayısının tekrarına nazaran daha da uzatılabilmektedir. Tedavi sırasında tabibe danışılmadan ilaçları erkenden kesmek, hastalığın tekrarlama riskini arttırırken, doktor takibi olmadan bu ilaçların kullanılması da birçok ek olumsuz tıbbi tabloya yol açabilir. O nedenle bu ilaçların doktor takibinde uzun periyodik olarak kullanılması son derece kıymetlidir. Pandemi devrinde, telaş bozuklukları, depresif sendromlar ve obsesif kompulsif bozukluğun toplumda görülme oranı önemli halde artış göstermiştir. O nedenlere belirtilere karşı hassas olunması ve gerektiğinde bir psikiyatrdan profesyonel yardım alınması çok değerlidir.”
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
Haberler.com
