Kovid-19’dan düzgünleşme yılı olarak görülen 2021 yılı, güç fiyatlarının hem güçlü talep hem de arz tarafındaki kaygılarla ralli yaptığı bir yıl oldu. Yılın geri kalanında da artması beklenen güç fiyatları, doğalgaz ve petrolde dışa bağımlı olan Avrupa’da hükümetleri rekor seviyelere yükselen güç maliyetleri nedeniyle türlü tahliller bulmaya çalışıyor.
İşte Şen’in o yazısı;
Çok çeşitli sebeplerle Avrupa’da güç fiyatlarında fecî yükselişler var. Bir müddettir yayınlarda aktarmaya çalışıyorum. Bu da son kaleme aldığım yazı
Avrupa için sorun büyümeye devam ediyor.
Sert kışın akabinde güçlü sanayi talebi gelince gaz stoku istenilen kadar yapılamadı. Üstüne sıcak havalar ve hane halkının elektrik talebi bindi. Rüzgar esmedi, Norveç arzında da sıkıntılar yaşanınca ortaya çok problemli bir tablo çıktı.
AB’de elektriğin yaklaşık yüzde 40’ı gazdan üretiliyor. Yenilenebilir kaynaklarsa 20 puana yakın katkı veriyor. Lakin kuraklık hidroları vururken, rüzgardan üretimde de problemler yaşandı. Aslında uzun müddettir kömür tersi kampanya sürdüren bölgede buradan da istenilen katkı alınamadı.
Sonuç olarak gazın fiyatı birçok yerde geçtiğimiz yıla nazaran 8 katına kadar fırladı. Elbette kömüre olan talep arttı. Bakın dünyanın farklı bir yerinde, Çin’de kömür fiyatları.
Çin’de termal kömür vadelileri bir ayda yüzde 50’ye yakın zamlandı.
Goldman Sachs’a nazaran bu çeyrekte kömür fiyatları ikiye katlayacak!
Sonraki çeyrekte düşeceği ümit ediliyor.
İşin en sorunlu taraflarından biri de gaz stoklarının istenilen düzeyde yapılamamış olması. Bu mevsimde stok biriktiren ülkeler çok talepten ve arz yoksunluğundan dolayı biriktiremiyorlar. Bu da ister istemez panik alımlarına sebebiyet veriyor.
Bloomberg’den aldığım bu grafikte AB gaz stoklarının son 5 yıllık ortalaması ve en az / en çok düzeyleri var. Kırmızı çizgi ise şu an olduğumuz yer.
Hal bu türlü olunca AB’nin güçteki sorunu görüp nükleere yine aşık olacağına bahse giriyor birileri. Nükleer olacaksa yakıt ne olacak?
Bildiniz: Uranyum.
Bilhassa bir fonun hayli iştahlı alımları ile birlikte uranyum vadelileri 2012’den bu yana en yüksek düzeye dayanmış durumda. ABD’de de durum farklı değil. Her yerde fiyatlar kendini ayarlıyor. Doğal gaz vadelileri 5 doları geçti ABD’de.
Yani?
2014 düzeylerine kadar yükseldi.
Birçok kuruma nazaran Avrupa’da elektrikler kesilebilir. İngiltere’de bir gübre fabrikası üretime orta vermek zorunda kaldı yüksek fiyatlardan dolayı. Çin’de de tüketimin rasyonalize edilmesi gündemde. Örneğin demir & çelik üretiminde kısıtlamalar gelebilir. Halka ucu dayanmasın diye… Yüksek fiyatların günün sonunda topluma tesiri olacak.
Bizde de endüstrinin bilhassa haberleri iyi takip etmesi gerekiyor. Oldukça bölümde güç kilit girdi pozisyonunda. Zati girdi baskıları çok ağır. Bu gidişat da üstüne tuz biber olacak.
Hane halkı için yapacak bir şey yok zati. Ne kadarı sübvanse edilir artışların, göreceğiz lakin gaz ve elektrik fiyatları üstünde önemli üst istikametli bir baskı var.
Tam benzemez bize lakin İtalya’da elektriğe yüzde 40 artırım konuşuluyor örneğin. İspanya, Fransa üzere ülkeler güçte vergileri indiriyorlar.
Bir de petrol konusu var olağan. ABD’de fırtına mevsiminin canlılığı, saydığı onlarca problemden fiyatların faydalanması üzere münasebetlerle Brent petrolün varil fiyatı 76 dolar dayandı.
Kelamın kısası, 1-2 çeyreklik bir güç şokuna karşı siper almak gerekiyor. Alabilenler için elbette…
Haber7
