TBMM Başkanı Şentop’tan MIKTA parlamento başkanlarına Kovid-19’la mücadelede iş birliği çağrısı Açıklaması

TBMM Lideri Mustafa Şentop, Kovid-19’la gayrete ait, “Virüs, beşerler ortasında fark gözetmediğine nazaran kederimiz de bir acımız da. O halde kimseyi artta bırakmadan yaraları birlikte sarmak, geleceğe birlikte yürümek mecburiyetindeyiz.” dedi.

Şentop, Kıtalararası Ekonomik İşbirliği (MIKTA) ülkeleri 6. Parlamento Liderleri Toplantısı’na videokonferansla katıldı.

Devir Lideri Güney Kore Ulusal Meclis Lideri Park Byeong-Seug’a, klasik hale gelen MIKTA parlamento liderleri toplantılarının salgına karşın devam ettirilmesi konusundaki uğraşları için teşekkür eden Şentop, ele alınacak hususların ve yapılacak değerlendirmelerin, MIKTA ülkeleri ortasındaki dayanışma ve iş birliğini güçlendireceğine ve öteki memleketler arası parlamenter yapılara da örnek teşkil edeceğine inandığını belirtti.

Geçen yıl Meksika’nın konut sahipliğinde gerçekleştirilen verimli toplantıdan kısa bir mühlet sonra başlayan Kovid-19 salgınının, bugüne kadar tesirlerini tüm dünyada şiddetle hissettirdiğini hatırlatan Şentop, salgın nedeniyle her kıtadan, ırktan, lisandan, dinden ve renkten 70 milyonu aşkın kişinin hastalandığını ve 1,5 milyondan fazla insanın hayatını kaybettiğini söyledi.

Şentop, “Virüs, beşerler ortasında fark gözetmediğine nazaran kederimiz de bir, acımız da. O halde kimseyi artta bırakmadan yaraları birlikte sarmak, geleceğe birlikte yürümek mecburiyetindeyiz.” tabirini kullandı.

Aşı çalışmalarından gelen müjdeli haberleri memnuniyetle takip ettiğini lisana getiren Şentop, insanlığın bu musibetten bir an evvel kurtulmasını diledi.

“Maske diplomasisi kavramı ortaya çıktı”

Salgının siyasi, diplomatik, ekonomik, ticari, kültürel, sosyolojik, ruhsal ve öteki birçok alandaki tesirlerinin gelecek periyotta görülmeye devam edileceğine dikkati çeken Şentop, bu tesirlerin, tarihten çıkarılan dersler ve bilimsel bir anlayışla daima birlikte yönetilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Şentop, salgınının milletlerarası alakalarda nasıl bir tesiri olacağına dair tartışmaların da tüm salgın sürecinde sürdüğünü belirterek, salgınla çabada nasıl bir anlayışın muvaffakiyet sağlayacağına ait görüşler lisana getirilirken terazinin bir kefesine “korumacı ve güçlü ulus devlet” öbür kefesine ise “güçlü globalleşme ve daha tesirli milletlerarası ve uluslarüstü kurumlar” anlayışının yerleştirildiğini tabir etti.

Başta Dünya Sıhhat Örgütü olmak üzere kimi memleketler arası kuruluşların salgın sürecini layıkıyla yönetemediği için hala eleştirildiğine değinen Şentop, Avrupa Birliği üyeleri ortasında dahi çekişmeler yaşandığını ve varoluş gayesine ters olarak ortalarındaki hudutları tekrar yükselttiklerini anlattı.

Dünyanın en gelişmiş ve varlıklı addedilen ülkeleri ortasında “maske savaşları” yaşandığını söyleyen Şentop, birbirlerinin tıbbi materyallerine korsanvari halde el koyan ülkeler olduğunu, birtakım ülkelerin sahip olduğu tıbbi imkanları yayılmacı dış siyasetleri için araçsallaştırmalarını tanım eden “maske diplomasisi” kavramı ortaya çıktığını vurguladı.

TBMM Lideri Şentop, öteki taraftan ne kadar güçlü ve güçlü olursa olsun hiçbir ülkenin her muhtaçlığını kendi başına karşılayamadığı ve diğer ülkelerin yardımına muhtaçlık duyduğu gerçeğiyle yüz yüze olunduğunu, geride kalan süreçte düzgün işleyen milletlerarası kuruluşların aslında ne kadar elzem olduğunun da müşahede edildiğini bildirdi.

“Sorunlara fakat güçlü iş birliğiyle mukabele edebiliriz”

“Aşırı müdafaacı ulus devlet anlayışının memleketler arası sistemde yol açabileceği arızaları hepimiz biliyoruz, görüyoruz.” diyen Şentop, giderek derinleşen ve yayılan global ve bölgesel sıkıntılara fakat güçlü bir çok taraflılık ve iş birliğiyle mukabele edilebileceğini vurguladı.

Mevcut memleketler arası yapı ve kurumların da ıslahata muhtaçlık duyduğunun görmezden gelinemeyeceğini belirten Şentop, “Güçlü ulus devlet ile güçlü globalleşme ve daha tesirli memleketler arası ve uluslar üstü kurumlar, kimilerinin zannettiğinin tersine birbirlerinin ikamesi değil aksine tamamlayıcısıdır. Birini başkasına tercih etmemiz gerekmiyor. Karşı karşıya kaldığımız sıkıntılardan çıkaracağımız derslerle her iki alanda da güçlenmenin yollarını aramak zorundayız. Türkiye olarak biz her vakit bu anlayışla hareket ettik.” değerlendirmesini yaptı.

Bir yandan milletinin hadimi, kendine sığınanların hamisi olma ve güçlü bir devlet inşası için çalışırken öbür taraftan öteki devletlerle ikili münasebetleri geliştirmek, memleketler arası kuruluşları güçlendirmek için çaba gösterdiklerini anlatan Şentop, şöyle devam etti:

“Terazinin istikrarını kurmanın yollarını aradık. Salgın devrinde de tıpkı anlayışımızı sürdürdük. Hiçbir vatandaşımızı sahipsiz bırakmadık. Güçlü sıhhat altyapısının yanında vatandaşlara sunulan kapsamlı ekonomik ve toplumsal takviye paketleriyle sıkıntı bir imtihanı muvaffakiyetle yürütüyoruz. Başka taraftan yardıma muhtaçlık duyan tüm ülkelere el uzatmaya çalışırken memleketler arası kuruluşlarla da iş birliğini sürdürdük. Hatta memleketler arası örgütlerin kapasitelerinin insani çabalar için nasıl kullanabileceğinin örneklerini gösterdik.

‘Ümitsizliğin arkasında birçok ümitler var. Karanlığın arkasında kaç güneşler var.’ diyerek insanlığa umut aşıladık, aşılıyoruz. Salgınla uğraş kapsamında 160’a yakın ülke ve 9 milletlerarası kuruluşa yardımda bulunduk, taleplerini karşıladık. Dünyanın en varlıklı ülkesi olmayabiliriz fakat dünyanın en cömert ülkesi olmakla gurur duyuyoruz.”

“Uluslararası toplumun anlayış ve kurumlarıyla yenilenmeye muhtaçlığı var”

TBMM Lideri Şentop, milletlerarası toplumun, anlayış ve kurumlarıyla yenilenmeye, vaktin ve yerin ruhuna uygun hale gelmeye, getirilmeye muhtaçlığı bulunduğunun altını çizerek “Türkiye olarak ‘Dünya beşten büyüktür.’ sloganıyla daima bu gereksinime işaret ettik, etmeye de devam edeceğiz.” dedi.

MIKTA dahil birçok platformun, esasen bu arayışı yansıttığını aktaran Şentop, bu bağlamda bölgesel yahut işlevsel olarak bir ortaya gelen öbür birçok yapıdan farklı niteliğe sahip olan MIKTA’nın, sağladığı istişare ve eşgüdüm platformunu hassaten değerli bulduklarını anlattı.

“Salgın, sıhhat krizi olmanın çok ötesine geçti”

Kovid-19 salgınının, toplumsal, ekonomik ve siyasi yansımaları dikkate alındığında, bir “sağlık krizi” olmanın çok ötesine geçtiğini tabir eden Şentop, “Etkin ve akla yatkın bir çaba yürütülmezse salgının, yıkıcı ve telafisi güç toplumsal, ekonomik, insani ve siyasi sıkıntılara sebep olma potansiyeli taşıdığı artık herkesin malumudur.” diye konuştu.

Salgının mevcut ve muhtemel tesirlerini, somut bilgilerle ortaya koyan birçok çalışmanın bulunduğunu hatırlatan Mustafa Şentop, örneğin IMF’nin, 2020’de dünya ekonomisindeki daralmanın yüzde 4,4 olacağını öngördüğünü aktardı.

Birçok ülkede küçülmenin, münasebetiyle sosyoekonomik meselelerin çok daha önemli boyuta ulaşacağının da şimdiden görüldüğüne işaret eden Şentop, şunları söyledi:

“Bu noktada salgın yüzünden verdiğimiz can kayıplarını en aza indirmeye çabalarken kamu sıhhatinin korunması ile ekonomik ve toplumsal hayatın sürdürülmesi ortasında yanlışsız dengeyi bulmamız gerektiği gerçeğiyle de yüzleştik. Hülasa, sıhhat ve iktisadın birbirinin rakibi değil tamamlayıcısı olduğu, salgın sürecinde çok net bir formda ortaya çıktı. Hem sıhhat hem de iktisat siyasetlerinde kıymetli roller oynayan parlamentoların bu sürece seyirci kalamayacağı da açıktır.

Ulusal iradeyi temsil eden ve insanlarımızın talep ve beklentilerine karşılık arayan parlamentolarda, salgınla çabaya matuf kararlar alırken iktisadi ve toplumsal hayatın idamesinin taban gerekler ile toplumsal sıhhatin korunması ortasındaki hassas dengeyi gözetmek durumundayız. Salgınla uğraş kapsamında alınan önlemleri belirlerken bu kısıtlamaların toplumsal ve ekonomik tezahürlerinin ne olacağını da hassasiyetle irdelemeliyiz.”

Osmanlı İmparatorluğu’nu kuran Osman Gazi’nin hocası, alim ve mütefekkir Pir Edebali’nin Osman Gazi’ye verdiği öğütlerden birinin, “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.” anlayışı olduğunu anımsatan Şentop, “İşte bu şiarın şuuruyla ülkemiz, salgına karşı aldığı tedbirlerde toplumun tüm kısımlarının muhtaçlıklarının karşılanmasına uğraş ederken toplumsal kapsayıcılık ve dayanağı ön planda tutmakta, salgın karşısında daha savunmasız olan bayanların, çocukların, yaşlıların, engellilerin ve mültecilerin haklarının korunmasına özel değer atfetmektedir. Bu kapsamda özellikle şiddet mağduru yahut risk altındaki bayanlara sağlanan hizmetler ülkemizce bu devirde de aksatılmadan sürdürülmüştür.” sözlerini kullandı.

Şentop, salgın sürecinde şiddet mağdurlarının barınma emelli kullanımına 46 ek tesis sunulduğunu belirtti.

Göçmenlerin, bulundukları ülkede sıhhat hizmetlerine erişiminin de değerle üzerinde durulması gereken bir bahis olduğuna dikkati çeken Şentop, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bugün dünya genelinde 272 milyonu aşkın göçmen, yaklaşık 30 milyonunu mültecilerin oluşturduğu 80 milyonun üzerinde yerlerinden edilmiş kişi bulunuyor. 3,6 milyonu Suriyeli 4 milyona yakın yabancıya inançlı liman olan ülkemiz, son 6 yıldır dünyada en fazla mülteciye konut sahipliği yapan ülke pozisyonunda. En başından beri olduğu üzere salgın sürecinde de müdafaamız altındaki Suriyeliler ülkemizdeki sıhhat hizmetlerinden vatandaşlarımızla eşit seviyede yararlanabiliyor.

Salgınla gayrete dair afiş, broşür ve algoritmaların Arapça ve İngilizce versiyonları hazırlandı, göçmen sıhhati merkezleri başta olmak üzere ilgili üniteler tarafından halka ulaştırıldı. Kovid-19 hastası, temaslısı göçmenlere yönelik filyasyon çalışmalarının aktif bir biçimde yapılabilmesi maksadıyla Göçmen Sıhhati Merkezlerinde çalışan ve birden fazla Suriyeli olan sıhhat çalışanına Kovid-19’la gayret çalışmaları hakkında eğitimler verildi, ayrıyeten filyasyon gruplarına Arapça-Türkçe bilen uygun nitelikteki işçi ek edildi.”

“Salgın sürecinde İslamofobi daha da ivme kazandı”

Kovid-19 salgınının en kıymetli sınamalarından bir oburunun ise ayrımcı, ırkçı ve İslam zıddı telaffuzlarda yaşanan tasa verici artış olduğunu söyleyen Şentop, birtakım ülkelerde, halihazırda tasa verici seviyede olan İslamofobinin bu periyotta daha da ivme kazandığını, birtakım etnik ve dini azınlıklara mensup bireylerin, göçmenlerin ve yabancıların salgınla ilişkilendirildiğini, bilhassa Müslüman ve azınlık kümelere karşı ırkçı telaffuzların gözle görülür derecede arttığını vurguladı.

Salgın devrinde Asya kökenli insanlara karşı ayrımcı yaklaşımın arttığının da istatistiklere yansıdığını aktaran Şentop, “Uluslararası toplumun bir an evvel bahsin vahametinin farkına varıp bu telaş verici sorunun üstesinden gelmek için ortak irade çerçevesinde gayretlerini birleştirmesi, aslında güç durumda olan hassas ve savunmasız kümelerin yeni mağduriyetlerle karşılaşmaması için daha dikkatli olması gerekiyor.” dedi.

Koronavirüs salgınının tıpkı vakitte çatışma bölgelerinde yaşayan sivillerin sıhhat ve korunma muhtaçlıklarını karşılamayı güçleştirdiğini anlatan Şentop, bu kapsamda Suriye’nin kuzeyinde muhaliflerin denetimi altındaki bölgelerde yaşayan sivillere yönelik başta BM olmak üzere, memleketler arası toplum tarafından sağlanan yardımların arttırılması gerektiğini vurguladı.

Filistin mültecileri ve tüm bölgenin istikrarı için hayati kıymette hizmetler sunan BM Yakın Doğu’daki Filistin Mültecilerine Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) içinde bulunduğu mali krizi aşması için ek yardıma muhtaçlığı bulunduğunu belirten Meclis Lideri Şentop, şunları kaydetti:

“Biz ülkemize gelen talepler doğrultusunda yaşlılar, engelliler, kimsesiz çocuklar üzere dezavantajlı kümelere yönelik özel yardım programları oluşturuyoruz. Bangladeş, Etiyopya, Kenya, Pakistan, Sudan, Suriye, Tunus ve Yemen’de yerlerinden edilen bireyler, mülteciler ve göçmenlere; Bangladeş’te sokak çocuklarına, Gine’de engellilere ve yetim çocuklara, Kazakistan’da görme engellilere, Kenya’da yetim çocuklara, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde engellilere, Romanya’da engelli ve kimsesiz çocuklara, Moğolistan’da Çocuk Esirgeme yurtlarına, yaşlı ve engelli bakımevlerine, Moldova’da huzurevleri, yetimhaneler, kimsesiz çocuk yetiştirme meskenleri, evsizler için barınma konutlarını kapsayan 15 toplumsal yardım merkezine, Mozambik’te kimsesiz çocuk ve yaşlı bakım konutlarına, Namibya’da engelli çocuk ve ailelerine, Yemen’de bayan sığınma konutlarına ve başka dezavantajlı bölümlere çeşitli kalemlerde yardım sağladık.

Türk İşbirliği ve Koodinasyon Ajansı (TİKA) vasıtasıyla Afganistan, Bosna-Hersek, Filipinler, Gambiya, Gürcistan, Güney Sudan, Kolombiya, Moldova, Mozambik, Sırbistan, Sudan, Suriye ve Tacikistan’da mahallî imkanlarla ferdî kollayıcı materyal ve hijyen gereci üretimine yönelik eğitim programları oluşturduk yahut lokal üretim için gereç temin ettik. Global huzur, barış ve istikrar için her bir ülkenin sorumluluk alması, hem dünya nimetlerinden yararlanırken hem de külfetler paylaşılırken adaleti ve eşitliği tesis etmemiz gerektiği kanaatindeyim. Bu sorumluluk şuuruyla hareket eden Türkiye, salgının insani, toplumsal ve ekonomik tesirlerinin asgariye indirilmesi ve global seviyede toparlanmanın en kısa müddette başarılması için üzerine düşenleri bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da yerine getirecek.”

Kaynak: Anadolu Ajansı / Sinan Uslu

Haberler.com