“Vira bismillah” diyerek 1 ay evvel Ege‘nin mavi sularıyla buluşan ve çoğunluğunu Karadenizli tayfaların oluşturduğu balıkçılar, karanlık deryayı ağlarıyla karış karış tarıyor.
Ağustos ayının sonlarına hakikat Karadeniz’in farklı kentlerinden İzmir’e gelen balıkçılar, av döneminin başladığı 1 Eylül’de tekneleriyle demir aldı.
Daha çok geceleri çalışıp gündüzleri dinlenme imkanı bulan “denizlerin mevsimlik işçileri”nin ekmek tekneleri, tıpkı vakitte konutları oluyor. Teknede uyuyan ve yemekleri daima birlikte yiyen mürettebat birebir vakitte paklık muhtaçlıklarını da burada yapıyor.
Gün batımına yakın gemiyle açılan tayfaları bir hüzün kaplar. Onlar için mesai, güneş kaybolurken başlıyor. Ailelerinden çok “ekmek tekneleri”nde takım arkadaşlarıyla vakit geçiren balıkçılar, yaklaşık 8 ay boyunca neredeyse karaya çıkmıyor.
Bilhassa havaların soğuk olduğu kış aylarında zorluk yaşayan mürettebat, bu devirde yağmur, derin dalgalar ve fırtınayla kıyasıyla bir uğraşa girişiyor.
AA grubu ağır mesaiye tanıklık etti
Anadolu Ajansı (AA) takımı de Atakan Canbaz’ın kaptanlığını yaptığı ve çoğunluğunu Ordu‘dan gelen mürettebatın oluşturduğu “Rıfat Reis 2” teknesinde balıkçıların 1 gününe tanıklık etti.
Neredeyse hiç durmadan çalışan balıkçıların aile hasreti hasretliği arttırsa da denizlere olan tutkuları ve öteki işlerinin olmaması onları bu işten vazgeçirmiyor.
Ağların onarılmasından teknenin paklığına kadar tüm işleri birlikte yapıyorlar. Ortalarında 50 yıllık denizciden bu yıl işe başlayan balıkçıya kadar farklı yaş kümesinden tayfa bulunuyor.
Birçok insanın konutuna çekilmeye başladığı saatlerde onların av mesaisi başlıyor. Gün batımına gerçek, Çeşme limanından ayrılan tekne, mavi sularda yol metot ilerleyip gece yarısına kadar yol almaya devam ediyor.
Kaptan, rotayı balık geçişlerinin ağır olduğu Karaburun açıklarına yanlışsız çevirdi.
Fırtına nedeniyle balıkların ortaya çıkmadığını tespit eden Atakan kaptan, balıkların toplanmasını beklemek için belirlediği bir kıyıya yanaştı. Bu sırada tayfalardan bazıları yemeklerini yedikten sonra koyu bir sohbete tutuşurken bazıları de ya televizyon seyrediyor ya da uyumaya çekiliyor.
Birbirleriyle şakalaşmayı ihmal etmeyen teknede deneyimli balıkçılar ise sohbet sırasında “acemi” meslektaşlarına işin sırrını anlatmaya çalışıyor.
Kaptan ise bu sırada bir yandan “ışıkçı” diye tabir edilen yardımcı teknedeki kaptanla görüşürken öbür taraftan sonar aygıtından suyun altındaki balıkları denetim ediyor.
Gün aydınlanmadan aygıtlarda balık sürüsü tespit eden kaptanlar, ihtar sireni çalarak mürettebatı harekete geçiriyor.
Süratle çalışmaya başlayan tayfa, ağı denizde sabitlemek için kullanılan botu suya indiriyor. Kaptandan aldığı talimatlarla mürettebatı yönlendiren “Kocareis”in anonsuyla tayfa ağları denize bırakıyor.
Kaptanın yönlendirdiği teknede, ağların kurşunlarını istifleyen “hamlacılar”, mantarlarını düzenleyen “mantarcılar”, ağın düzgün akıp akmadığını denetim eden “palacılar”, ağların gemiye çekilmesi ve bırakılmasından sorumlu “istifçiler” gün doğumuna kadar sürecek şiddetli bir çabaya başlıyor.
Alacakaranlıkta başlayan heyecan, günün birinci ışıklarıyla ağların çekilmesiyle doruk noktaya ulaşırken, ağlarda parıldayan balıklar büyük bir heyecanla güverteye alınarak kasalanıyor.
Martılar yol arkadaşları oluyor
Öte yandan bu sırada balıkçılara martılar da eşlik ediyor. Tekneleri takip eden martılar, ağların çekildiği anlarda balık kapmak için adeta birbirleriyle yarışıyor. Denizdeki ve tekneden atılan balıkları yakalamaya çalışan çok sayıda kuşun balık kapma gayreti ise görülmeye bedel anları oluşturuyor.
Taze kalması için buzlanan balıklar teknenin Eğri Limanı’na yanaşmasının akabinde kamyonlara taşınıyor. Tüm zorluğa karşın işlerini tamamlamanın huzurunu yaşayan kaptan ve tayfalar, akabinde kahvaltı yaparak yorgunluklarını atmanın keyfini yaşıyor.
Günün tahlilini yapan mürettebat daha sonra akşam çıkacakları yeni sefer için dinlenmeye çekiliyor.
Öyküleri farklı umutları birebir
Üniversite eğitimini yarıda bırakarak bu işe devam eden 25 yaşındaki Mutluhan Çoşkun, yaklaşık 13 yıldır balıkçılık yaptığını ve bunun bir aile mesleği haline geldiğini söyledi.
Teknedekilerle bir aile üzere olduklarını ve bu meslek sayesinde helalinden kazanan hoş beşerler biriktirdiğini anlatan Çoşkun, şöyle devam etti:
“İstanbul’dan Ordu’ya göç ettiğimizde başladım mesleğe. Dedelerimizin mesleği bu. Biz de babamızdan devraldık. Ben öğretmen olacaktım hayalim oydu lakin bazen her istediğin olmuyor. 2013’te üniversiteye kayıt yaptırdım ancak 3. sınıfta bırakmak durumunda kaldım. Kaideler o denli gelişti. Burada yeni evlenen arkadaşlarımız var eşlerini bırakıp gelmişler. Zira borçlarını bu dönemde ödemek istiyorlar bunun için uğraş ediyorlar. Burada üretime iktisada katkı sunuyoruz. Tuttuğumuz balıklar Türkiye’nin her tarafına gidiyor. Elimizden geldiğince vatandaşlarımıza ucuz balık yedirmeye çalışıyoruz.”
Ordulu 25 yıllık balıkçı 50 yaşındaki Hüseyin Ergün ise teknedeki birçok kişinin hemşehrisi olduğunu ancak burada bir aile üzere olduklarını tabir etti.
İşlerinin zorluğundan bahseden Ergün, şunları kaydetti:
“Hayat bizi bu şartlara zorluyor. Çok sıkıntı bir meslek bu. Uykusuzluk, soğuk hava… Meskendeki tüm yaşantımızı burada yaşıyoruz. Banyo, mutfak, çamaşır hepsini burada hallediyoruz. Gittiğimiz birtakım limanlarda büyük ezalar yaşıyoruz. Kimi beşerler bizim balıkçıların dışarı çıkmasından rahatsız oluyorlar. Çoklukla gece çalışıp gündüz uyuyoruz lakin bazen gündüz uyuyamadığımız devirlerde oluyor. Ağları onarıyoruz, tekneyi düzenliyoruz falan.. Bilhassa kış mevsiminde çok soğuk oluyor. Çocuklarım İstanbul’da yaşıyor maaşımı alınca onlara gönderiyorum. Bu halde hayat devam ediyor. Mevsimlik emekçi gibiyiz 7-8 ay buradayız sonra memlekete gidip işlerimizi yapıyoruz.”
İki kardeşiyle birlikte çalışan teknenin “kocareisi” 28 yaşındaki Ufuk Çoşkun da 15 yıldır balıkçılık yaptığını ve tüm zorluğuna karşın işini sevdiğini lisana getirdi.
Geçen yıla nazaran bu yıl dönemin pek verimli geçmediğini belirten Çoşkun, “Her şeye karşın Allah’a şükürler olsun. Ben daha evvel uzun mühlet teknede öteki yerlerde çalıştım fakat 4 yıldır ‘kocareislik’ yapıyorum. Her mesleğin bir zorluğu var fakat balıkçılığın farklı bir zorluğu var. En zoru da gurbette aileden uzakta olmak. Bilhassa rüzgarlı havalarda çok külfet yaşıyoruz. Ancak her şeye karşın seviyoruz mesleği. Karımız da iyi çok şükür.” sözlerini kullandı.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Halil Fidan
Haberler.com
