Yargı Islahatı Strateji Evrakı kapsamında hazırlanan Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Genel Şurasında kabul edilerek maddeleşti.
Kanuna nazaran, Anayasa Duruşmasının, birinci derece duruşmasının kesin nitelikli kararının taraflara bildiri edilmeden 2 haftalık hak düşürücü müddetin başlatılmasını, hak arama hürriyetine ters bularak iptal etmesinin akabinde bir düzenleme yapılıyor. Buna nazaran, misyonsuzluk yahut yetkisizlik kararının kesin olması halinde de kararın taraflara bildiri edilmesi, evrakın vazifeli yahut yetkili duruşmaya gönderilmesine ait 2 haftalık mühlet, bildirim tarihinden itibaren başlayacak.
Öngörülen müddette belgenin vazifeli yahut yetkili duruşmaya gönderilmesi için gerekli müracaatın yapılmaması durumunda dava, kanun gereği açılmamış sayılacak. Bu mevzuda misyonsuzluk yahut yetkisizlik kararı veren mahkemece resen karar verilecek.
Düzenlemeyle, duruşmaların bir kısmının yahut tamamının zımnî yapılması halleri ortasına, “yargılama ile ilgili şahısların korunmaya paha üstün bir menfaatinin bulunması” hali de eklenecek. Bu durumda, duruşmaların bir kısmı yahut tamamı zımnî yapılacak.
Hakimin reddi nedenlerine, daha evvel tıpkı uyuşmazlıkta arabuluculuk yahut uzlaştırmacılık yapmış olma halleri eklenecek.
Hakimin reddi talebine ait karar, evrak üzerinden inceleme yapılarak da verilebilecek. Ret nedeni sabit olmasa bile merci bunu beklenen görürse, ret talebini kabul edebilecek. Ret sebepleri hakkında yemin teklif olunamayacak.
İstinaf kanun yoluna başvurulabilecek
Kanun, davaların gereksiz yere uzamasının önlenmesi ve çelişkinin giderilmesini de amaçlıyor. Hakimin reddine ait merci kararlarına karşı dava konusunun ölçü ve kıymetine nazaran derhal istinaf kanun yoluna başvurulabilecek.
Hakim, tayin ettiği müddetin kesin olduğuna karar verebilecek. Bu takdirde hakim, tayin ettiği kesin mühlete husus olan süreci, hiçbir duraksamaya yer vermeyecek halde açıklayacak ve müddete uyulmamasının tüzel sonuçlarını açıkça tutanağa geçirerek ihtar edecek. Kesin olduğu belirtilmeyen süreyi geçirmiş olan taraf yine mühlet isteyebilecek, bu halde verilecek ikinci müddet kesin olacak ve tekrar müddet tanınmayacak.
Kanun, uygulamada meçhul alacak davasıyla ilgili görülen meselelere ait de düzenlemeler içeriyor. Karşı tarafın verdiği bilgi yahut tahkikat sonucu, alacağın ölçüsü yahut kıymetinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesi halinde hakim tarafından tahkikat sona ermeden verilecek 2 haftalık kesin mühlet içinde davacı, tezin genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın talebini tam ve kesin olarak belirleyebilecek. Aksi takdirde dava, talep sonucunda belirtilen ölçü yahut paha üzerinden görülüp karara bağlanacak.
“Kısmi eda davasının açılabildiği hallerde, tespit davası da açılabilir ve bu durumda türel faydanın var olduğu kabul edilir” kararı mevzuattan çıkarılıyor.
Kanıt avansının, dava açarken duruşma veznesine yatırılması mecburî olmayacak.
Devreden ve devralan yargılama masraflarından sorumlu olacak
Davacı, karar katılaşıncaya kadar lakin davalının açık isteği ile davasını geri alabilecek. Bu takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilecek.
Davanın açılmasından sonra davalı taraf, dava konusunu üçüncü bir şahsa devretmesi halinde davacı isterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralan şahsa karşı davaya devam edecek.
Dava, davacı lehine sonuçlanırsa dava konusunu devreden ve devralan yargılama masraflarından müteselsilen sorumlu olacak. İsterse davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürecek. Davanın açılmasından sonra, dava konusu davacı tarafından devredilirse devralan kişi görülen davada davacı yerine geçecek, dava kaldığı yerden devam edecek. Dava davacı aleyhine sonuçlanırsa, dava konusunu devreden ve devralan yargılama masraflarından müteselsilen sorumlu olacak.
Hakim tarafları teşvik edecek
Düzenlemeyle ek karşılık verme müddetinin hangi andan itibaren başlayacağı da açıklığa kavuşturuluyor. Buna nazaran ek müddet, 2 haftalık yanıt mühletinin bitiminden itibaren işlemeye başlayacak.
Duruşma, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden ve incelemeyi tamamladıktan sonra ön inceleme için bir duruşma günü tespit ederek taraflara bildirecek.
Çıkarılacak davetiyede; duruşma davetiyesine ve sonuçlarına ait başka konular, tarafların sulh için gerekli hazırlığı yapmaları ihtar edilecek. Duruşmaya yalnızca taraflardan birinin gelmesi ve yargılamaya devam etmek istemesi durumunda, gelmeyen tarafın yokluğunda yapılan süreçlere itiraz edilemeyecek. Davetiyenin tebligˆinden itibaren 2 haftalık kesin su¨re ic¸inde tarafların dilekc¸elerinde go¨sterdikleri, lakin henu¨z sunmadıkları dokümanları duruşmaya sunmaları yahut bas¸ka yerden getirtilecek evrakların getirtilebilmesi gayesiyle gereken ac¸ıklamayı yapmaları istenecek. Bu konuların verilen müddette yerine getirilmemesi halinde o kanıta dayanmaktan vazgeçmiş sayılacaklarına karar verileceği belirtilecek.
Uyuşmazlık bahislerinin tespitinden sonra hakim, tarafları sulh ve arabuluculuğun asılları, süreci ve hukuksal sonuçları hakkında aydınlatarak sulhe yahut arabuluculuğa teşvik edecek, bu hususta sonuç alınacağı kanaatine varırsa bir keze mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin edecek.
Yapılan ihtara karşın dilekçelerinde gösterdikleri dokümanları sunmayan yahut evrakların getirtilmesi için gerekli açıklamayı yapmayan tarafın bu kanıtlara dayanmaktan vazgeçmiş sayılmasına karar verilecek.
Taraflar, karşılığa karşılık ve ikinci yanıt dilekçeleri ile serbestçe sav yahut savunmalarını genişletebilecek yahut değiştirebilecek. Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra ise bunlar yapılamayacak.
(Sürecek)
Kaynak: AA
Haberler.com
