İran’da cuma günü yapılan ve muhafazakâr aday İbrahim Reisî’nin 8. Cumhurbaşkanı olduğu seçim tarihi bir protesto eylemine dönüştü. Reisî’nin çabucak akabinde ikinci sırayı idaresi protesto emelli kullanılan ‘beyaz oylar’ aldı. Resmî sonuçlara nazaran, iştirakin yüzde 48,8 düzeyinde olduğu seçimde sandığa giden seçmenlerden 3 milyon 726 bin 870’i reaksiyon maksatlı ‘beyaz oy’ kullandı.
DÜNYA TARİHİNDE BİR BİRİNCİ
Kritik seçimi gazetemize pahalandıran Tebriz Araştırma Merkezi uzmanlarından Babek Şahed, bu sonuçların dünya seçim tarihinde bir birinci olduğunu belirterek “İran rejimine sandıktan güçlü bir ileti verildi. Halkın yüzde 50’si sandığa hiç gitmezken gidenlerin de değerli bir çoğunluğu sistemin sahiplerine tarihî bir ihtarda bulundu’’ dedi.
Mevcut idare ile savaş hâlinde olan Belucistan bölgesinde seçime iştirakin yüzde 65’ler seviyesinde olduğuna dikkat çeken Şahed, Türklerin ağır olduğu bölgelerde yüzde 43-44 olduğunu kaydetti. Şahed “Başkent Tahran’da ise seçmenin yüzde 70’inin sandığa dahi gitmedi’’ diye konuştu.
İŞTİRAK YÜZDE 48’DE KALDI
Babek Şahed, İran’da seçime iştirak ve verilen protesto oylarının değerine dikkat çekerek şunları kaydetti:
Bu sonuçlar, şunu gösterdi ki; reformcu ya da muhafazakâr tüm siyasi aktörler ve rejimin asli yapısına inanç en alt seviyede. İran dinî başkanı ve rejimin bir numaralı ismi Hamaney’in onca uyarısı ve teşviklerine karşın geçen seçimde yüzde 78 olan iştirak bu sefer yüzde 48’lere kadar geriledi. Bunların da yüzde 10’u beyaz oy kullanan bireyler. Hameney dâhil birçok kıymetli isim bu seçimler öncesi iştirakin değerini vurgularken çıkacak sonuçları da sistemin meşruiyeti ile ilişkilendirdi. Tüm bunlara ek olarak İran’da Şinasname diye bir seçim kimliği uygulaması var. Sandığa giden her şahsın bu kimliği mühürlenir ve bu durum İran vatandaşlarının tüm resmî işlerinde dikkate alınır ve o bireye kimi ayrıcalıklar sağlar. Her şeye karşın açıklanan sayılar ortada. Müesses nizam bugüne dek daima Cumhurbaşkanlığının reformcu kanatta olduğunu ve kendilerinin suçlanamayacağını öne sürüyordu. Artık bu makam da kendilerinde. Ekonomik darboğaz ve rejimin baskı siyasetleri devam ederse mutlaka önü alınamayan sokak olayları başlar.
Türkiye Gazetesi
Haber7
