Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen Cengiz Aytmatov Milletlerarası 4. Issık-Göl Forumu kapanış programına katıldı.
Buradaki konuşmasına tüm iştirakçileri selamlayarak başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Cengiz Aytmatov Issık-Göl Forumu’nun dördüncüsü vesilesiyle bizlerle birlikte olan tüm dostlarımıza, kardeşlerimize, kültür, sanat ve edebiyat dünyamızın temsilcilerine şükranlarımı sunuyorum.” diye konuştu.
Caparov ve heyetiyle Yüksek Seviyeli Stratejik Konsey’in 5’inci toplantısında çok verimli ve samimi görüşmeler gerçekleştirdiklerini söyleyen Erdoğan, siyaset, iktisat, güvenlik, terörle uğraş, kültür ve eğitim üzere pek çok alanda atacakları adımları kararlaştırdıklarını tabir etti. Erdoğan, “İkili bağlarımızın hak ettiği düzeye ulaşması konusunda Kırgız dostlarımızla birebir hissiyatı paylaştığımızı memnuniyetle gördük. Ülkelerimiz ortasındaki dostluk ve kardeşlik bağlarını tahkim edecek her adımı Cumhurbaşkanları olarak desteklemekte kararlıyız. Kardeşliğimizin ve dayanışmamızın en büyük gücü gönül, kültür ve medeniyet coğrafyamızın sancakları, bayrakları ve yol başçılarıdır. Kalem ve kelam erbabı kıymetlerimiz sayesinde canlılığını devam ettiren köklerimizden çiçek açıyor, yaprak açıyor, serpiliyor ve daima birlikte o ulu çınarların altında büyük bir aile olarak toplanıyoruz. Sahip olduğumuz medeniyet ve kültür hazinemizi işleyen muharrirlerimiz, şairlerimiz ve fikir adamlarımız tekrar diriliş ve yükseliş için bize istikamet gösteriyor, yol gösteriyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Yahya Kemal’in Türkçe için “Ses bayrağımız” dediğini aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Cengiz Aytmatov işte bu bayrağı Türkistan coğrafyasının kutup yıldızı olarak tüm dünyada parıldayan, kalpleri buluşturan, gönülleri kuşatan bir sancak haline getiren kıymetlerimizin başında geliyor. Bu o denli bir sancak ki üzerimizdeki asırlık küllerden silkinip tekrar ayağa kalkmamızı daima birlikte yükselmemizi sağlıyor. Kültür hazinemizin en güzide isimlerinden olan Yusuf Has Hacip, ‘Yurdu kılıçla alırsınız, kalemle tutarsınız.’ diyor. Balasagunlu Yusuf, Kaşgarlı Mahmut, Ali Şir Nevai, Nasır-ı Hüsrev, Kadı Burhaneddin, Yunus Emre, Fuzuli, Mahtumkulu üzere kelam ustaları da bizim lisanımızı, edebiyatımızı, tarihimizi ve fikir dünyamızı şekillendirdi. Kunanbay, Mehmet Akif, Muhtar Avezov, Çolpan, Necip Fazıl, Sabir, Kasım Tınıstanov, Sıdık Karaçev, Vahapzade, Çobanzade, Şehriyar üzere kalem ustaları da çağımızı aydınlatan yapıtlara imza attılar. Yapıtlarıyla tarihimizi, kültürümüzü, medeniyetimizi gelecek jenerasyonlara aktaran Aytmatov işte bu geleneğin yakın tarihteki en güçlü temsilcilerinden biridir.”
“ORTAK BEDELİMİZ OLARAK GÖRÜYORUZ”
Kökleri çok eski tarihlere dayanan Kırgızların dünya edebiyatına kazandırdığı eşi olmayan iki mücevherin bulunduğunu söyleyen Erdoğan, şöyle konuştu:
“Bunlardan birincisi, kendi alanında dünyanın en uzun metni olma özelliğine sahip Manas Destanı ve destanın kahramanı Manas’tır. İkinci mücevher ise Cengiz Aytmatov’dur. Merhum Aytmatov yapıtlarıyla dünya edebiyatının en kıymetli kalemleri ortasındaki yerini alırken yaptığı öteki hizmetlerle de Kırgızların günümüzdeki ulusal kahramanı haline gelmiştir. Aytmatov yazdığı birbirinden kıymetli yapıtlarıyla dünya çapında bir muharrir olarak edebiyat tarihindeki yerini alırken bizatihi kendi hayat kıssasıyla de uzun uzun üzerinde durulmayı hak eden bir şahsiyettir. Neredeyse her yaygın lisana çevrilen 10 milyonlarca baskısı yapılan yapıtlarıyla Aytmatov doğduğu ve yaşadığı toprakları, bozkırı, dağları, gölleri, ırmaklarıyla Kırgız kültürünü tüm insanlığa tanıtmıştır. Manas’ın karargahının bulunduğu Talas Vadisi’ndeki Şeker Köyü’nde dünyaya gelen Aytmatov’u tüm dünyanın ve natürel en başta da bizim ortak kıymetimiz olarak görüyoruz.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Yazarlar toplumlarının aynasıdır.” hakikatinden hareketle Aytmatov’un da ilişkin olduğu toplumun aşklarını, hasretlerini, sevinç ve sıkıntılarını büyük bir samimiyetle yapıtlarına yansıttığına işaret ederek şu değerlendirmeyi yaptı:
“Zor bir coğrafyaya hitap etmesine karşın ümitsizliğe yer vermemiş, en can yakıcı meşakkatleri lisana getirirken bile onların üstesinden gelmenin yollarını göstermiştir. Aytmatov ‘İnsanlar bahtlarını ararlar, yazgılar de insanları.’ diyerek çilekeş Kırgız halkının bir devir en çok arayışında olduğu soruyu cevaplamaya çalışıyordu. Bu büyük müellifimiz ‘Kim sevgiye, dostluğa adalete, beşerler ortasındaki gerçek samimiyete ve masallarda kaldığı zannedilen mefkurelere bütün kalbiyle inanırsa gerçek kahraman odur.’ derken aslında ‘Ben gelmedim dava için, benim işim sevgi için.’ diyen Yunus’un lisanıyla sesleniyordu. Hazreti Mevlana’nın müsaadeden giderek bir ayağını doğduğu topraklara sabitleyen Aytmatov öbür ayağıyla da bütün dünyayı kuşatan cihanşümul bir daire çizmeyi başarmıştır.”
Bir ortada olmalarına vesile olan Issık-Göl Forumu’nun da Aytmatov’un başarılarından biri olduğunu lisana getiren Erdoğan, “Kurucusu olduğu foruma Aytamov’un isminin verilmesinin de bir kadirşinaslık örneği olarak takdirle karşılıyorum.” dedi.
Çok istikametli bir fikir, edebiyat ve diplomasi insanı olan Aytmatov’un hem dünya edebiyatına hem de siyasi tarihe kazandırdığı en dikkat alımlı kavramlardan birinin “mankurtluk” olduğunu belirten Erdoğan, “Kişinin kendisine, ailesine, toplumuna, milletine, tarihine, kültürüne özcesi daha evvel sahip ve ilişkin olduğu her şeye yabancılaşması hatta düşmanlaşması demek olan mankurtluk aslında kölelik manasına geliyor. Unutulmaz yapıtı ‘Gün Olur Asra Bedel’ romanında kullandığı ‘mankurt’ kavramını ve bunu izah için anlattığı olayı biz de her fırsatta kendisini rahmetle anarak kullanıyoruz. Coğrafyamızı mankurtlardan kurtarabildiğimiz ölçüde daima birlikte geleceğimize inançla bakabileceğimize, amaçlarımıza süratle yaklaşabileceğimize inanıyoruz.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Geçmişten bugüne, günümüzden geleceğe köprü kuran yapıtlarıyla bütün insanlığa emsalsiz bir miras bırakan Cengiz Aytmatov’u tekrar rahmetle yad ediyorum.” dedi.
Forumun düzenlenmesinde emeği ve katkısı olanlara teşekkürlerini ileten Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuk Cumhurbaşkanı Caparov’a Türkiye’ye ziyareti ve foruma katılması hasebiyle şükranlarını sundu.
Forumun kapanışına Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da katıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan ile Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Caparov ve eşi Aygül Caparova, program öncesinde Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde açılan sergiyi gezdi.
Haber7
