Büyük Türk düşünürü ve şair Yunus Emre, sevgi, hürmet, müsamaha, doğruluk, sabır, kanaat, cömertlik, fedakarlık, Allah sevgisi ve gönül yapmak üzere pahalarla yüzyıllardır insanlığa ışık saçıp yol gösteriyor.
Kesin doğum tarihi bilinmeyen Yunus Emre, çeşitli kaynaklara nazaran, 13. yüzyılın ortaları ile 14. yüzyılın birinci çeyreği ortasında Anadolu’da yaşadı.
Türk-İslam halk kanısının en kıymetli yapı taşlarından Yunus Emre’nin 1307-1308’de yazdığı “Risaletü’n-Nushiyye” ile vefatının akabinde sevenlerinin derlediği şiirlerinden oluşan “Divan” isimli iki yapıtı bulunuyor.
Anadolu’nun manevi mimarlarından, her müminin arzuladığı ilahi aşkı anlattığı şiirlerini halk lisanıyla yazan Yunus Emre, Türkiye Türkçesinin tarihi devresinin birinci safhasını teşkil eden ve “Eski Anadolu Türkçesi” ismi verilen bu şivenin oluşmasında rol oynadı.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) vefatının 700’üncü yılı nedeniyle 2021’i “Yunus Emre’yi Anma Yılı” kapsamına aldı. Cumhurbaşkanlığınca 2021’in “Yunus Emre ve Türkçe Yılı” edilmesiyle de etkinlikler yıl içine yayıldı.
Yunus Emre, her yıl mayıs ayı başında Eskişehir’in Mihalıççık ilçesindeki türbesinde Yunus Emre Kültür ve Sanat Haftası kapsamında düzenlenen etkinliklerle anılıyor. Hafta aktiflikleri çerçevesinde çeşitli kurum ve kuruluşların iş birliğinde 7-9 Mayıs’ta “Uluslararası Yunus Emre ve Dünya Lisanı Türkçe (YU-DİL)” isimli çevrim içi bilgi şöleni gerçekleştirilecek.
“Anadolu halkının bitmeyen umudu oldu”
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) İlahiyat Fakültesi İslam İdeolojisi Öğretim Üyesi ve Yunus Emre Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Kamil Sarıtaş, AA muhabirine, Yunus Emre’nin Mihalıççık’taki Sarıköy’de (Yunus Emre Mahallesi) doğduğunu söyledi.
Yunus Emre’nin bir taraftan buhranların olduğu öteki yandan yeni oluşumların başladığı yüzyılda yaşadığını belirten Sarıtaş, şöyle devam etti:
“13-14. yüzyıllarda Moğol istilaları, Haçlı atakları ve taht kavgalarının olduğu görülmektedir. Bu devirde Türklerin bulunduğu, Anadolu, İran ve Suriye coğrafyasında, siyasi yapı büsbütün bozulmuş olup anarşi karar sürer. Bu türlü bir ortamda ve vakitte Yunus Emre ilim, irfan, sevgi, itimat, ahlak, iyilik, doğruluk, adalet, yardımlaşma, birlik ve beraberlik üzerine davetler yaparak Anadolu halkının bitmeyen umudu olur. Hakikaten sonraki yüzyıllarda bu niyetlerin ve pahaların hasretini çeken her insan Yunus Emre’yi ‘Bizim Yunus’ olarak benimsemiştir.”
Yunus Emre’nin ‘Bizim Yunus’ olmasını sağlayan kişinin mürşidi Tapduk Emre olduğunu anımsatan Sarıtaş, “Yunus’un üniversal bildirilerinden hareket ederek günümüzde sevgisizlik ve saygısızlık kaynaklı birçok sorunu çözmek mümkündür. Yunus Emre, toplumdaki insan bağlantılarının sevgi üzerine inşa edilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Yunus Emre bize hakikat yolundaki gerçek mutluluğun anahtarını sunuyor. Dün olduğu üzere bugün de Yunus lisanına ve gönlüne muhtacız. Her türlü şiddetin önlenmesinde, birlik ve beraberliğin sağlanmasında Yunus fikrine ve inanç haline muhtaçlığımız var. Bu nedenle Yunus’u yalnızca okul, cadde ve enstitü isimlerinde değil, hayatımızın her anında canlı kılmalıyız. ” değerlendirmesinde bulundu.
“Türkçeyi mayaladı, İslamlaştırdı, edebi lisan haline getirdi”
Sarıtaş, Yunus Emre’nin “Risaletü’n-Nushiyye” isimli Mesnevi biçiminde kaleme aldığı yapıtının dini ve tasavvufi öğütleri, öteki yapıtı “Divan”ın ise şimdi hayattayken Anadolu’da lisandan lisana dolaşmaya başlayan şiirlerini içerdiğini aktardı.
Yunus Emre’nin hayatı ve ortaya koyduğu yapıtlarıyla geçmişten bugüne şairlere ilham kaynağı olduğunu anlatan Sarıtaş, “Yunus Emre ilahileriyle Müslümanların hayatında varlığını sürdürmüştür. Yunus Emre halkın düzeyine ve zevkine uygun bir stilde kanılarını şiir yoluyla lisana getirmiştir. Büyük bir mutasavvıf ve şairdir. Türk tasavvuf edebiyatının Anadolu’daki kurucusudur.” dedi.
Doç. Dr. Sarıtaş, Yunus Emre’yi “Türkçenin süt dişi, Türkçeyi mayalayan ve İslamlaştıran, edebi lisan haline getiren şahsiyet” olarak niteledi.
Şiirlerinde sevgi, hürmet, müsamaha, doğruluk, sabır, kanaat, cömertlik, fedakarlık, Allah sevgisi ve gönül yapmak üzere kıymetleri ele alan Yunus Emre’nin, İslam’ın aşk, umut, adalet ve müsamaha davetinin bugüne kadar arı ve duru formda yankılanmasını sağladığını vurgulayan Sarıtaş, şöyle dedi:
“Kendine has usulüyle Türk edebiyatı, tekke şiirleri, Bektaşi şiirleri ve aşık edebiyatı alanında haleflerine değerli katkılar sunmuştur. Yunus Emre, sevgi, aşk, irfan ve hizmetle gönül yapmaya çalışmıştır. Türk edebiyatının en büyük mütefekkirlerinden biridir.”
Sarıtaş, Yunus Emre’nin birebir vakitte Anadolu’da bir bakıma halk tabibi üzere dolaşarak halkın yaşadığı sıkıntılara tahliller getirmeye çalışıp toplumun ruhsal hafızasını onardığını kelamlarına ekledi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Deniz Açık
Haberler.com
