Türkiye’de birinci koronavirüs olayının görüldüğü 11 Mart 2020 tarihinden sadece 14 gün sonra hayata geçirilen koronavirüs nedeniyle kısa çalışma uygulaması 30 Haziran 2021 tarihinde sona erecek.
Bir yılı aşkın bir müddettir uygulanan ‘kısa çalışma’nın bitişine 14 gün kaldı. İşyerlerindeki insan kaynakları grupları, çalışanların dönmesiyle başlayacak olan yeni sürece hazırlanıyor.
Türkiye’de birinci koronavirüs olayının görüldüğü 11 Mart 2020 tarihinden sadece 14 gün sonra hayata geçirilen koronavirüs nedeniyle kısa çalışma uygulaması 30 Haziran 2021 tarihinde sona erecek. Bir yılı aşkın bir mühlet uygulanan kısa çalışmanın bitişi ve işyerine dönüş ile birlikte insan kaynakları ünitelerinin yeni gündemleri oluşacak. Bugün bu bahisleri ele almaya ve kısa çalışma sonrası işyerlerinde yapılması gereken planlamaları değerlendirmeye çalışacağım.
İSG EĞİTİMİ
İnsan kaynakları ünitelerinin kısa çalışmadan dönen emekçiler için birinci yapması gereken planlama, bu şahısların işe adaptasyonunun sağlanması. Bu mevzuda atılacak birinci adım da iş sıhhati ve güvenliği eğitimi. Salgın ne yazık ki salgın öncesi dinamiklerden çok farklı biçimde yaşandığı için, pek çok kişinin salgın öncesi ömür biçimine dönmesi kolay olmayacak. Çok uzun müddet konuttan ve kısa çalışan bir kişi işyerindeki kurallara tekrar adapte olmak noktasında zorlanabilir. Bu yüzden birinci evvel iş sıhhati ve güvenliği eğitimlerinin yenilenmesi gerekiyor. Öteki yandan bu konu isteğe bağlı bir durum da değil, bir mecburilik. Çalışanların altı ay ve daha fazla mühletle işyerlerinden uzakta kalmaları halinde üretim süreçlerine yabancılaşması ve çalışma ortamından uzak kalmaları nedeniyle doğabilecek olumsuz durumların engellenmesi için bu eğitimlerin verilmesi gerekiyor. Bu eğitimin iş güvenliği uzmanı ve işyeri doktoru tarafından verilmesi ve kayıt altına alınması kıymetli.
VİRÜS HAYATIMIZDA
Kısa çalışmanın 30 Haziran prestijiyle bitiyor olması, zorlayıcı nedenle kısa çalışmanın da sonlanması manasına geliyor. Başka yandan koronavirüs bir mühlet daha hayatımızda olacak. Münasebetiyle kısa çalışma sonrası işyerinde çalışma biçimlerinin de tekrar ele alınması, esnek ve uzaktan çalışmanın planlanması gerekiyor. İşyerlerine giriş ve çıkışlarda bir ortaya gelinecek kişi sayısının azaltılması, yemek ve mola müddetlerinde vakit geçirilecek alanların bölünmesi üzere önlemlerle bu süreçte işyerinde yeni bir salgın yaşanmasının önüne geçilmesi kaide.
FESİH YASAĞI
30 Haziran 2021 tarihinde sadece koronavirüs nedeniyle kısa çalışma değil, fesih yasağı da sona erecek. 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren uygulanmakta olan fesih yasağının 30 Haziran’da sona erecek olması iş kayıplarının yaşanmasına neden olabilir. Fesih yasağı mühletince 12 milyar 764 milyon 834 bin TL nakdi fiyat dayanağı ödendi. Nakdi fiyat takviyesi sayesinde salgın önlemleri nedeniyle çalışamayan ya da çalışma mühleti azalan personellerin gelir kayıplarının önüne geçilmeye çalışıldı. 3 milyon 501 kişinin fesih yasağı müddetince nakdi fiyat dayanağı alması ve işlerine tutunması sağlandı. 30 Haziran sonrası işyerlerinde ertelenen fesihlerin gerçekleşmesi kelam konusu olabilir. Bu durumda işsizlik maaşı alamayacak bireyler olmasının önüne geçilmesi gayesiyle işsizlik sigortasından yararlanma kurallarının esnetilmesi kelam konusu olabilir.
AŞI TEŞVİK EDİLEBİLİR
Patronlar işyerlerinde bir an evvel salgın öncesi periyoda dönebilmek için çalışanlarının aşı olmasını teşvik edici düzenlemeler planlayabilirler. Sırası gelen kişinin birebir gün randevu alması halinde ikramiye ödenmesi, aşı sonrası gün fiyatlı müsaade, ya da aşı olan bireylerin mesai saatleri içerisinde aile hekimlikleri ya da hastanelere gidiş gelişinin sağlanması üzere uygulamalarla çalışanlarının aşı olmasını teşvik edecek patronlar çalışanların bir an evvel aşı olmalarını sağlayıp aşı kararsızlığının oluşmasını engelleyebilirler.
UZAKTAN ÇALIŞMADA YENİ DEVİR BAŞLIYOR
Koronavirüs salgını mühletince pek çok çalışan meskenden çalışmayı deneyimledi. Salgının denetim altında tutulmasına yönelik olarak alınan önlemler nedeniyle daha evvel hiç işyeri dışından çalışma tecrübesi olmayan pek çok kişi konuttan çalışmaya başladı. Bu süreçte uzaktan çalışmaya geçiş ve uzaktan çalışan çalışanların hakları sorunu personel ve patron ortasında çok da konuşulmadı. Lakin kısa çalışmanın bitiyor olması, koronavirüsün de zorlayıcı neden olmaktan çıkması manasına geleceği için uzaktan çalışan personellerin artık bu mevzuda onaylarının alınması gerekecek. Hasebiyle patron çalışanın onayı olmadan, uzaktan çalışmayı zorlayamayacak. Ayrıyeten uzaktan çalışan personellerin hali hazırdaki mukavelelerinin revize edilmesi ya da ek bir protokol ile uzaktan çalışılan günlere ait maddi ve toplumsal hakların düzenlenmesi gerekecek.
22.5 MİLYON KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
2020 yılının Mart ayı sonunda hayata geçirilen kısa çalışma ödeneği sayesinde pek çok emekçinin istihdamda kalması sağlandı. Nisan 2020 ila Mayıs 2021 devri ortasında 22 milyon 664 bin 919 kısa çalışma ödeneği ödendi. Toplamda 35 milyar 13 bin 932 TL meblağında kısa çalışma ödeneğinin ödendiği süreçte istihdamın ve bir ölçüde gelirlerin korunması sağlanmış oldu.
Bu sayılar kısa çalışmanın salgında üstlendiği rolü açıkça ortaya koyuyor. Öbür yandan kısa çalışmanın üç altı aylık öngörülen mühletinin uzaması ve bir yılı aşkın bir müddet uygulanması nedeniyle ortaya çıkan kimi sıkıntılar oldu. Emekliliğin ötelenmesi, emzirme ödeneği ve rapor parasına erişememe biçiminde gerçekleşen sıkıntıların tahlili için kısa çalışma sonrası birtakım adımların atılması gündeme gelecektir.
Haber7
