Kiralardaki süratli artışla birlikte aidat fiyatları de birebir oranda artış göstermeye başladı. Yazlık siteler ile kışlık siteler ortasındaki aidat krizi de günden güne gün yüzüne çıkıyor. Apartman aidatlarıyla ilgili genel bir sorun her yıl yaşanıyor.
Aidattan birinci ve asıl sorumlunun her vakit kat maliki olduğunu aidatı kat malikinin ödemesi gerektiğine dikkat çeken Kat Mülkiyeti Hukuku Komite Lideri Av. Mustafa Şerek Kısacık “Evi kiraya veriyorsanız kiracının aidatı apartman yahut site idaresine ödeyip ödemediğini takip edilmeli. Ödememişse ödetmeli yahut mülk sahibi ödemelidir” dedi.
Kat Mülkiyeti Hukuku Komite Lideri Av. Mustafa Şerek apartmanlarda, yazlık sitelerde, sanayi sitelerinde, konut sitelerinde aidatlar çoklukla yıllık belirlenir. Kışlık siteler çoklukla ocak ayından ocak ayına belirlerler lakin yazlık siteler kışın öbür vilayetlerde oturdukları için onlar yaz başında belirlendiğini söyledi ve kelamlarına devam etti;
Aidatı genel şura belirler. Yani o apartmandaki, o sitedeki malikler toplanırlar geçen devirde aidat şuydu, bu sene doğalgaza şu kadar artırım gelir, personellik fiyatlarına bu kadar gelir yahut gelmiştir. Geçen devir bakın topladığımız aidatlar yetmedi diyerek sitenin, apartmanın bütün masraflarını alt alta koyarlar. Muhtemel artışları da düşünerek yeni periyot aidatını genel şurada belirlerler.
Lakin bazen genel heyette belirlenmez idareye yetki verilir. Denir ki idareye o sene mantolama yapılacaktır. Eski idarede misyonu bırakırken mantolama fiyatlarını almamıştır. Sen araştır birkaç firmadan fiyat al ona nazaran işletme projesi dediğimiz yeni periyodun gelirler listesini sarfiyatlar listesini ve aidatı belirle diyebilir. İster genel heyet belirlesin, ister yönetici yahut idare şurası belirlesin aidatın kaç TL olduğu ve son ödeme gününün hangi gün olduğu, vaktinde ödeme yapamayanlar için nelerin yapılacağı; gecikme tazminatı, faiz, icraya verme üzere konuları yöneticinin maliklere ve kiracılara bildirim etmesi gerekir.
Çok tartışılan bir diğer mevzuyu sormak istiyorum. Aidatı kim ödemelidir?
Evet. Bu mevzu da çok tartışmalı. Aidatı kim ödemelinin de ötesinde öteki bir şey de var. Mesela giriş katta oturan diyor ki ben asansör masrafına katılmam. Alt kattaki dükkan diyor ki ben mantolamaya katılmam. Yahut güvenlik hizmetine katılmam. Ben direk caddeye bakıyorum. Mal sahipleri çoğunlukla der kiracım çıkmadan niçin almadınız? Aidattan birinci ve asıl sorumlu her vakit kat malikidir. Aidatı kat malikinin ödemesi gerekir. Şayet kiraya veriyorsa, kiracının aidatı apartman yahut site idaresine ödeyip ödemediğini takip etmeli. Ödememişse ödetmeli yahut kendisi ödemelidir. Kiracımdan niçin almadınız diye mal sahibi apartman yahut site idaresine sitem edemez. Asıl sorumlu kendisidir. Zira burayı yazlık bir site olarak düşünün. 15 gün A bireyine kiraya verdi, 20 gün B şahsına kiraya verdi, bir ay C bireyine verdi, 2 ay D şahsına verdi. Yönetici kim kaç ay oturdu onların peşinde mi koşacak? Bir de bu cepheden bakın. Hasebiyle kiracıdan aidat alınır gerçek ancak kiracıdan alınmak zorunda değildir. Mal sahibi benim kiracımdan niçin almadınız diyemez. Bu ortada kiracıları uyaran bir hatırlatma yapmak istiyorum. Kiracılar için çok kıymetli bir ayrıntıya girmek istiyorum. İşletme projesi dediğimiz ve sizden aidat istenmesine neden olan masraf kalemlerine lütfen iyi bakın. Örneğin siz bu sene taşındınız ve geçen yıldan kalan 200 bin TL borç, sizden evvelki kiracılara hizmet eden çalışanların alacağı, ortak alanların aydınlatması, paklık sarfiyatından borç kaldıysa ve bunu yeni periyoda koydularsa bütçeniz 200 bin TL arttıysa bu parayı siz almadığınız bir hizmetin bedeli olarak ödemek zorunda kalabilirsiniz. Birincisi buydu.
İkincisi ise sizin ödemek zorunda olduğunuz sarfiyatlar olağan idare masraflarıdır. Ne demek bu? Bahçenin sulanması, asansörün rutin bakımı, çöplerin toplanması, işçi fiyatıdır. Ancak asansörde yapısal bir tamir tamirat varsa, bahçeye ağaç dikiliyorsa, mantolama yapılıyorsa bunun masrafının ayrılması gerekir. Yatırım ve demirbaş sarfiyatıyla olağan idare sarfiyatının ayrımının yapılması gerekir. Yoksa hiç farkına varmadan kiracılar sonrasında ödemek zorunda olmadığınız aidatı da ödemek zorunda kalabilir.
Son olarak şunu sormak istiyorum. Aidat ödemeyen şahıslar hakkında ne üzere süreçler yapılabilir?
Aidat ödemeyen bireyler hakkında yönetici icra takibi yapabilir. İtiraz ettiği vakit itirazın iptali davası açabilir. Fakat bazen siteyi yöneten inşaatı yapan firma oluyor. Satamadıkları yerler için de kendi kendilerini icraya vermiyorlar. Burada da çok değerli bir şey söylemek istiyorum. Pek fazla uygulamasını avukatların bile yapmadığı şayet öbür bireylerden aidat alınıyor da kimilerinden alınmıyorsa onun maliyeti de size yansıyacaktır. Siz o sitede, apartmanda oturan malik olarak kendiniz de icraya verebilirsiniz. Kat mülkiyeti kanunu uygulanıyorsa aylık yüzde 5 gecikme tazminatı yıllık yüzde 9 faizle birlikte yıllık yüzde 69’a varan fazla ödeme yapmak zorunda kalabilir ödemeyenler. Ayrıyeten icra masrafı, icra harcı, icraya veren avukatın vekalet fiyatı üzere ödemediği parayı iki üç kat olarak ödemek zorunda kalabilir. Diyelim ki itiraz ettiniz. Bu sefer de yönetici yahut sizi icraya veren itirazın iptali davasını mahkemede açar ve üstüne bir de mahkeme masrafları, mahkeme vekaleti fiyatları biner. Bu nedenle benim teklifim herkesin aidatı nizamlı ve vaktinde ödemesi. Zira öteki insanları mağdur edersiniz. Örneğin aidatlar ödenmedi, yaşlı insanların oturduğu bir apartmandayız. Doğalgazımız kesildi kışın ortasında. Asansörümüz çalışmıyor. Yani yalnızca kendinize ziyan vermiyorsunuz. Öbür insanlara da ziyan veriyorsunuz. Demek ki komşuluk hukuku gereği hepimiz aidatları ödeyeceğiz. Şayet aidat fazla alındı deniliyorsa, bu aidat fahiş deniliyorsa. Bunun yolu da aidatı ödememekten geçmiyor. Aidatı ödeyeceğiz ancak periyot sonunda genel konsey yapılıyor ya. Eski idarenin hesapları inceleniyor, denetleniyor yeni idare seçiliyor. Yeni devir aidatı belirleniyor. İşte o genel şuraya katılacağız. Ve o genel heyette ödediğimiz aidatın hakikat yere harcanıp harcanmadığını denetleyeceğiz. Yani aidat fahiş diye şikayet etmek yerine; bir o aidat belirlenirken genel konseye katılıp kelam sahibi olacağız, iki devir bittikten sonra o periyot yapılan harcamaların tartışıldığı ibra toplantısına genel şura toplantısına katılacağız. Yani sızlanmayacağız ve bizler idareye geleceğiz. Ya da bu idare iyi yönetemedi, bu aidatlar çok yükseldi diyoruz. O vakit biz örgütleneceğiz ve biz yöneteceğiz. Zira aidatı belirleyen bizden öbür biri değil. Biziz. Biz kimiz? O apartmandaki malikler. Siz toplantılara katılmazsanız, elbette yönetici başına nazaran aidat belirler. Aidatı artıran faktörlerden biri de şu; bir siteden yer alırken hepimizin güzeline gidiyor, saunası, hamamları, fitness merkezi, basket alanı, futbol alanı, içinde göller şelaleler var. Pekala bunların masrafını kim karşılayacak? Sitemizin üç tane giriş çıkış kapısı var. Bunların güvenlik işçisini kim ödeyecek? Aidatların artmasının fahiş olmasının nedenlerinden bir bu oburu de berbat idare ve en değerlisi de bizim bir siteden daire alırken bu tarafıyla bakmamamız. Ve genel heyetlere katılmamamız.
Haber7
