Üretim zincirindeki uzun vadeli çekler ve denetimsiz mağazalaşma üzere nedenlerle salgın öncesi yaşanan ekonomik dalgalanmalardan en çok etkilenen kesimler ortasında yer alan ayakkabı bölümü, ortadan geçen müddette yaşanan badirelerden ders çıkararak tekrar toparlandı.
Üretim ayağında 18 ayı bulan vadeler 6 aya kadar kısalırken, global salgınla birlikte Uzakdoğu tedarik zincirinin kırılması, Rusya, Avrupa ve Orta Doğu ülkelerinden talebin artması, Avrupa ülkelerinin üretim için rotayı Türkiye’ye çevirmesi dalda rekorları birbiri arkasına getirdi.
Geçen yıl salgın nedeniyle ihracatta 2019 paralelinde kapatan ayakkabı dalı, bu yıl yeni rekorlara imza atmaya başladı.
8 ayda geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 23,7 artan ayakkabı ihracatında 674 milyon dolarla tüm vakitlerin ocak-ağustos periyodu rekoru kırıldı.
Bu süreçte en yüksek ihracat 62 milyon dolarla Rusya’ya yapılırken, onu, 51 milyon dolarla Irak, 46 milyon dolarla Almanya, 36 milyon dolarla İspanya takip etti. En çok ihracat yapılan ülkeler ortasında Romanya, İsrail, İtalya, İngiltere, Hollanda ve Polonya da yer aldı.
Yıl sonunda ayakkabı ihracatında 1 milyar dolar barajının birinci defa aşılacağını belirten bölüm temsilcileri, üretim artışı için yeni elemanlara gereksinim duyulduğunu kaydederek, bu bahiste yeni meslek liselerinin ve üniversitelerde ayakkabı mühendisliği kısımlarının açılması davetinde bulundu.
“Hatalardan ders çıkaran bölümümüz şu anda eser yetiştiremiyor”
Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) İdare Heyeti Lideri Berke İçten, Türkiye’nin ayakkabıda sahip olduğu üretim gücü ve potansiyelinin 2014’te ithalata getirilen ek gümrük vergileri sonrası net bir halde ortaya çıktığını söyledi.
O periyot yaptıkları istişareler ve çalışmalar sonrası bakanlığın getirdiği ek gümrük vergilerinin ayakkabı dalını uçurumun kenarından döndürdüğünü lisana getiren İçten, ondan sonra ihracatın süratle arttığını anlattı.
İçten, daha evvel 400-500 milyon dolar cari açık veren bölümün 4-5 yılda 500 milyon dolarlık cari fazla vermeye başladığının altını çizerek, pazarlarda yaşanan sorunlara karşın bu muvaffakiyetin yakalandığını bildirdi.
Dalda global salgın öncesi yaşanan konkordatolara değinen İçten, “Şu anda önemli manada bir üretim yetiştirememe sorunu yaşıyoruz. ‘Ürün yetiştiremiyoruz’ desek yeridir. Ayakkabı bölümü, yaşadığı problemlerden önemli manada ders çıkardı. Vadeler ortalama 6 aylara kadar düştü. Kesimde çok daha iyi günler göreceğiz, hoş gelişmeler yaşayacağız.” dedi.
“Avrupalı alıcılar rotayı Uzakdoğu’dan Türkiye’ye çevirdi”
Berke İçten, 320 bin kişinin çalıştığı dalda halihazırda eleman bulamama ezası yaşadıklarını belirterek, yeni eleman yetiştirme konusunda önemli projelerinin olduğunu, bunu kısa müddet içerisinde kamuoyu ile paylaşacaklarını söyledi.
Üniversiteler ile 4 yıllık ayakkabı mühendisliği kısmı açma çalışmalarının sürdüğünü lisana getiren İçten, ayakkabı ve saraciye öğretimi için hemen yeni mesleksel ve teknik liseler açılması gerektiğini vurguladı.
İçten, dalın öncelikleri ortasında yer alan “ihracatta 1 milyar doları aşma” amacının bu yıl yakalanacağını kaydederek, şu bilgileri verdi:
“Küresel salgınla birlikte bilhassa Avrupalı alıcılar rotayı Uzakdoğu’dan Türkiye’ye çevirdi. Biz de artan navlun fiyatlarını ve kırılan tedarik zincirini fırsat bilerek ihracat pazarlarımızı çeşitlendirdik. Uzakdoğu’dan bir eserin üretilip gelmesi artık ayları alıyor. Lakin Türkiye’den eserler çok daha kısa müddette üretilip gönderilebiliyor. Türkiye’nin üretim gücünü ve potansiyelini bilen büyük mağaza zincirleri ve alım kümeleri Türkiye’ye gelmeye başladı.”
İçten, Türkiye’nin ihracatını artırma ve yeni pazarlara açılma çalışmalarının süratle sürdüğünü, bu kapsamda 29 Eylül-02 Ekim’de İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenecek 65. Memleketler arası Ayakkabı Moda Fuarı’nı fırsat olarak gördüklerini vurguladı.
Türkiye’nin global ayakkabı ticaretinde 6. sırada yer aldığını anımsatan İçten, ihracatta yeni iş birlikleri ve üretimde yapacakları yatırımlarla 2,5 milyar dolarlık ihracat ve sıralamada daha üstlerde yer almayı hedeflediklerini kelamlarına ekledi.
“Salgınla birlikte tedarik zincirinin kırılması veTürkiye’nin yakınlığı avantaj sağladı”
Türkiye Ayakkabı Kesimi Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (TASEV) İdare Heyeti Lideri Hüseyin Çetin ise kesimin salgını fırsata çevirdiğini belirterek, “Özellikle Avrupa’dan Uzakdoğu’ya uzanan tedarik zinciri kırıldı. Hem uzun vadeli teslimat hem de üretim ve navlun üzere maliyetlerdeki artış Avrupalı tedarikçileri Türkiye’ye yöneltti. Türkiye’nin AB’ye yakın olması lojistik avantaj sağladı.” diye konuştu.
İtalya Milano’da bu ay gerçekleştirilen dünyaca ünlü deri ve ayakkabı fuarı MICAM’da Türkiye’den 53 firmanın uzunluk gösterdiğini lisana getiren Çetin, Türk firmalarının ihracata yönelik eserlerinin çok önemli ilgi ve talep gördüğünü söyledi.
Çetin, ayakkabı bölümünün yaşadıklarından ders çıkardığını ve vadelerin düştüğünü kaydederek, ihracatın her yıl yüzde 20 artma potansiyelinin bulunduğunu, bu yıl yüzde 25, 2022’de de yüzde 30 artış beklediklerini vurguladı.
“Ciddi eleman açığımız var, yeni liseler açılmalı”
Hüseyin Çetin, ayakkabı bölümünde üretimin “tam gaz” devam ettiğini fakat burada iki badire ile karşı karşıya olduklarını söyledi.
Çetin, “Bunlardan birincisi; yarı mamul deri ihracatı. Bakanlar Heyeti kararıyla yarı mamul deri (kromlu deri) ihracatına ton başına 500 dolarlık fon konulmuştu. Bu yarı mamul deri ihracatı önlenirse eserler çok daha yüksek katma bedelli olarak, ayakkabı ve gibisi eser üzere, ihraç edilebilir. Bu da kesimimizi milletlerarası arenada öne çıkartır. İç piyasada daha uygun fiyatlı deri ayakkabı üretimi yapılabilir.” açıklamasında bulundu.
İkinci ıstırabın ayakkabı tabanında yaşandığını lisana getiren Çetin, “Taban için kullanılan kauçuk, poliüretan, eva ve faylon üzere ham unsurlara global manada önemli artırımlar geldi ve bu eserler bulunamıyor. Burada yaşadığımız ezaları atlatırsak üretim ve ihracattaki ilerleyişimiz sürecektir.” sözlerini kullandı.
Dalın şu anda çok önemli nitelikli eleman muhtaçlığı bulunduğunu kaydeden Çetin kelamlarını şöyle tamamladı:
“İstanbul’un yanı sıra ayakkabı bölümünün kümeleştiği İzmir, Gaziantep, Şanlıurfa, Konya ve Adana üzere vilayetlerimizde ayakkabı konusunda meslek liseli var. Lakin bu liseler yetmiyor. Ayakkabı üretiminin tüm alanlarında ve bilhassa saya konusunda önemli eleman açığımız var. Bunun için acil liseler açılması gerekiyor. Bunun yanı sıra daha evvel Yıldız Teknik Üniversitesi ile protokol imzalamıştık. Ayakkabı mühendisliği kısmı açmak için çalışmalarımız sürüyor.”
Haber7
