TBMM Lideri Mustafa Şentop, “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ilgili vakit içinde ortaya birtakım aksaklıklar çıkarsa bunlarla ilgili gerek Anayasa’da gerek kanunlarda değişiklikler yapılır. Bu da pek doğaldır ama bugün itiraz olarak ileri sürülen konuların hepsinin isabetli ve hakikat olmadığı kanaatindeyim.” dedi.
Şentop, 27. Periyot 2. ve 3. yasama yıllarına ait kıymetlendirme toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Bir gazetecinin, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde, kanunlarda tahkimat yapılmasıyla ilgili Meclisin geç kalıp kalmadığı ve bununla alakalı tartışmalara ait sorusu üzerine Şentop, hiçbir sistemin harika olmadığını söyledi.
Şentop, parlamenter sistemin kökeninin İngiltere olduğunu, İngiltere’nin sistemde birçok değişiklik yaptığını, kimi periyotlarda çok iyi işlediğini, birtakım periyotlarda de ıstırapların ortaya çıktığını tabir etti.
ABD’nin başkanlık sisteminin en ideali olarak gösterildiğini lakin son vakitlerde ABD’de sistemin işleyişiyle ilgili önemli ıstıraplar bulunduğunu lisana getiren Şentop, Türkiye’de de sistemin kendisinde, anayasal düzlemde ve kanunlarda vakit içinde değişikliklerin yapıldığını belirtti.
Şentop, “Dolayısıyla yaklaşık 2 sene evvel yürürlüğe giren yeni sistemle ilgili vakit içinde ortaya birtakım aksaklıklar çıkarsa bunlarla ilgili gerek Anayasa’da gerek kanunlarda değişiklikler yapılır. Bu da çok doğaldır. Bütün dünyada bu türlü, bizde de evvelki devirde böyleydi lakin bugün itiraz olarak ileri sürülen konuların hepsinin isabetli ve gerçek olmadığı kanaatindeyim.” değerlendirmesinde bulundu.
-“İtirazların vakit içinde azaldığını görüyoruz”
İtirazlar isabetli kabul edilse bile bunların anayasal düzlemle değişiklik gerektiren konular olmadığına, büyük kısmının uygulamayla ilgili olduğuna işaret eden Şentop, şöyle konuştu:
“Bir kısmı ise tahminen Anayasa altı mevzuatla yapılacak değişikliklerle düzeltilebilecek konulardır. Ben doğrudur, yanlıştır, isabetlidir diye bakmaksızın, bütün itirazları dikkate alarak bunu söylüyorum. O bakımdan iki yıl içinde de başlangıca nazaran değerli uzaklıklar alındığını söyleyebilirim. Gerçekten bu sistemle ilgili vakit zaman birçok anket çalışması da yapılıyor lakin daima olarak bunu iki yıldan fazla bir vakittir tertipli olarak takip eden ve detaylı anketler yapan firmalar da var. Bunlara baktığımızda aşağı üst son üç aylık bir periyot içinde başkanlık sistemiyle ilgili takviyenin kamuoyunda da arttığını söyleyebiliriz. Bu ayrıntıların tamamını vatandaşımızın bilmesi mümkün değil. Bir baş karışıklığı oluyor. Ayağı taşa takılsa kimi arkadaşlarımız ‘Vay başkanlık sistemi geldi, onun için ayağım taşa takıldı.’ diyorlar.
Bu, sanki bir sorun varsa sistemden mi kaynaklanıyor, uygulamadan mı ya da öteki birçok koşul, konjonktür, konu var, bunlandan mı kaynaklanıyor? Bu tahlili herkesin çok ayrıntılı olarak yapmasını beklemek mümkün değil.
Genel olarak baktığımızda son yapılan çalışmalarda parlamenter sistem, başkanlık sistemi oranlarının çabucak hemen birbirine eşit olduğu gözüküyor. Bu da şunu gösteriyor: Sistem yeni olduğu vakit birtakım alışkanlıklar vardı uygulamayla ilgili, beklentilerle ilgili. Bunlarla uygulama ortasında tam bir kesişme olması için vakit gerekti. Başlangıçtaki şikayetlerin, itirazların, sistemle ilişkilendirilen itirazların vakit içinde azaldığını görüyoruz. Ben, vakit geçtikçe sistemle ilgili konularda gerek iyileştirmeler yapılmak suretiyle gerekse sistemle alakalı olan ve olmayan meselelerin birbirinden ayrıştırılması noktasında daha fazla aralık alınacağını, daha objektif, serinkanlı değerlendirmeler yapılacağını düşünüyorum.”
“Devleti tahkim etme zarureti ortaya çıktı”
Mustafa Şentop, tartışmaların bir fotoğraf karesi üzerinden değil, sinema şeridi üzerinden yapılması gerektiğini lisana getirerek, “Yani buraya nasıl geldiğimizi bilirsek, buraya kadar uzanan çizginin nasıl ve hangi açıyla geldiğini bilirsek devamı konusunda kestirimde bulunabiliriz lakin yalnızca bir fotoğraf karesi üzerinden kıymetlendirme yapmak, nokta üzerinden kıymetlendirme yapmaktır, bir çizgi üzerinden değil.” dedi.
Bir gün “Madem o denli, biz de başkanlık sistemine geçelim, biz bunu istek ediyoruz.” diyerek başkanlık sistemine geçilmediğinin altını çizen Şentop, şunları söz etti:
“15 Temmuz’da yaşanan hain darbe teşebbüsü göstermiştir ki ‘Türkiye’de ne kadar uzaklık alınırsa alınsın, bu darbeci, vesayetçi anlayış ne kadar geriletilmiş olursa olsun, bu hususta daha muhkem, anayasal, sistemik düzenlemeler yapılması gerekiyordu’ fikri ortaya çıktı. Yani devleti tahkim etme zarureti ortaya çıktı 15 Temmuz’dan sonra. Bir sefer en yakından başlayarak gidiyorum. 15 Temmuz öncesi ve sonrası siyasetin, devlet algısının birebir olmayacağını söyledik ve 15 Temmuz bunu bize göstermiştir. Devlet, yalnızca fiili yani defakto olarak değil, dejure olarak da bu vesayetçi, darbeci anlayışlara karşı tahkim edilmeliydi. Bu da lakin sistem değişikliğiyle olabilir.”
-“Sistem tartışmaları ve arayışları birçok diğer ülkede de var”
TBMM Lideri Şentop, Türkiye’de vesayet ve darbeci anlayışın parlamenter sistemin işleyişinden, parlamenter sistemin yapısından kaynaklanan istifade noktaları olduğuna işaret ederek, 28 Şubat ve 12 Mart’ı örnek gösterdi.
“Yeni sistemde halkın direkt hükümeti seçeceği bir düzenlemeye geçtik.” diyen Şentop, 2012’de AK Parti’nin Anayasa Uzlaşma Kuruluna başkanlık sistemi teklifini getirdiğini ve daha evvel bu mevzunun gündeme geldiğini anımsattı.
Türkiye’nin, sistem değişikliğine durup dururken, bir fantezi olarak yahut ayakları yere basmayan bir tartışma içinden gelmediğini vurgulayan Şentop, “Bunun tarihi temelleri var, tartışmaları var, hem teorik bazlı tartışmaları var hem de Anayasa değişikliği manasında yaşamış olduğu süreçler var ve bu süreçler bizi başkanlık sistemine hakikat adım adım getirmiş. Bu bakımdan bundan sonrasına dair sistem tartışmalarını çok isabetli bulmuyorum, tarihi art planı dikkate almadığı için isabetli bulmuyorum.” görüşünü paylaştı.
Şentop, herkesin farklı sistem önerebileceğini lakin Türkiye’nin bu sistemi gereklilik varsa iyileştirmesinde, daha da güçlendirerek devam ettirmesinde mecburilik olduğu kanaatini taşıdığını lisana getirdi.
Dünyada da güçlü hükümet sistemlerine muhtaçlık hissedilen bir ortam bulunduğuna dikkati çeken Şentop, “Birçok ülkede bu salgın süreciyle ilgili başarısızlığın temelinde yatan konu, güçlü siyasetler ve kararlar uygulayacak hükümetlerin bulunmamasıydı. Bu sistem tartışmaları ve arayışları birçok diğer ülkede de var.” diye konuştu.
Şentop, Siyasi Partiler Kanunu, Seçim Kanunu, iç tüzük ve ilişkili mevzuatı yeni sisteme uygun hale getirmek gerektiğini söyleyerek, “Önümüzdeki yasama yılında inşallah tahminen bunlar konuşulacaktır.” dedi.
(Sürecek)
Kaynak: AA
Haberler.com
