BİLİM KURULU ÜYESİ PROF. DR. MİDİLLİ: HASTALIĞI EVİNDE GEÇİRENLER, EVCİL HAYVANLARINDAN DA UZAK DURMALI
KORONAVİRÜSÜN insanlardan evcil hayvanlara bulaşması, virisün İngiltere varyantının evcil hayvanlarda önemli kalp problemlerine yol açabildiğinin bildirilmesi, bilim dünyasında, “Evcil hayvanların da aşılanması gerekiyor mu’ö tartışmasını bir kere daha gündeme getirdi. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Viroloji Bilim Kolu Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası Prof. Dr. Kenan Midilli, “Hayvanlarda ağır hastalık yapmıyor lakin hayvanlara bulaş olması, epidemiyolojik açıdan kimi riskler içerebiliyor. Virüsün hayvanlarda da farklı bir evrimleşme gösterme riskinden ötürü bunun üzerinde çok duruluyor. Evcil hayvanı olanların, hastalık müddetince hayvanlarını da korumak ismine aralı olması gerekiyor” dedi.
Pandeminin başından bu yana bilim dünyasının üzerinde en çok durduğu bahislerden biri de koronavirüsün beşerden hayvanlara geçme riski oldu. Geçtiğimiz haftalarda Avrupa’da, viriüsün İngiltere varyantının evcil hayvanlarda önemli kalp problemlerine yol açabileceği bildirildi.
Bu da salgınla gayrette hastalığın bilhassa evcil hayvanlardan insanlara yayılma kaygısını gündeme getirdi. Bilimsel olarak Covid-19 ile enfekte olan hayvanların, hastalığı insanlara yaymada değerli bir rol oynadığına dair şimdi kâfi delil olmasa da virüsün köpek, kedi üzere evcil hayvanlar ile maymunlar ve vizonlara bulaşabildiğinin ortaya çıkması, yeni varyantın (İngiltere) daha evvel koronavirüs bulaşmayan farelere de bulaştığının gösterilmesi, virüsün diğer mutasyonlara uğrayabilme riskini ortaya çıkardı.
“ONLAR DA ÖBÜR AİLE BİREYLERİ ÜZERE KORUNMALI”
ABD ve Rusya’da hayvanlara yönelik Covid aşısı geliştirme çalışmaları sürerken, Ocak ayında Virulence isimli bilim mecmuasında, “Bazı evcil hayvan cinslerinin aşılanması, enfeksiyonun yayılmasını engellemek için gerekli olabilirö başlıklı bir yazı yer aldı.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı’ndan Tıbbi Viroloji Bilim Kısmı Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Kenan Midilli, süratli bulaşan ve artık tüm dünyada baskın hale gelen İngiltere varyantının evcil hayvanlara da bulaşabildiğine dikkat çekti. Prof. Dr. Midilli, “Evcil hayvanlarımıza maalesef bulaşabiliyor. Lakin evcil hayvanlarda çoklukla çok ağır bir tabloya yol açmıyor. Lakin hayvanlara bulaşmaların olması, epidemiyolojik açıdan kimi riskler içerdiği için, virüs hayvanlarda farklı bir evrimleşme gösterme riski taşıdığı için bu mevzu üzerinde çok duruyoruz. Yaz sonuna gerçek Danimarka’da evvel insanlardan vizonlara, sonra vizonlarda değişim gösterip tekrar insanlara bulaşmalar olunca büyük bir telaş yarattı. Maalesef oradaki vizonların büyük çoğunluğunun itlafı ile sonuçlandı. Bu türlü bir evrimleşme sürecinin daha fazla devam etmemesi için gerekiyordu. Zira yapılan birinci çalışmalarda vizonlarda değişim gösteren varyantların bağışıklıktan kaçabilme yeteneğine sahip olduğuna dair bulgular vardı. Bu nedenle hayvanlarına bulaştırmak istemeyen evcil hayvan sahipleri de (evde kovid geçiriyorsa), onları da başka aile bireyleri üzere muhafazalı. Yani yakın temastan kaçınmalı” dedi.
“HANGİ AŞIYI OLMALIYIM TEREDDÜTÜ GEREKSİZ”
İngiltere varyantının bütün yaş kümelerini daha kolay enfekte edebildiği için çocuk hadiselerinde da artış yaşanmasının olağan olduğunu belirten Prof. Dr. Midilli, “Ama bilhassa çocuklarda daha ağır seyrettiğine dair şu an için bir ispat yok” dedi. Aşı seçimi konusunda yaşanan baş karışıklığının da yersiz olduğunu kaydeden Prof. Dr. Midilli, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şu anda seçim açmazından çok, aşıya bir an evvel ulaşmak ve aşılanmak daha kıymetli. Onun için, ‘bulduğunuz aşı, en iyi aşıdır’ sloganı hala geçerli. Zati aşılar hastanelerde yapılıyor ya da tabip denetiminde ve muhakkak bir mühlet bekletilerek yapılıyor. Yan tesir kaygısına de bu nedenle gerek yok.”
“ANTİKOR TESTİ ÖNLEMDE GEVŞEMEYE YOL AÇIYOR”
Aşı yaptırdıktan sonra antikor baktırmanın bireyde gereksiz bir rahatlık ya da tasaya yol açabileceğini de vurgulayan Prof. Dr. Midilli, bakılan antikor seviyeleriyle aşının koruyuculuğuna dair bir sonuca ulaşılamayacağını söz etti. Bilim Şurası Üyesi Midilli şöyle uyardı:
“Aşıların hangi antikor seviyesinden sonra kesin kollayıcı olduğuna dair belirlenmiş bir bedel yok. Yalnızca aşı cevaplarına bakarak koruyuculuk oranı üzerinde karar vermek de mümkün değil. Zira bellek hücreleri var, T hücre karşılıkları var. Bunlar da koruyuculuk açısından son derece kıymetli parametreler. Antikor baktığımızda, o antikorların hakikaten esirgeyici olup olmadıklarını da bilmiyoruz. Yalnızca ‘antikor var’ diyebiliyoruz. Yani (vücutta) o virüse tepki gösteren moleküllerinizin varlığını gösteriyor bu bilgi. Lakin bunun sahiden hami olup olmadığını bilmeniz için nötralizasyon testi yahut onun muadillerinin yapılması gerekiyor. O da kitlesel aşılamalarda yaygın bir halde yapılması mümkün değil ve gerekli de değil. Şu anda yapılan bütün antikor testleri, pratik açıdan çok fazla bir şey getirmiyor hiç kimseye. Muhakkak noktalar netleşinceye kadar koruyuculuk seviyeleri yahut daha iyi bir test alternatifi geliştirilene kadar, antikor testlerinin rutin olarak yapılmasını önermiyoruz. Hatta bu antikor test sonuçları, daha da fazla baş karışıklığına yol açıyor. Bilhassa ‘benim antikor düzeyim yüksek’ diye düşünen kişi, artık maskeyi biraz daha az takabileceğini yahut daha fazla kalabalığa karışabileceğini düşünebiliyor. Antikor seviyesinin bu türlü bir şeye asla bir destek oluşturmaması gerekiyor.”
“TEDBİRLERE İSTEKLİ AHENK ÇOK DAHA ÖNEMLİ”
Süratle yayılan ve ülkemizde de baskın hale gelen İngiltere varyantının daha fazla olaya yol açarak, hastanelerin süratle dolduğu bu günlerde, korunma önlemlerine tekrar işaret eden Prof. Dr. Midilli, her şey olağana dönmüş üzere davranmak yerine önlemlere istekli ahengin çok daha değer kazandığını söyledi. Prof. Dr. Kenan Midilli, “Varyantlarla birlikte korunma önlemlerinde rastgele bir değişiklik olmadı. Yapacağımız şey yeniden maske, ara ve el hijyenine çok dikkat etmek. Artık kapalı ortamlarda buna çok daha sıkı uymamız lazım. Kalabalık ve kapalı ortamlardan katiyen kaçınmamız lazım. Serbestleşmelerle her şey olağanmış üzere, bütün gündelik hayatımızı o formda planlamamız, hadise sayısını arttırıcı davranış hallerden bir tanesi. İngiltere varyantı çok süratli yayılabildiği ve hasebiyle görülme katsayıları daha yüksek olduğu için daha da sıkı önlemler alınması ve bu önlemlere de ‘gönüllü olarak’ uyulması gerekiyor. Bu çok değerli. Yapılabilecek en iyi korunma prosedürü mümkün olduğunca çok kişinin aşılanması ancak kısa bir müddette ulaşılabilecek bir amaç değil şu anda. O nedenle korunma önlemlerine mutlak ahenk çok kıymetli. Yani mümkün olduğunca az kişi ile görüşmemiz gerekiyor” dedi.
– Karabulut
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
Haberler.com
