AK Parti Gaziantep Milletvekili Mehmet Sait Kirazoğlu ve AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Türkiye Etraf Ajansının Kurulması ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM Başkanlığına sunuldu.
Teklifle, etraf kirliliğini önlemek ve yeşil alanların korunmasına, iyileştirilmesine ve geliştirilmesine katkı sağlamak, döngüsel iktisat ve sıfır atık yaklaşımı doğrultusunda kaynak verimliliğini artırmak ile ulusal ölçekte depozito idare sistemi kurulmasına, işletilmesine, izlenmesine ve kontrolüne yönelik faaliyetlerde bulunmak üzere Türkiye Etraf Ajansı kuruluyor.
Ajansın, Etraf ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen ve muhakkak bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen eserlerin tüketilmesi sonrasında iade alınması ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı sistem üzerinden çalışması öngörülüyor.
Teklif ile Etraf ve Şehircilik Bakanı tarafından 3 yıl mühlet ile görevlendirilecek Türkiye Etraf Ajansının İdare Konseyi 7 üyeden oluşacak, üyeler, gerektiğinde vazife müddetleri dolmadan vazifeden alınabilecek.
Ajans organları ile hizmet ünitelerinin vazife ve yetkileri, üyelerinin atanması, teşkilat yapısı ile çalışmasına ait yol ve asıllar, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığının görüşü alınarak Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenecek.
Ajansın geliri, genel bütçeden aktarılan meblağların yanı sıra her türlü bağış ve yardımlar, Ajansın faaliyetlerinden elde edilen gelirler ve sair gelirlerden oluşacak. Ajansın gelirlerinin genel idare sarfiyatları haricinde kalan kısmının tamamı ajans faaliyetleri için kullanılacak.
Ajans, yapılan bağış ve yardımlar sebebiyle veraset ve intikal vergisinden, faaliyetleri münasebetiyle yaptığı süreçler tarafından harçlardan, bu kapsamda düzenlenen kağıtlar nedeniyle damga vergisinden, kiraya verilmemek koşuluyla sahip olduğu taşınmazları hasebiyle emlak vergisinden, tapu ve kadastro süreçleri bakımından, döner sermaye hizmet bedelinden, her türlü dava ve icra sürecinde teminat yatırma mükellefiyetlerinden de muaf tutulacak.
Elektrikli skuterlerin kullanımı
Belediye Gelirleri Kanununda değişiklik yapılarak, inançlı, sağlıklı ve çevreci ulaşım araçlarından biri olan elektrikli skuterlerin teşvik edilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması emeliyle paylaşımlı elektrikli skuterlerden alınacak işgal harcı bedelinin en az tarife üzerinden hesaplanması amaçlanıyor.
Etraf Kanununun mevcut kararlarına nazaran; etrafa tesiri olabilecek projeler için (ÇED) Raporu yahut Proje Tanıtım Evrakı hazırlanması gerekiyor. Teklifle Etraf Kanununda değişiklik yapılarak, etrafa tesiri olabilecek faaliyetlerin tümü açısından “ÇED Müracaat Dosyası” hazırlanması öngörüldüğünden, bu değişikliğe uyumlu olarak “Proje Tanıtım Dosyası” tarifi kanun metninden çıkarılıyor.
Düzenlemeyle etrafın korunmasına ve iyileştirilmesine yönelik unsurlara; sıfır atığın yaygınlaştırılması, motorsuz ve elektrikli araçların yaygınlaştırılması ve plastik içerikli ambalajların azaltılması prensipleri ekleniyor.
Etrafa tesiri olabilecek faaliyetlerin tümü açısından “ÇED Müracaat Dosyası” hazırlanacak. Bununla birlikte, “ÇED Müracaat Dosyası” hakkında yapılan değerlendirmeler sonucunda “ÇED Olumlu” yahut “ÇED Olumsuz” kararları verileceğinden, husus ile “ÇED Gerekli Değildir Kararı” ibaresi unsur metninden çıkarılıyor.
Teklif ile atıksu altyapı idare sorumlusu olarak sayılanlardan en az ikisinin bir ortaya gelerek de atık su alt yapı kooperatifi kurabilmelerine yönelik düzenleme yapılıyor.
Türkiye Etraf Ajansına kontrol yetkisi
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, kontrol yetkisini Türkiye Etraf Ajansına devredebilecek.
Etraf Kanununda “Kişilerin huzur ve sükununu, vücut ve ruh sıhhatini bozacak biçimde ilgili yönetmeliklerle belirlenen standartlar üzerinde gürültü ve titreşim oluşturulması yasaktır.” kararı yer alıyor. Düzenlemeyle ilgili mevzuat kararları çerçevesinde faaliyette bulunabilmek gayesiyle gerekli etraf müsaade ve lisansını almayan tesislerin faaliyetlerinin durdurulması amaçlanıyor.
ÇED Olumlu Kararı alınmaksızın, başlanan faaliyetler Bakanlık/Valilik tarafından mühlet verilmeksizin durdurulacak.
İdari para cezaları
Akaryakıt ve naftanın depolanması, dolumu ve tankerlerle nakliyesine ait terminaller, dolum adaları yahut akaryakıt istasyonlarında kullanılan her türlü düzenek, tesis ile tankerlerden salınan uçucu organik bileşiklerin denetimine ait bakanlıkça belirlenen temel ve kriterlere uymayan; terminaller yahut dolum adaları için 60 bin lira, akaryakıt istasyonları için 30 bin lira, tankerler için 3 bin lira idari para cezası verilecek.
ÇED Olumlu Kararı almadan ya da faaliyete geçenlere proje bedelinin yüzde 2’si oranında idari para cezası verilecek. Cezaya mevzu olan durumlarda ÇED Olumlu Kararı alınmaz ise yatırımcı faaliyet alanını eski hale getirmekle yükümlü olacak.
Katı atık bırakan yahut evsel atıksu deşarjı yapan tanker, gemi ve başka deniz araçlarından bin grostona kadar olanlar için groston başına 100 lira, bin ila beşbin groston ortasında olanlara bu ölçü ve ek her groston başına 20 lira, beş bin grostondan fazla olanlara ise üstteki ölçüler ve ek her groston başına 10 lira idari para cezası verilecek.
Ülkenin egemenlik alanındaki denizlere ve yargılama yetkisine tabi olan deniz yetki alanlarına, içme ve kullanma suyu sağlama emeline yönelik olmayan sulara atık boşaltanlara, su kirliliği nedeni ile kurulması yahut işletilmesi yönetmelikle müsaadeye tabi tutulan tesisleri, yetkili makamlardan müsaade almadan kuran, işleten yahut müsaadesi iptal edilmesine karşın kurmaya yahut işletmeye devam eden yahut bu tesislerde müsaade almaksızın sonradan değişiklik yapan yahut yetkili makamların gerekli gördükleri değişiklikleri tanınan müddette yapmayanlara 24 bin lira idari para cezası verilecek.
Denizlerden, akar ve kuru dere yataklarından, göl yataklarından ve tarım topraklarından kum, çakıl ve gibisi hususların alınması ile ilgili asıllara karşıt olarak faaliyet gösterenlere 100 bin liradan 300 bin liraya kadar, bu faaliyetlerin sanat yapılarına ziyan vermesi yahut akarsuyun akış rejimini bozması halinde 300 bin lira, kum, çakıl ve gibisi hususları alanlara ise metreküp başına 450 lira idari para cezası verilecek.
Plastik poşetleri fiyatsız verdiği yahut bakanlıkça belirlenen tarz ve asıllara ters olarak plastik poşet verdiği tespit edilen satış noktalarına depo alanı hariç kapalı satış alanının her metrekaresi için 15,16 lira, bakanlıkça belirlenen yol ve temellere ters olarak plastik poşetleri üretene, tedarik edene; üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciye yahut ithalatçıya 15 bin lira, geri kazanım iştirak hissesine ait belirlenen asıllara uymayanlara bin 500 lira idari para cezası verilecek.
Sıfır atık idare sistemini kurmayanlara yahut kurduğunu belgeleyemeyenlere 20 bin lira idari para cezası uygulanacak.
Sera gazı emisyonlarının takibine ait yasaklara yahut sınırlamalara alışılmamış olarak; sera gazı emisyonu izleme planını sunmayanlara yahut müddeti içerisinde güncellemeyenlere 24 bin lira, doğrulanmış sera gazı emisyonu raporunu müddeti içerisinde sunmayanlara 36 bin lira para cezası verilecek.
“Depozito idare sistemine yönelik çalışmalar”
2020 yılında tüm dünyada ve Türkiye’de yaşanan Kovid-19 salgını nedeniyle depozito idare sistemine yönelik çalışmalarda yaşanan vakit kaybının telafisi hedefiyle depozito idare sistemi uygulamasının başlangıcının bir yıl müddetle ertelenmesi amaçlanıyor.
Buna ek olarak, eserlerin de depozito uygulamasının kapsamına alınması ve uygulamaya tabi tutulan ambalaj ve eser üreticileri, ithalatçıları ve piyasaya sürenlerin, bu kapsamdaki yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda oldukları karar altına alınıyor. Ayrıyeten depozito sistemine ait teminatlar ve fiyatlar Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
Sürdürülebilir etraf maksatları doğrultusunda, eser yahut hizmetlerin doğal kaynak kullanımı ve hammadde temini evresinden başlamak üzere hayat döngüsünün bütün süreçlerinde, çeşitlerin ve habitatların ziyan görmesini ve ekosistemlerin bozulmasını önlemek, etraf, insan, sıhhat, iklim ve doğal ömrün üzerindeki olumsuz tesirleri azaltmak gayesiyle gönüllülük temelli etraf etiket sisteminin oluşturulması ve uygulanmasına ait yöntem ve temeller bakanlıkça belirlenecek.
Bakanlık haricinde etraf etiketi ismi altında rastgele bir faaliyet yürütülemeyecek.
Motor yağı değişimlerinin bakanlıkça yetki verilen işletmeler tarafından yapılması yahut atık motor yağlarının bu yerlere teslim edilmesi zarurî olacak. Motor yağı değişimi yapılan yerlerin yetkilendirilmesine ve atık yağların idaresine ait adap ve temeller bakanlıkça belirlenecek.
(Sürecek)
Kaynak: Anadolu Ajansı / İsmail Çimen
Haberler.com
