TARİHİN AYNASI KÜLTÜREL SERVET – Troya ve Aizanoi’deki kazılar 5 bin yılı aşkın geçmişe ışık tutuyor
BURAK AKAY/ MUHARREM CİN – Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) Dünya Kültür Mirası Listesi’nde bulunan Çanakkale‘deki Troya Antik Kenti’nde 150 yıl, süreksiz listede yer alan Kütahya‘daki Aizanoi Antik Kenti’nde ise 51 yıl evvel başlayan hafriyatlarda, her iki bölgenin 5 bin yılı aşkın geçmişleri ile ilgili pek çok kıymetli bilgi ve bulguya ulaşıldı.
Çanakkale merkeze bağlı Tevfikiye köyü sonları içinde yer alan, dünyadaki arkeolojik çalışmaların değerli alanlarından biri kabul edilen açık hava müzesi niteliğindeki Troya Antik Kenti, hafriyat çalışmalarıyla tarihe ışık tutuyor.
Resmi hafriyatları 150 yıl evvel başlayan Troya Antik Kenti, pek çok arkeolojik keşfe konut sahipliği yaptı. 5 bin yıldan çok geçmişe sahip Troya Antik Kenti girişindeki bulunan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 18 Mart 2019’da açılan 12 bin 750 metrekare kapalı alana sahip Troya Müzesi de ziyaretçilerini geçmişe götürüyor.
Kültür turizminin beğenilen adreslerinden olan UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki Troya Antik Kenti, bulunan yapıtlarla kültürel mirasa katkı sunuyor.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Troya Antik Kenti Hafriyat Heyeti Lideri Prof. Dr. Rüstem Aslan, AA muhabirine, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan ve 5 bin 500 yıllık bir tarihi geçmişe sahip olan kentin çok değerli bir coğrafyada bulunduğunu söyledi.
2021’in Troya için çok özel bir yıl olduğunu anlatan Aslan, “Çünkü bu yıl Troya’da resmi kazıların 150. yılı. 150 yıl içinde Troya pek çok arkeolojik keşif gösterdi. Buluntularıyla, arkeolojik keşifleriyle dünya tarihinin bir kısmını aydınlattı.” dedi.
“Troya Müzesi, Troya’ya olan ilgiyi artırdı”
Aslan, 2018 yılının Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Troya Yılı” ilan edildiğini hatırlattı. Bunda en değerli etkenin Troya’nın UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girişinin 20. yılı olduğunu kaydeden Aslan, “2018 Troya Yılı içinde pek çok kültürel olay oldu, pek çok stant, yayın oldu memleketler arası, ulusal Kültür Bakanlığı ve öteki kurumların iştirakleriyle fakat bana nazaran en kıymetli olaylardan biri hayalini kurduğumuz Troya Müzemizin açılışıydı. Troya Müzesi’nin resmi açılışını Cumhurbaşkanı 18 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirdi ve Troya’ya olan ilgi büyük oranda arttı.” diye konuştu.
Prof. Dr. Rüstem Aslan, antik kentin tüm geçmişine bakıldığında 150 yıl üzere kıymetli bir hafriyat sürecinin bulunduğunu tabir etti. Bu süreçte Troya’yı dünyanın tanıdığını anlatan Aslan, kelamlarını şöyle tamamladı:
“150 yıl üzere çok özel ve değerli bir süreçte gelinen nokta Troya Tarihi Ulusal Parkı, Troya’nın Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girmesi, bana nazaran dünyanın kültürel manada en tezli müzesi olan Troya Müzesi’nin açılması çok değerli olaylar ve iz bırakan olaylar. Bundan sonra da Troya’da bizim devam ettireceğimiz hafriyatlarda hem arkeolojik manada hem kültürel manada birtakım soruların karşılığını arayacağız ve keşiflerle kültür tarihine ışık tutmaya devam edeceğiz.”
Aizanoi Antik Kenti
Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde bulunan, vilayet merkezine 50 kilometre uzaklıktaki Aizanoi Antik Kenti, her yıl yaklaşık 60 bin yerli ve yabancı turist ağırlıyor.
UNESCO Dünya Miras Süreksiz Listesi’ne 2012 yılında dahil edilen antik kentin listede kalıcı olması için eforlar sürüyor. Bu kapsamda bölgeden geçen çay ile ilgili hazırlanan projenin yanı sıra stadyum ve tiyatronun onarımı devam ediyor.
Geçmişi 5 bin yıl öncesine dayanan Aizanoi Antik Kenti, “İkinci Efes” olarak da isimlendiriliyor.
Antik kentte, Zeus Tapınağı, 15 bin kişi kapasiteli amfi tiyatro, tiyatroya bitişik nizamda yapılmış 13 bin 500 kişilik stadyum, iki hamam, mozaikli hamam, ticaret borsası yapısı, sütunlu cadde, Koca Çay üzerinde ikisi ayakta kalmış 5 köprü, iki agora (çarşı), gymnasium (spor faaliyetlerinin yapıldığı alan), Meter Steunene kutsal alanı, nekropoller (mezarlık), antik bir bent baraj, su yolları, kapı yapıları bulunuyor.
Roma periyodunda antik kentte 80-100 bin kişinin yaşadığı iddia ediliyor.
Aizanoi Antik Kenti’nde 1970 yılından itibaren Alman arkeologlar tarafından bölgede yürütülen hafriyat çalışmalarını, 2010’dan sonra Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Kısmı sürdürdü.
Son periyotta yürütülen çalışmalar kapsamında hazırlanan projeyle, antik kentten geçen Penkalas Çayı’nda, Roma periyodunda olduğu üzere kayıkların yüzdürülmesi hedefleniyor.
Onarımına geçen yıl başlanan tiyatro ile stadyumun vakitle zelzele ve öbür etkenlerle kayan dev blokları tek tek çıkarılarak yerlerine monte edilecek.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Burak Akay
Haberler.com
