A vitamininin bağışıklık işlevi, görme, üreme ve hücresel bağlantıda rol oynadığına dikkat çeken Prof. Dr. Onur Yaprak, “Ancak çok fazla A vitamini alımı yorgunluk, kemik erimesi, kas ve eklem ağrıları ile karaciğer hasarına yol açabilir. A vitaminin karaciğerde fazlaca depolanması karaciğerde yağlanma ve sertleşme ile karakterize bir hasara yol açar. Bu hasar devam ederse karaciğerde siroz gelişir” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Organ Nakli Kısmından Prof. Dr. Onur Yaprak, bedenin temel işlevlerinde ve hastalıklarla gayrette değerli rol oynayan vitaminlere ait açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Yaprak, vitaminlerin kimyasal yapılarına nazaran suda ve yağda çözünenler olmak üzere iki temel kümeye ayrıldığını belirterek “A, D, E, K vitaminleri yağda çözünürken, B ve C suda çözünen vitaminlerdir. Suda çözünen vitaminler idrar ile atılarak bedende sonlu oranda biriktiği için toksik doz oluşturması çok büyük dozlarda alınmasına bağlıdır. Fakat A vitamini üzere yağda çözünen vitaminlerin fazlası bedende depolanarak istenmeyen yan tesirlere yol açabilir” dedi.
“PROVİTAMİN A KAYNAĞI HAVUÇ, ISPANAK, KABAK VE KAVUN”
Bilhassa besinlerde bulunan A vitamininin preformed yani evvelce oluşturulmuş ve provitamin olmak üzere 2 farklı formda bulunduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Onur Yaprak, şöyle devam etti: “Önceden oluşturulmuş A vitamini, süt eserleri, balık ve et (özellikle karaciğer) dahil olmak üzere hayvan kaynaklı besinlerde bulunur. Provitamin A ise bitkilerden karoten halinde alınır ve beden bu pigmentleri A vitaminine dönüştürür. Yeşil yapraklı sebzeler olan ıspanak ve brokoli, havuç, patates, kabak, üzere öbür turuncu ve sarı sebzeler, kavun, kayısı ve mango üzere meyveler provitamin A kaynaklarıdır. A vitamininin fazlası karaciğerde depolanır. A vitamini bağışıklık işlevi, görme, üreme ve hücresel irtibatta rol oynar. Korneaları ve başka epitel yüzeylerini korumak için bedenin A vitaminine muhtaçlığı vardır. Beta-karoten tipi A vitaminleri antioksidandır. Antioksidanlar hücreleri özgür radikal ismi verilen hususların neden olduğu hasarlardan korur.”
GEBELER VE ÇOCUKLARDA VİTAMİN EKSİKLİĞİ YÜKSEK
Prof. Dr. Onur Yaprak, gelişmiş ülkelerde A vitamini eksikliğinin ender göründüğüne değinerek, şu bilgileri verdi: “Gelişmekte olan ülkelerdeki gebe bayanlar, emziren anneler, bebekler ve çocuklar A vitamini eksikliği riski taşırlar. A vitamini eksikliğinde kuru cilt, saç dökülmesi, enfeksiyonlara karşı direnç düşüklüğü, gözlerde kuruma, gece körlüğü, büyüme ve gelişme geriliği ortaya çıkar. Besin desteği olarak alınan A vitaminlerinde evvelce oluşturulmuş A vitamini ve karoten yapısındaki provitamin A seviyeleri farklılıklar gösterebilir. Kimi desteklerde A vitamininin bir kısmı karoten formundadır ve geri kalanı evvelden oluşturulmuş A vitamini halindedir. Büyük ölçülerde alınan beta-karoten ve öbür provitamin A karotenoidlerinin önemli yan tesirler oluşturmamasına rağmen, evvelce oluşturulmuş A vitamini fazlası bedende toksik tesirlere yol açabilir. Bu duruma hipervitaminoz A denilir. Hamilerde yüksek dozda A vitamini kullanımı anne karnındaki bebeklerde birtakım hasarlara yol açabilir.
Desteklerden günde 10 bin ünitenin üzerinde evvelden oluşturulmuş A vitamini alan bayanlarda, 57 bebekten 1’inin doğum kusurlu doğduğu varsayım edilmektedir. Hipervitaminoz A, çok diyet alımlarına bağlı olmaktan çok destek edici ilaç biçiminde çok fazla evvelden oluşturulmuş A vitamini tüketmenin bir sonucudur. Beşerler çok fazla A vitamini tükettiğinde, doku düzeylerinin alımı bıraktıktan sonra düşmesi uzun vakit alır ve ortaya çıkan karaciğer hasarı her vakit geri dönüşlü değildir.”
“SAÇ DÖKÜLMESİ, SİROZ HATTA KOMAYA NEDEN OLABİLİR”
Bedende fazla biriken A vitamininin faydadan çok daha büyük hasarlara yol açabileceğini tabir eden Prof. Dr. Yaprak, şu değerlendirmede bulundu: “Tavsiye edilen günlük A vitamini alımı çocuklarda 300 ila 700 µg yani 1000 ila 2000 ünite, erişkinlerde ise 700 ila 900 µg yani 2300 ila 4300 üniteyi aşmamalıdır. A vitamini piyasada destek olarak tablet ya da kapsül formunda tek başına satılabildiği üzere multivitaminlerin içinde bir bileşen olarak da bulunabilir. Hipervitaminoz A’nın bedende yol açtığı meseleler çok alımın büyüklüğüne ve suratına bağlıdır. Büyük ölçüde A vitamini alımını takiben gelişen hipervitaminoz A semptomları akuttur. Olağan dozun 10 katı alınan yani bir seferde 40 bin ünite alınan A vitamini bedende baş ağrısı, bulantı, kusma, baş dönmesi, görme bulanıklığı, deri tepkilerinden komaya kadar varabilen önemli toksik yan tesirlere yol açabilir.
Yüksek dozların birkaç ay ya da yıl üzere uzun mühlet kullanılması ise deride kuruma, saç dökülmesi, diş eti iltihabı, yorgunluk, kemik erimesi, kas ve eklem ağrıları ile karaciğer hasarına yol açabilir. Bu durumda karaciğer testlerinde birkaç kat artış görülür. A vitamininin karaciğerde fazlaca depolanması karaciğerde yağlanma ve sertleşme ile karakterize bir karaciğer hasarına yol açar. Bu hasar devam eder ise karaciğerde siroz gelişir. Erken periyottaki karaciğer hasarı A vitamini alımının kesilmesi ile yavaş yavaş geri dönebilir lakin siroz olduktan sonra hadise geri dönüşsüzdür.”
– İstanbul
Son Dakika Haberleri – Son Dakika Haber – Aktüel Haberler
Kaynak: DHA
Haberler.com
