Londra merkezli ADM Investor Services International Baş Ekonomisti ve Global Stratejisti Marc Ostwald, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ABD ile birtakım petrol tüketicisi ülkelerin rezerv satışı kararının petrol fiyatlarındaki artışı süreksiz de olsa durdurarak kısmi lakin kısa ömürlü bir muvaffakiyet sağladığını söyledi.
Ostwald, ABD’nin yaklaşık 30 milyon varili direkt satış yerine takas (swap) prosedürüyle piyasaya sunmasının bu atılımın tesirini azalttığını lisana getirdi.
Biden idaresinin bir yandan hidrokarbon kullanımından süratle vazgeçilmesi gerektiğini söylerken, öteki yandan daha yüksek petrol üretimini talep etmesinin büyük bir çelişki olduğunu belirten Ostwald, şöyle devam etti:
“Her ne olursa olsun, kelam konusu rezerv satışı açıklamasına verilen piyasa reaksiyonu, klasik bir ‘söylentiyi değil gerçeği sat’ örneğiydi. Bu hal tıpkı vakitte şu an yaşananların bir ham petrol tedarik sorunu değil, rafine eser, akaryakıt sorunu olduğu gerçeğini de gözler önüne seriyor. Bu sorun, ülkenin dal yatırımlarının 2014-2015 periyodundaki petrol fiyatı düşüşünden bu yana kâfi büyümeyi göstermemesi ve rafineri kapasitesinin salgın öncesi düzeylere nazaran yaklaşık yüzde 8 azalmasından kaynaklanıyor.”
Suudi Arabistan’ın ham petrol stoklarının gerilediğine ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile OPEC dışı birtakım üretici ülkelerden oluşan OPEC kümesine dahil olan Irak’ın üretim kotasındaki artışları karşılamakta bile zorlandığına dikkati çeken Ostwald, “Buradan kümenin Biden idaresinin ima ettiği kadar üretim artışı kapasitesine sahip olmadığı anlaşılıyor ve petrol piyasası da bu durumun ziyadesiyle farkında.” değerlendirmesinde bulundu.
Ostwald, ABD’nin kelam konusu atağının büsbütün iç siyasi korkulara dayandığını vurgulayarak, “Stratejik devlet rezervlerinden yapılan bu satışlarla Biden kendi seçmenlerine yükselen akaryakıt fiyatları konusunda elinden geleni yaptığını göstermeye çalışıyor.” dedi.
Rezerv satışının zamanlaması sorgulanıyor
Norveç merkezli bağımsız güç araştırma kuruluşu Rystad Energy Petrol Piyasaları Analisti Louise Dickson da gelecek yıl şubattan itibaren arz fazlalığının öngörüldüğü piyasada, ABD’nin rezerv satışı atılımının zamanlamasıyla ilgili meşakkatler olduğunu söz etti.
Rezervden satışların aralık başında yapılmasının Amerika’nın istediği sonucu elde etmek için daha yanlışsız bir vakitle olacağını belirten Dickson, “Zaten gelecek yılın birinci çeyreğinde piyasalarda arz kaynaklı bir rahatlama bekleniyor. Bu durumda da Biden, Çin Devlet Lideri Şi Cinping ve oburlarının attığı bu adımın zamanlamasının stratejik olup olmadığı sorusu akıllara geliyor.” diye konuştu.
Dickson, petrol piyasasının en sıkışık olduğu ve arz konusunda dayanağa muhtaçlık duyduğu eylülde gerçekleştirilmeyen bu atılımın artık ölçü olarak gereğinden fazla ve zamanlama açısından da geç kalınmış bir adım olabileceğini kaydetti.
Piyasa iştirakçilerinin ise bu rezerv satışlarının tesiri konusunda ikna olmamış göründüğünü söyleyen Dickson, “ABD’nin rezerv açıklaması, esasen ziyadesiyle daralmış arz-talep istikrarını düzeltmek ve fiyatları aşağı çekmek yerine, OPEC kümesinin bu atağa karşı nasıl bir hal alacağı konusundaki kaygıları artırdı.” dedi.
Dickson, bu atılımın ayrıyeten piyasayı epeyce dalgalı seyredecek bir periyoda sürüklediğini lisana getirerek, “Petrol piyasasında yeni ve alışılmadık tıpta bir fiyat savaşı hazırlığı var.” tabirini kullandı.
ABD’nin rezerv satışlarını kullanarak akaryakıt fiyatlarını düşürme planının başarılı olabileceğine ait kuşkuların devam ettiğini vurgulayan Dickson, “Stratejik rezerv satışıyla piyasaya sunulacak petrol, rafinerilerde akaryakıt arzına dönüşmeyebilir. Kaldı ki rafineriler rezerv satışlarına balıklama atlamayacak ve salgının beklenen gidişatını göz önüne alarak temkinli davranmayı seçip daha fazla akaryakıt üretiminden kaçınacaklardır.” değerlendirmesinde bulundu.
Gözler yine OPEC kümesinde
İskoçya merkezli araştırma ve danışmanlık şirketi Wood Mackenzie Petrol Araştırmaları Kısmı Lider Yardımcısı Ann-Louise Hittle da bu teşebbüsün somut bir plana sahip olmamasının ve işin biraz da aceleye getirilmesinin aşağı istikametli fiyat tesirini zayıflattığını söyledi.
Hittle, beklentileri karşılayamayan bu atılımın piyasada bir hayal kırıklığı olarak görülmesi nedeniyle fiyatlarda yükseltici bir tesir yaratabileceğini belirterek, “Aslında stratejik petrol rezervlerinin piyasaya sunulacağı haberleri son birkaç haftadır geniş çapta tartışıldı ve piyasa bunu çoktan fiyatlamıştı.” diye konuştu.
Brent petrolün varil fiyatının 23 Kasım’daki satış açıklamasının yapıldığı günü 2,61 dolarlık artışla 82,31 dolar düzeyinde tamamladığına dikkati çeken Hittle, bu atağa karşılık OPEC kümesinin üretim artışını durdurup durdurmayacağına ait belirsizliğin fiyat artışının nedenlerinden biri olduğunu kaydetti.
Hittle, OPEC kümesinin 2 Aralık’ta gerçekleştireceği toplantıdan çıkacak karara işaret ederek, “ABD Lideri Joe Biden hala OPEC kümesini üretimlerini planlananın üstünde artırmaları konusunda ikna etmeye çalışıyor.” dedi.
ABD ile büyük petrol tüketicisi ülkelerin rezervlerinden petrol satışı atağı
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında birinci şokun atlatılmasının akabinde süratle toparlanma sürecine giren ülke ekonomileri, global petrol talebinde artışa neden oldu. Petrol arzının artan talep karşısında yetersiz kalmasıyla petrol fiyatları son yılların en yüksek düzeylerini görürken birçok ülkede akaryakıt fiyatları da yükseldi.
Kovid-19 salgını kaynaklı arz darboğazları nedeniyle pek çok eserin tedarikinde yaşanan zahmetle birlikte yüksek seyreden güç fiyatları, ABD üzere gelişmiş ülkelerde dahi enflasyonun tarihi düzeylere yükselmesine yol açtı.
ABD’de yıllık tüketici enflasyonu ekimde 31 yılın doruğuna çıkarken, kelam konusu fiyat artışlarının ülke iktisadını olumsuz etkilemesiyle tenkitlerin gayesi olan Biden idaresi ise bu durumdan sorumlu tuttuğu OPEC kümesine tekraren üretimi artırma daveti yaptı.
Biden idaresi, OPEC kümesinin ABD’nin bu davetlerini karşılıksız bırakması üzerine stratejik petrol rezervlerinden satış planını gündeme getirdi. ABD’nin tek başına piyasaya süreceği petrolün artan fiyatları frenlemeye yetmeyeceğinin farkında olan Biden idaresi, son olarak büyük petrol tüketicisi ülkelere, stratejik petrol rezervlerinden koordineli satış teklifinde bulundu.
ABD’nin bu talebi Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore ve İngiltere’den karşılık buldu.
ABD, milletlerarası ortak bir atağa dönüşen bu planını 50 milyon varillik rezerv satışıyla duyururken, Hindistan 5 milyon varil, İngiltere ise özel petrol şirketlerine acil durumlar için sakladıkları rezervlerinden istekli olarak satış yapmaları davetinde bulunarak 1,5 milyon varil ile takviye olacağını açıkladı.
Çin, Japonya ve Güney Kore’nin sağlayacağı katkıya ait belirsizliklerin devam etmesine karşın toplam rezerv satışının 71,5 milyon varil düzeyinde olacağı varsayım ediliyor.
Haber7
