Medipol Mega Hastanesi Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Doç. Dr. Didem Sezgin Özcan 12 Ekim Dünya Artrit Günü kapsamında değerli ihtarlarda bulundu: “Artrit hastalığı çocuklar da dahil olmak üzere her yaştaki insanı etkileyebilir. Genel olarak bayanlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Lakin gut ve ankilozan spondilit hastalıklarının erkeklerde daha sık görüldüğünü söyleyebiliriz. Osteoartrit görülme riski yaş ilerledikçe artarken, ankilozan spondilit ise daha çok genç yaşlarda ortaya çıkar” dedi.
DÜNYADA 350 MİLYON ŞAHISTA GÖRÜLÜYOR
Doç. Dr. Özcan, bedende bir yahut daha fazla eklemde meydana gelen yangı ya da iltihap durumuna artrit denildiğini belirterek, “Artritin dünya genelinde yaklaşık 350 milyon kişiyi etkilediği iddia ediliyor. Artrit, aslında Romatoid Artrit (RA), Ankilozan Spondilit (AS), gut, osteoartrit velupus üzere birçok romatizmal hastalığı içine alan bir tabirdir. Artritin en yaygın hali halk ortasında kireçlenme olarak bilinen dejeneratif bir hastalık olan osteoartrittir. Artrite neden olan hastalık tipine bağlı olarak altta yatan nedenler farklılık gösterir. Viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar, kimi kanserler, metabolik ve hormonal hastalıklar, birtakım ilaçlar, mekanik faktörler ya da otoimmunite dediğimiz bağışıklık sistemindeki bozukluklar sonucu artrit gelişebilir. Kalıtsal yatkınlık, birtakım enfeksiyonlar, sigara, obezite artrit gelişimine katkıda bulunabilir. Artrit hastalığı çocuklarda dahil olmak üzere her yaştaki insanı etkileyebilir. Genel olarak bayanlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Ancak gut ve ankilozan spondilit hastalıklarının erkeklerde daha sık görüldüğünü söyleyebiliriz. Osteoartrit görülme riski yaş ilerledikçe artarken, ankilozan spondilit ise daha çok genç yaşlarda ortaya çıkmaktadır” dedi.
AKCİĞER KALP VE BÖBREĞİ BİLE ETKİLEYEBİLİR
Artrit hastalığının belirtilerini Doç. Dr. Özcan, şöyle açıkladı: “Artritle seyreden romatizmal hastalıkların tipine nazaran belirtilerde birtakım farklılıklar olabilmekle birlikte, genel olarak eklem ağrısı ve sertliği görülmektedir. Artrit bir yahut daha fazla eklemde daima yahut tekrarlayan ataklar halinde görülebilir. Ağrı şikayetine şişlik, sıcaklık artışı, kızarıklık, eklemlerde tutukluk, eklemi hareket ettirmede yahut kullanmada zorluk eşlik edebilir. Eklemde bariz hasar oluşmuşsa işlev bozukluklarına yol açabilir. Kimi iltihaplı romatizmal hastalıklar ise kas-iskelet sistemi haricinde deriyi, gözü, akciğer, kalp ve böbrek üzere iç organları da etkileyerek çeşitli bulgulara neden olabilir. Hastanın kıssası ve fizik muayenesi sonucunda artritten şüphelenilen hastalara teşhis koymak için çeşitli kan testleri, radyografik incelemeler, muhtaçlık halinde tanıyı doğrulamak ya da ayırıcı teşhis için Magnetik Rezonans Görüntüleme (MR), Ultrasonografi ve Bilgisayarlı Tomografi üzere tetkikler istenebilir. Artrite sebep olan hastalığın tipine ve şiddetine nazaran uygun ilaç ve ilaç dışı tedavilere bir an evvel başlanmalıdır. Artrite neden olan tetikleyici bir sebep varsa ortadan kaldırılmalı, hastalar kilo denetimi, sağlıklı beslenme ve nizamlı fizikî aktivite açısından bilgilendirilmelidir. Artritlerde kullanılan ilaç tedavileri hastaların ağrısını gidermeyi, iltihabı baskılamayı, eklem hasarını azaltmayı yahut durdurmayı hedeflemektedir. Yeniden hastaların tedavisinde fizik tedavi casuslarından, tedavi edici idmanlardan, eklem içi ve yumuşak doku enjeksiyonlarından ve gerekli durumlarda cerrahi müdahalelerden yararlanılabilir.”
İDMAN PROGRAMIYLA ŞİKAYETLER AZALABİLİR
Doç. Dr. Özcan, bilhassa eklem ve kas ağrılarına karşı idmanların avantajını şu halde kıymetlendirdi: “Romatizma hastalarına yönelik olarak oluşturulan idman programları, hastaların gereksinimine nazaran eklem hareket açıklığı idmanı, esneklik, germe, kuvvetlendirme, postür idmanları, teneffüs idmanı, istikrar ve aerobik antrenmanları içerebilir. Yapılan tertipli antrenman programları ile eklemlerin hareket açıklığı korunur ya da arttırılır, kaslar kuvvetlenir, aerobik idmanlarla akciğer ve kalp sıhhati olumlu etkilenir. Dayanıklılık artar, yorgunluk azalır, eklemlerin daha iyi işlev kazanması sağlanır, osteoporoz açısından kollayıcıdır, uyku ve psikoloji üzerine olumlu tesirleri vardır ve ömür kalitesini arttırır. Eklemde ağrı ve ödemin şiddetli olduğu etkin artrit devirlerinde idman daha ölçülü, ekleme tartı bindirmeyecek biçimde, daha pasif ve ağrı hududunda yapılmalıdır. Şikayetlerin azalması ile birlikte ise daha dinamik idman programına başlanmalı, idman müddet ve şiddeti kademeli olarak arttırılmalıdır.”
GECELERİ ARTAN AĞRIYA DİKKAT
Romatoid Artritin (RA), en sık görülen inflamatuvar (iltihaplı) artrit olduğuna değinen Doç. Dr. Özcan, “RA’da bağışıklık sisteminin düzgün halde çalışmaması sonucu, bedenin kendi savunma hücreleri, eklem zarlarına saldırarak iltihabi tepki oluşturur. Bu iltihap devam ederse vakitle kıkırdak, kemik, tendon ve bağlarda kalıcı harabiyete sebep olur. Artrite neden olan öteki romatizmal hastalıklardan; kimi laboratuvar testlerinin müspet olması, hastalığın kronik seyri, uzun süren sabah tutukluğu, bilhassa el-bilek ve eldeki küçük eklemleri içeren simetrik eklem tutulumu yapması lakin tırnaklara yakın uçtaki eklemleri etkilememesi, cilt altında nodul oluşumu ve görüntülemede eklemlerde yaptığı karakteristik harabiyetlerin saptanması öbür artritlerden ayrılmasında yardımcı olur. RA’da, belirtilerin çeşitliliği ve şiddeti şahıstan şahsa farklıdır. RA bilhassa el ve ayak eklemleri üzere küçük eklemleri simetrik olarak tutan kronik seyirli bir romatizmadır. Bu eklemler dışında diz, kalça, omuz üzere büyük eklemleri de tutabilir. Tutulan eklemlerde görülen şiddetli ağrıya hastalık başlangıcında ya da vakitle şişlik ve ısı artışı eşlik edebilir. Ağrılar geceleri artar ve etkilenen eklemlerde sabahları uzun süren tutukluk görülür” diye konuştu.
TEDAVİ EDİLMEZSE BİÇİM VE İŞLEVİ BOZABİLİR
Doç. Dr. Özcan, kelamlarını şöyle sonlandırdı: Nadiren boyun omurlarının tutulduğu hastalarda ense üst kısmından başın art kısmına yayılan şiddetli ağrı da hissedilebilir. RA olan bireylerin bir kısmında eklemler haricinde, hudut dokusu, akciğerler, böbrekler, cilt ve kalp üzere organların da etkilenmesine bağlı olarak birtakım belirti ve bulgular da görülebilir. RA erken periyotta ve faal bir formda tedavi edilmezse tuttuğu eklemlerde tahribata yol açarak biçim bozukluğu ve işlev bozukluklarına neden olabilir. RA’da sıklıkla kullanılan ilaç tedavilerine örnek olarak ağrı kesiciler, steroid olmayan anti-inflamatuvar ilaçlar, steroidler, sentetik hastalık modifiye edici ilaçlar ve biyolojik tedavi casusları verilebilir. Uygun hastalarda eklem içi steroid uygulamaları, fizik tedavi casusları ve idman programlarını içeren fizikî tıp ve rehabilitasyon uygulamaları önerilir. İlaç tedavilerinin yanı sıra eğitim, sigaranın bırakılması, beslenmenin düzenlenmesi, etkilenen eklemlere yönelik atel uygulaması, ruhsal takviye de kıymetlidir. Ayrıyeten kimi durumlarda eklemlere yönelik cerrahi müdahaleler de gerekebilmektedir.”
Haber7
