Koronavirüs aşısıyla ilgili her gün yeni bir ilerleme sağlanırken bilhassa toplumsal medyada aşılarla ilgili söylentiler yaygın olarak ilgi çekiyor ve paylaşılıyor.
Genetik kodların değiştirilmesinden, milyonlarca kişinin vücuduna mikroçipler yerleştirmeye kadar birçok söylenti ‘kulaktan kulağa’ yayılıyor. BBC Reality Check grubu yanlış argümanlardan kimilerini inceledi.
“DNA’MIZ İLE OYNANACAK” ARGÜMANI
Koronavirüs aşısının DNA’mızı değiştireceğine ait savlar toplumsal medyada en çok karşılaşılan söylentiler ortasında. BBC, üç bağımsız bilim insanına bu iddiayı sordu ve “Koronavirüs aşısının insan DNA’sını değiştirmeyeceği” cevabını aldı.
Yeni geliştirilen birtakım aşılar, virüsün genetik malzemesinin bir modülünü, yani genetik talimatları taşıyan mRNA’yı kullanıyor. İngiltere’de kullanım onayı alan ve Türkiye’nin de sipariş verdiği Pfizer/BioNTech aşısı da bunlardan biri.
Oxford Üniversitesi’nden Jeffrey Almond, “mRNA’yı bir beşere enjekte etmek insan hücresindeki DNA’ya hiçbir tesirde bulunmaz” dedi. mRNA, bedenin kendi moleküler sistemlerini kullanarak, hücrelere virüste yer alan proteine emsal bir protein üretmeyi öğretiyor ve bu da bağışıklık sisteminin reaksiyon vermesini sağlıyor.
Aslında koronavirüs aşısının DNA’yı değiştireceği teziyle birinci kere karşılaşmıyoruz. Toplumsal medyada Mayıs ayında yayılan görüntülerde, mRNA teknolojisinin “henüz test edilmediği ve onaylanmadığı” ileri sürülüyordu ve genetik kodlarla oynanacağı tez ediliyordu.
Daha evvel hiçbir mRNA aşısının onay almadığı yanlışsız lakin geçtiğimiz yıllarda mRNA aşılarının insanlarda kullanılmasına ait birçok çalışma gerçekleştirildi. Buna ek olarak, salgın başladığından bu yana aşı tüm dünyada on binlerce kişi üzerinde denendi ve sıkı onay süreçlerinden geçirildi.
GÜVENLİK TESTLERİNE TABİ TUTULMADAN YAYGIN KULLANIM TAVSİYESİ ALMIYOR
Öbür tüm yeni aşılar üzere, mRNA aşıları da katı güvenlik testlerine tabi tutulmadan yaygın kullanım tavsiyesi alamıyor. Faz 1 ve Faz 2 aşı denemelerinde, inançlı olup olmadıklarını test etmek ve uygun dozun belirlenmesi için aşılar daha az sayıda bireye veriliyor.
Faz 3 denemelerinde ise aşının ne kadar tesirli olduğunun belirlenebilmesi için aşı binlerce şahsa veriliyor. Gerçek aşı dozu verilen küme ve plasebo dozu verilen denetim kümesi çeşitli yan tesirlerin ve koruyuculuğun saptanması için yakından izleniyor. Aşı yapılan şahıslar, şayet aşı kullanım onayı alsa bile çeşitli tesirlere karşı izlenmeye devam ediliyor.
BİLL GATES VE MİKROÇİP SAVI
Bir sonraki söylenti ise tüm dünyayı saran bir komplo teorisi. Bu teze nazaran, koronavirüs salgını milyonlarca kişinin bedenine izlenebilir mikroçip yerleştirmenin kılıfı olarak ortaya atıldı ve tüm bunların gerisinde Microsoft’un kurucusu Bill Gates var.
Meğer “aşı mikroçipi” diye bir şey yok ve Bill Gates’in gelecekte bu türlü bir projesi olduğuna dair bir ispat da yok. Bill ve Melinda Gates Vakfı, BBC’ye yaptığı açıklamada tezleri yalanladı. Söylentiler Mart ayında Bill Gates’in yaptığı bir açıklamayla yayılmaya başladı. Gates, kimlerin iyileştiğini, kimlerin test edildiğini ve kimlerin aşı olduğunu gösteren “dijital sertifikalar” olabileceğini söyledi fakat mikroçiplerden bahsetmedi.
Bu mülakatın akabinde “Bill Gates koronavirüsle uğraş için mikroçipleri kullanacak” başlıklı yazı ortaya çıktı. Yazı, Gates Vakfı’nın desteklediği bir çalışmaya da atıf yapıyor. Çalışma, bireylerin aşı bilgilerinin özel bir mürekkep enjekte edilerek deri yüzeyinde saklanabilmesini sağlayabilecek bir teknolojiye ait.
Meğer çalışmada bahsi geçen uygulama bir mikroçip değil, daha çok görünmez bir dövmeye benzetilebilir. Çalışmada yer alan bilim insanı Ana Jaklenec, bu teknolojinin şimdi uygulanmadığını, insanların izlenmesini ya da şahsî bilgilerine ulaşılmasını sağlamayacağını, bu tıp bilgilerin bir veritabanına kaydedilmeyeceğini belirtiyor.
Microsoft’un kurucusu Gates’in ismi, salgın mühletince birçok söylentide zikredildi. Bunda Gates’in aşı çalışmaları ve halk sıhhati alanında yardım çalışmalarına takviye vermesi de tesirli oldu.
Ortada rastgele bir ispat olmamasına karşın, Mayıs ayında YouGov tarafından yapılan bir ankette, Amerikalıların yüzde 28’inin, Bill Gates’in aşı vasıtasıyla insanlara mikroçip yerleştirmek istediğine inandığı ortaya çıktı. Cumhuriyetçiler ortasında buna inananların oranı yüzde 44 olarak saptandı.
Haberler.com
