ABD’de yapılan bir araştırma Covid-19 salgınına yol açan yeni koronavirüs bilimsel ismiyle Sars-CoV-2’nin şimdiye kadar düşünüldüğünden haftalar ya da aylar evvel yayılmaya başladığına dair ispatlara ulaştı.
Bilim insanları yeni koronavirüsün varlığından birinci sefer bir yıla yakın mühlet evvel Çin’de ortaya çıktığı bildirildiği vakit haberdar oldu lakin artık, virüsün bundan çok daha evvel yayılmaya başlamış olduğu düşünülüyor.
ABD Salgın Hastalıkları Denetim ve Tedbire Merkezleri’nden bilim insanları araştırmalarını Clinical Infectious Diseases isimli bilim mecmuasında yayınladılar.
Pandeminin resmi başlangıç tarihi, Çin’in Vuhan kentindeki sıhhat yetkililerinin, bir dizi hadisede bilinmeyen bir teneffüs yolları virüsünün ortaya çıktığını bildirdiği 31 Aralık 2019.
Lakin araştırmacılar 11 ay sonra, geriye dönük laboratuvar incelemelerinde, Çin’den yapılan bu açıklamadan iki hafta evvel, ABD’nin yalnızca üç eyaletinde 39 kişinin yeni korona virüsüne karşı antikor geliştirmiş olduğunu belirlediler.
Araştırma hangi sistemle yapıldı ve ne buldu?
ABD’de birinci Covid hadisesi yetkililer tarafından 21 Ocak 2020 tarihinde açıklanmıştı.
Ne var ki yayınlanan araştırma ABD’nin çeşitli eyaletlerinde 13 Aralık 2019 ile 17 Ocak 2020 tarihleri ortasında 7 bin 389 kişi tarafından yapılan kan bağışlarından örnek alıp inceledi ve bunlardan 106’sında koronavirüs antikorları buldu.
Bir kişinin kanında antikor bulunması, onun virüsle karşılaştığını ve bağışıklık sisteminin kollayıcı bir reaksiyon geliştirdiğini gösteriyor.
Antikor geliştirdiği belirlenen 106 kan örneğinden 39’u, 13 ile 16 Aralık 2019 tarihleri ortasında California, Oregon ve Washington eyaletlerinde bağışlanmış.
Başka 67 antikorlu kan ise Connecticut, Iowa, Massachusetts, Michigan, Rhode Island ve Wisconsin eyaletlerinde ABD’deki birinci olayın ve bu eyaletlerdeki birinci olayların resmen ilan edilmesinden haftalar evvel, Ocak ayı başlarında bağışlanmış.
Antikorlu kanların sahibi bağışçıların birden fazla erkek ve yaş ortalamaları 52.
Araştırmayı yürüten Amerikalı bilim insanları bu antikorların bir kısmının dünyada daha evvel yayılmış olan daha eski koronavirüs tiplerine karşı geliştirilmiş olabileceğini kabul ediyor lakin bu kadar çok örnekte antikor çıkmış olmasının, büyük olasılıkla bir kısmının Covid-19 geçirmiş olduğuna işaret ettiğini söylüyorlar.
Araştırmacılar hala virüsün 2020 yılı Şubat ayı sonlarında ülke çapında kitlesel olarak yayılmaya başladığı görüşünde.
O vakit yeni bulgular salgının ne vakit yayılmaya başladığı konusunda bildiklerimizi değiştiriyor mu?
Virüs birinci ne vakit ortaya çıktı?
Yeni koronavirüsün tam olarak ne vakit ortaya çıktığı sorusunun cevabını hiç bir vakit bulamayabiliriz.
Lakin 2019 yılı Aralık ayında Çin’in Vuhan kentinde varlığı birinci kere açıklanmadan haftalar tahminen de aylar evvel, virüsün dolaşmaya başladığına dair bir çok bulgu var.
Bu araştırmada incelenen kan örneklerinin toplanmasını sağlayan Kızılhaç örgütü, bağışçıların yalnızca yüzde 3’ünün kan vermeden bir ay öncesine kadar yurt dışında bulunmuş olduğunu ve bunların da yalnızca yüzde 5’inin Asya ülkelerine gittiğini söylüyor.
Öbür araştırmalar var mı?
Çin’den salgınla ilgili birinci açıklamanın gelmesinden evvel virüsün sirkülasyonda olduğuna ait bilgilere ulaşan öteki araştırmalar da var.
Mayıs ayında Fransa’daki bilim insanları 27 Aralık tarihinde Paris yakınlarında zatürre kuşkusuyla tedavi gören bir hastanın aslında koronavirüs olduğunu ortaya çıkarmışlardı.
Bir çok ülkede araştırmacılar, salgının resmi başlangıç tarihinden haftalar ya da aylar evvel alınmış atık su örneklerinde koronavirüs bulduklarını açıkladılar.
Haziran ayında İtalyan bilim insanları ülkedeki birinci koronavirüs olayının açıklanmasından çok evvel, 18 Aralık’ta Milano ve Torino kentlerinde alınmış atık su örneklerinde, koronavirüs izine rastladıklarını bildirdiler.
Bu ortada İspanya’da yapılan bir araştırmada da, Barcelona’da birinci koronavirüs hadisesinin açıklanmasından 40 gün evvel Ocak ayı ortalarında toplanan atık su örneklerinde koronavirüs bulundu.
Brezilya’da da birinci olayın ne vakit yaşandığına ait soru işaretleri var.
Birinci resmi hadise 26 Şubat tarihinde açıklanmıştı ve birinci hastanın, o sırada salgının en süratli yayıldığı ikinci ülke haline gelen İtalya’dan dönen 61 yaşındaki Sao Paolo’lu bir iş adamı olduğu bildirilmişti.
Ama Santa Catarina Üniversitesi’nden bir küme araştırmacı aylar evvel 27 Kasım 2019’da alınan atık su örneklerinde virüs buldu.
Tekrar Brezilya’daki Oswaldo Cruz Vakfı tarafından yürütülen bir öteki araştırmada da birinci olayın açıklanmasından bir ay evvel 19-25 Ocak tarihleri ortasında en az bir koronavirüs olayı yaşandığı bulundu.
Şimdi bilinmeyenler
Bu birinci olayların öteki ülkelere yapılan seyahatlerden kaynaklanıp kaynaklanmadığı ise şimdi bilinmiyor.
Ayrıyeten bir diğer büyük bilinmeyen ise yeni koronavirüsün insanlara tam olarak ne vakit ve hangi hayvandan sıçrayıp enfekte etmeye başladığı.
Evvel dikkatler çok sayıda hayvanın canlı ve öldürülmüş olarak satıldığı Vuhan’daki pazar yeri üzerinde odaklanmıştı.
Ama uzmanlar virüsün beşere birinci sefer burada mı ortaya çıktığı yoksa bu ortamın uygunluğundan yararlanarak mı beşerden beşere yayıldığı konusunda kesin bir bilgiye sahip değil.
Hong Kong Üniversitesi mikrobiyoloji uzmanı Yuen Kwok-yung “Hangi ihtimalin daha yüksek olduğunu sorarsanız, bence virüs canlı hayvan satışı yapılan pazarlardan geliyor” dedi.
Çin de virüsün kendi ülkesindeki izini sürerken birinci hadisenin düşünüldüğünden daha evvel ortaya çıktığını buldu.
Koronavirüsün birinci açıklanması ile süratle yayılışı ortasındaki vaktin kısalığı gözönüne alındığında bu ço doğal.
Vuhan’da hekimler tarafından daha evvel yapılan ve Lancet tıp mecmuasında yayınlanan bir çalışmada, belirlenebilen birinci covid-19 hadisesinin 1 Aralık 2019 tarihinde görüldüğü ve bu hadisenin mahallî hayvan pazarıyla bir alakasının bulunamadığı kaydedilmişti.
Kimi uzmanlar salgına dönüşme potansiyeli taşıyan bir virüsün, farkedilmeden aylarca dolaşamayacağını düşünüyor.
Ancak bilhassa de kuzey yarımkürede kış aylarında ortaya çıkan virüsün farkedilmesinden bir kaç hafta evvel yayılmaya başlamış olması ihtimali yüksek görünüyor.
Haberler.com
