İsrailli çiftin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın meskenini gözetleyip kimi notlar alırken yakalanması, casusluk faaliyeti kuşkusuyla gözaltına alınmasına neden olmuştu. Çiftin hür bırakılması ismine İsrailli makamlar üst seviye temaslar ile Ankara-Tel Aviv çizgisinde mekik dokurken, diplomatik teşebbüsler sonuç vermiş çift özgür bırakılmıştı.
Hür bırakılmanın akabinde İsrail ile Türkiye ortasında yıllar sonra Başbakanlık-Cumhurbaşkanlığı seviyesinde birinci telefon görüşmesi gerçekleştirilirken, İsrail başbakanı Bennet Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkürlerini iletmişti. Suçlamaların üzerine çiftin özgür bırakılması ve Bennet’in teşekkürü çeşitli tartışmalara yol açarken, Kanal7 Dış Haberler Koordinatörü Taha Dağlı süreci kıymetlendiren ve çarpıcı ayrıntılara parmak basan bir yazı kaleme aldı.
BENNET’İN TELEFONU
Türkiye’nin, İsrailli çifti casuslukla suçlmadığına, yaptığı faaliyetin casusluk kuşkusu barındırdığı ile suçlandığına dikkat çeken Dağlı, çiftin bu kuşku ile gözaltına alındığına dikkat çekti:
“İsrailli çiftin İsrailli çift özgür bırakıldı.
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı aradı.
İsrail Başbakanı Naftali Bennet Erdoğan’ı aradı.
Türkiye’de kimileri soruyor, “bu çift casussa neden hür bırakıldılar değillerse neden teşekkür ediyorlar” diye.
Kimse o ikili “casus” demedi.
Ortada işledikleri bir hata vardı. Bunun kapsamı hukuk çerçevesinde casusluğa giriyordu.
Bu kuşkudan ötürü göz altına alındılar.”
CASUS OLMADIKLARINI İSPATA ÇALIŞTILAR
İsrail’in diplomatik teşebbüsler ile çiftin casus olmadığını kanıtlamaya çalıştığını söz eden Dağlı, Tel Aviv idaresinin de bu bireylerin casus olmasa dahi casusluk kuşkusu bulunan hata işlediklerinin farkında olduğunu belirtti:
“İşledikleri cürüm yalnızca İstanbul’a, Türkiye’ye, Türkiye Cumhurbaşkanına özel değil.
Dünyanın her ülkesinde birinin, o ülkenin devlet lideri yahut başbakanının meskenini fotoğraflaması ve bu fotoğrafları, “evin etrafında şu kadar polis var” üzere bilgilerle diğerleriyle paylaşması, hata teşkil eder.
Bu onları direkt casus yapmaz.
Lakin suçlama, ortadaki kuşku üzerine, casusluktur.
Sonrasına yargı bakar.
Sen bunları yakalar ve casusluk şüpheni ortaya koyarsın, karşı taraf ta casus olmadığını ispata çalışır.
Günlerdir İsrail’in diplomatik yolla yaptığı budur.”
TEL AVİV’İN İTİDALLİ YAKLAŞIMI
Tel Aviv diplomatik teşebbüslerinde soğuk kanlı yaklaşırken, İsrail basını, idarenin bilakis sert bir tavır sergilenmesi gerektiğini savunurken, yetkili makamlar temkinli davranmayı tercih etti. Bu noktada Başbakanlık, Dışişleri Balanlığı ve Mossad seviyesinde yürütülen temaslara dikkat çeken Dağlı şunları söyledi:
“İsrail kamuoyu en başından itibaren çok öfkeliydi. “Türkiye’ye gidilmesin, Türkiye’den gelenleri biz de tutuklayalım” diye atıp tuttular.
İsrail medyası bunu yaparken, Türkiye’den Fatih Altaylı, İsmail Saymaz, Nevşin Mengü üzere gazetecileri örnek gösterip, “bakın Türk gazeteciler de İsrailli çiftin pak olduğunu söylüyor” dediler.
İsrail medyasındaki öfke ve telaşın tersine İsrail başbakanı Naftali Bennett, İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid ve Mossad son derece itidalli ve temkinli davrandı.
Onlar ortadaki kabahatin kapsamının ne olduğunun çok iyi farkındaydı.
Kendi vatandaşları, turist olarak gittikleri İstanbul’da, Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konutunun fotoğraflarını çekip, bunları gözlemledikleri bilgiler eşliğinde diğerleriyle paylaşmışlardı.
İsrail Dışişleri mevzuyla alakalı Türkiye’ye heyet yolladı.
Muhtemelen istihbarattan da gelenler olmuştur.
O heyete eldeki kanıtlar verildiğinde, İsrail tarafı durumun son derece önemli olduğunu daha net kavramış oldu.
BENNET’İN TELEFONU VE TEŞEKKÜR
İsrail’in diplomatik trafiği ve Bennet’in telefon görüşmesini kıymetlendiren Dağlı, telefon görüşmesinde gündeme gelen teşekkür için şunları yazdı:
“İsrail bu saatten sonra olup bitenin bir cürüm teşkil ettiğini lakin bunun casusluk olmadığını delillendirmeye çalıştı. Yani ortada bir casusluk kuşkusu var fakat casusluk ve kasıt yok. Bunu izah etmeye uğraştılar.
Diplomasi kanallarıyla yapılan bu görüşmeler sonuç verdi. Ve çift özgür bırakıldı.
İsrail Cumhurbaşkanı ve başbakanı da diplomatik uğraşlarla, krizin aşılmasından ötürü teşekkürlerini iletti.
“Bunlar casuslarsa niçin hür bırakıldılar, şayet casus değillerse neden İsrail teşekkür ediyor” sorularının karşılığı bunlardır.
Yani Türkiye kimseyi casus diye tutuklamadı, casusluk kuşkusuyla tutuldular.
Kimseyi de casus olmasına karşın hür bırakmadı.
İsrailliler o denli ya da bu türlü bir suça bulaştılar.
Türkiye isteseydi bunu sonuna kadar tutardı.
Fakat İsrail’in diplomatik çabalarına itimat edildi.
İsrail’in sunduğu bilgiler eşliğinde çiftin casus olmadığı ve casusluk maksadıyla bu hatası işlemedikleri kanaatine varıldı.
O nedenle de İsrail teşekkür ediyor.”
TELEFON TRAFİĞİNİN ARKASINDAKİ NEDEN
İsrail’in Türkiye ile diplomatik kanallar üzerinden yürüttüğü görüşmenin arkasındaki nedene de dikkat çeken Dağlı, İsrail’in Orta Doğu’daki Türk denkleminin en kıymetli kesimlerinden biri olmasına bağlı olduğunu söyledi. İsrail’in bu gerçeği gördüğü ve kabul ettiğine değinen Dağlı şunları söyledi:
“İsrail’in teşekkür telefonlarının nedenleriyle devam edelim.
İsrail-Türkiye alakaları o denli ya da bu türlü olağanlaşma sürecine girmeli.
İsrail bunun farkında. Türkiye de o denli.
Bölgede eski hasımlık defterleri bir bir kapanıyor, yeni sayfalar açılıyor.
BAE, Esed rejimiyle, Türkiye ile barışırken; Türkiye Mısır’la yakınlaşırken, İsrail ile Türkiye’nin de gerginlikleri aşması gerek. Bu Ortadoğu’daki yeni denklemin, olmazsa olmazları ortasında.”
DOĞU AKDENİZ GERÇEĞİ
Dağlı, bu denklemin en değerli örneklerinden birinin Doğu Akdeniz’deki gerçek olduğuna değinirken şunları söyledi:
“En kolayından bir örnek verelim.
İsrail 2 Ocak 2020’de Doğu Akdeniz’de çıkardığı doğalgazı, Avrupa’ya taşıyabilmek için Yunanistan ve Rumlarla Eastmed isimli bir proje imzaladı.
Yüksek maliyetli ve hayli riskli bu proje neredeyse 2 yıldır hayata geçirilemedi.
Daha bir 2 yıl geçse, yeniden o proje gerçekleşemez.
Ortada Türkiye varken, doğalgazı denizin tabanından Avrupa’ya taşımaya kalkmanın faturasını ne İsrail, ne Yunanistan ne de Rumlar ödeyebilir.
Doğalgazı taşımanın doğal yolu, Türkiye.
İsrail en kolayından bu gerçeğin farkında ve ondan ötürü da teşekkür ediyor.”
Haber7
